جام در عراق، رونالدو در عربستان و ما...

میزبانی عراق از بیست‌و‌پنجمین دوره جام کشور‌های حوزه خلیج فارس که این روز‌ها در بصره برگزار می‌شود، خبرساز شده است. در ایران این رقابت‌ها که همواره با حضور کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس برگزار شده، به این دلیل مورد توجه قرار گرفته که تیم‌های شرکت‌کننده از واژه‌ای جعلی برای خلیج فارس در این رقابت‌ها استفاده کرده‌اند. موضوعی که از روز گذشته با انتقاد تند مسئولان ایرانی همراه شده و حتی فدراسیون فوتبال ایران هم در بیانیه‌ای عنوان کرده که اعتراضش را به طور رسمی به فیفا در این باره اعلام کرده است.

روز گذشته فدراسیون فوتبال ایران خبر داد که «در پی استفاده از واژه‌ای مجعول به جای عنوان تاریخی خلیج همیشه فارس در رقابت‌های جام ملت‌های کشور‌های عربی، فدراسیون فوتبال ضمن تأکید بر مفاهیم عمیق خلیج فارس، این عنوان برجای‌مانده از کهن‌ترین منابع تاریخی، اعتراض رسمی جامعه فوتبال و ملت ایران را به این موضوع به فدراسیون جهانی فوتبال ابراز می‌دارد. روشن است که خلیج فارس، نامی اصیل و تاریخی است که از سالیان دور و به‌صورت مستمر در همه زبان‌ها و ادبیات جهانی استفاده شده و در اطلس‌های دربردارنده نقشه‌های کهن و نقشه‌های تاریخی هم به صورت کامل با این عنوان از آن یاد شده است. بر این اساس، سوابق متقن و استوار اسناد مربوطه جهت تصحیح روند‌های ناصواب خلاف عرف بین‌المللی در سال‌های آتی، توسط فدراسیون فوتبال ایران به فیفا ارسال خواهد شد».

بااین‌حال، این میزبانی فارغ از حرکت ناپسندی که برای تغییر اسمش صورت گرفته، دلایل دیگری هم برای نگرانی ایران خواهد داشت. واقعیت این است که بصره در شرایطی میزبانی این تورنمنت را بعد از ۴۰ سال به دست آورده که هنوز هم از عراق به عنوان یک کشور جنگ‌زده و ناامن یاد می‌شود. موردی که حالا رفته‌رفته دستخوش تغییر شده و با حضور جانی اینفانتینو، رئیس فیفا در ورزشگاه «درخت نخل» بصره، به خوبی مشخص شده که عراق در مرحله گذار است. آن‌ها علاوه بر این ورزشگاه مدرن ۶۵ هزارنفری یک ورزشگاه مدرن دیگر با گنجایش ۳۰ هزار نفر را در کنار چندین هتل پنج‌ستاره در بصره شیعه‌نشین ساخته اند و این روز‌ها با نوار‌های رنگی دیواره‌های این شهر را هم مزین کرده‌اند.

پیام میزبانی بصره در شرایطی در بین کشور‌های دنیای در حال دست به دست شدن است که ایران به عنوان یکی از امن‌ترین و ثروتمندترین کشور‌های منطقه سال‌های زیادی است که از گرفتن یک میزبانی مهم در بازی‌های فوتبال در سطح آسیا عاجز مانده است. از آن بدتر اینکه درست در همین روز‌ها که ورزشگاه معروف شهر بصره پر از تماشاگر می‌شود، فدراسیون فوتبال و شورای تأمین استان‌های ایران بازی‌های لیگ برتر را بدون حضور تماشاگران برگزار می‌کنند و حتی معاون امنیتی وزیر کشور می‌گوید که این تصمیم به دلیل مسائل امنیتی و نگرانی از پروژه کشته‌سازی است.

عراق تنها موضوعی نیست که باعث به‌صدادرآمدن زنگ هشدار برای ورزش ایران می‌شود، چون کمی قبل‌تر، قطر، دیگر کشور اسلامی منطقه هم میزبانی ارزشمند و باشکوهی از جام جهانی ۲۰۲۲ داشته است. کشوری که به اندازه یکی از کلان‌شهر‌های ایران جمعیت دارد، دومین تورنمنت بزرگ ورزشی را در شرایطی میزبانی کرد که به گواه بسیاری، باشکوه‌ترین میزبانی جام جهانی بود.

در کنار این دو میزبانی، داستان حضور کریستیانو رونالدو، فوق‌ستاره پرتغالی، در لیگ عربستان هم مزید برعلت شده است. در حالی که لیگ برتر ایران توان حفظ ستاره‌های درجه چندم فوتبال اروپا را ندارد، باشگاه النصر با صرف هزینه‌ای قابل‌تأمل کریستیانو رونالدو را به عربستان کشانده تا سودش را در ادامه مسیر همین کشور ببرد. گفته می‌شود عربستانی‌ها در پی گرفتن میزبانی مشترک برای سال ۲۰۳۰ هستند و از همین رو، رونالدو در کنار چندین ستاره فوتبال دیگر قرار است در آینده‌ای نزدیک به‌عنوان سفیر این کشور فعالیت کنند.

ناگفته پیداست با اتفاقاتی که در خاورمیانه و کشور‌های حاشیه خلیج فارس رخ می‌دهد، در آینده‌ای نزدیک ممکن است موازنه فوتبالی در منطقه هم به هم بخورد و ایران به‌واسطه تصمیماتی که مسئولان ورزش آن می‌گیرند، از جمله رویکردشان درباره حضور تماشاگران و مربیان و بازیکنان خارجی در لیگ، می‌تواند با افت جایگاه روبه‌رو شود.

این مورد را هم نباید از یاد برد که تازه چند‌ماهی است که مشکل میزبانی ایرانی از باشگاه‌های آسیایی برطرف شده، چون پیش از این و در دو اتفاق، کنفدراسیون فوتبال آسیا، حاضر به دادن میزبانی به تیم‌های باشگاهی ایران نشده بود. اولی که هنوز هم پابرجاست مبنی بر بالارفتن از دیوار سفارت عربستان در تهران است که پس از آن، به دستور AFC هیچ تیمی از عربستان موظف به حضور در ایران نیست و بازی تیم‌های عربستانی با نمایندگان ایرانی به کشور ثالث برده می‌شود. این تصمیم در شرایطی پابرجاست که تیم‌های ایرانی در کشور عربستان حاضر شده‌اند و در میزبانی متمرکز این کشور در بازی‌های لیگ قهرمانان به میدان رفته‌اند.

موضوع دوم هم مربوط به ساقط‌کردن هواپیمای اوکراینی در ایران بود که بعد از آن، سایر کشور‌ها هم از حضور در ایران برای مدتی مشخص و با چراغ سبز AFC سر باز زدند؛ هرچند این دومی چند‌ماهی است برطرف شده و فعلا تیم‌های ایرانی به غیر از بازی مقابل رقبای عربستانی، عهده‌دار میزبانی از سایرین خواهند بود.