بوتاکس فرآورده‌ای از سم بوتولیسم است و اغلب برای کاهش خطوط پیشانی، خطوط اطراف چشم و خطوط اخم استفاده می‌شود. سیستم‌های عصبی عضلات را مسدود می‌کند؛ در نتیجه عضله تزریق شده نمی‌تواند منقبض شود و پوست به سختی چروک می‌شود.
بوتاکس یک نوروتوکسین است، سمی که بروی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و سیگنال‌های عصبی‌ای که باعث تحریک انقباض عضلات می‌شوند را مختل می‌کند. به این دلیل می‌تواند به‌طور موقت سبب فلج شدن عضلات شود.
چین‌وچروک به طور معمول بر عضله منقبض زیر پوست عمودند؛ به عنوان مثال عضله پیشانی یک عضله عمودی است، اما خطوطی که در نتیجه انقباض ایجاد می‌شوند (مانند زمانی که ابرو‌های خود را بالا می‌برید)، افقی هستند.
به همین ترتیب دو عضله‌ای که مسئول خطوط اخم هستند نیز به صورت افقی بین ابرو‌ها قرار می‌گیرند، اما هنگام انقباض، عمودی به نظر می‌رسند.
بوتاکس دقیقاً در نقطه تحریک تکانه‌های عصبی بافت، تزریق می‌شود. در این صورت فعالیت عضلاتی که باعث ایجاد خطوط اخم می‌شود کاهش یافته و ظاهر صاف‌تری به خود می‌گیرد؛ بدون انقباض عضله، پوست به سختی چروک می‌شود.
بوتاکس اغلب برای کاهش خطوط پیشانی، خطوط اطراف چشم و خطوط اخم استفاده می‌شود، اما نمی‌تواند در کاهش چین‌وچروک‌های ناشی از آسیب خورشید مؤثر باشد.
بوتاکس سیستم‌های عصبی عضلات را مسدود می‌کند؛ در نتیجه عضله تزریق شده نمی‌تواند منقبض شود و پوست به‌سختی چروک می‌شود.
کاربرد‌های بوتاکس را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:
درمان سردرد‌های مانند میگرن
درمان تعریق زیاد (زیر بغل، کف دست، کف پا)
درمان غیر قرینگی صورت
با بررسی تاریخچه استفاده از بوتاکس متوجه می‌شوید این ماده بیش از آنکه در صنعت زیبایی کاربرد داشته باشد، مصرف درمانی دارد. مزیت اصلی بوتاکس این است که می‌توان از آن برای درمان درد‌های وابسته به عضلات غیرارادی بدن کمک گرفت. برای مثال، بررسی‌ها تأثیر مثبت استفاده از این سم برای درمان حرکات غیرارادی ماهیچه‌ها در بیماری پارکینسون را ثابت کرده است.
استفاده از بوتاکس برای انسداد اعصاب حسی مانع از ارسال پیام درد به مغز می‌شود و در درمان درد‌های تنشی مؤثر خواهد بود. همچنین تزریق بوتاکس راهی مناسب برای درمان درد‌های میگرنی است.
با آغاز فصل تابستان شدت تعرق افزایش پیدا می‌کند. با این حال، برخی افراد به عارضه تعریق بیش‌از حد مبتلا هستند. شدت تعرق آنها به‌اندازه‌ای بالا است که می‌تواند فعالیت‌های روزانه آنها را مختل کند. تزریق بوتاکس یکی از راهکار‌هایی است که می‌توان برای کاهش میزان تعرق از آن استفاده کرد.
قبل از انجام بوتاکس باید یک سری مراقبت‌ها برای تأثیر بهتر و عدم ایجاد عوارض صورت گیرد. برخی از این مراقبت‌ها مربوط به مصرف دارو‌هایی است که ممکن است بر روی ماده بوتولینوم تأثیر منفی داشته باشند یا تداخل دارویی ایجاد کنند. برای رعایت تمامی مراقبت‌های قبل از عمل به نکات زیر توجه کنید:
توصیه می‌شود مصرف دارو‌هایی نظیر آسپرین، ویتامین ای، امگا ۳ و سایر دارو‌های ضد التهابی از ۲ هفته قبل از تزریق به منظور کاهش کبودی قطع شود.
بهتر است حداقل به مدت یک هفته قبل از تزریق از مصرف الکل خودداری شود. اگر از ویتامین‌ها و دارو‌های گیاهی استفاده می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید.
اگر به بیماری‌هایی شایع مانند آنفولانزا و سرماخوردگی مبتلا هستید باید قبل از انجام تزریق، درمان‌های ضد ویروسی اجرا شود.
اگر به دارو یا ماده خاصی حساسیت دارید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک پیش از انجام تزریق، باید سوابق دارویی و درمانی شما را به طور کامل بداند تا در جریان تزریق، همه چیز را تحت کنترل داشته باشد.
سم بوتولینوم با فلج عضلات زیر پوستی برای صاف کردن چین و چروک‌های صورت و ایجاد ظاهری جوان‌تر در افراد به کار می‌رود؛ مانند چین و چروک‌های ناشی از اخم کردن که در بین ابرو‌ها یا روی پیشانی ایجاد می‌شوند و چروک‌های اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر می‌شوند.
تزریق بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دست‌ها یا زیر بغل نیز استفاده می‌شود. بوتاکس در درمان برخی از بیماری‌ها مانند لوچی و میگرن مزمن نیز کاربرد دارد.
اثرات بوتاکس سه تا شش ماه به طول می‌انجامد که این مدت اثر گذاری از فرد به فرد می‌تواند متفاوت باشد (دوام نتیجه تزریق بوتاکس بستگی به عمق و میزان چروک‌ها، ناحیه تزریق و همچنین سن افراد دارد).
با بازگشت تدریجی فعالیت عضلات، خطوط چین و چروک‌ها دوباره ظاهر می‌شوند و ممکن است نیاز به تزریق مجدد باشد؛ البته بهتر است از پزشک متخصص پوست خود بخواهید که در این امر (فواصل تزریق) شما را راهنمایی کند.
عوارض بوتاکس به طور معمول، جز ضعف عضلات ناحیه اطراف محل تزریق، جدی نیست. البته در صورتی که تزریق توسط پزشک با تجربه انجام شود، هیچ گونه عارضه‌ای نخواهد داشت، ولی بیمارانی که بیماری‌های عصبی و عضلانی دارندو در فاز حاد هستند و یا زنان باردار و شیرده نبایستی از آمپول بوتاکس استفاده کنند؛ مضاف بر اینکه دیده شده تزریق بوتاکس باعث فروکش کردن سردرد‌های میگرنی در بسیاری از افراد می‌شود، اما گاهی ممکن است سردرد به صورت موقت برای مدت چند روز اتفاق افتد و یا علایمی دال بر حساسیت ایجاد شود که آن هم موقتی و گذراست.
افراد زیر ۱۸ سال
بیمارانی که حامله هستند.
خانم‌هایی که در دوران شیردهی هستند.
افرادی که اختلالات کلیوی دارند یا بیماری عصبی دارند نباید از بوتاکس استفاده کنند.
از آن جایی که تزریق بوتاکس برای همه چین و چروک و خطوط ایجاد شده بر روی پوست موثر نیست، ابتدا باید با پزشک متخصص خود مشورت کنید شاید درمان دیگری مناسب شرایط پوست شما باشد.
افرادی که برای از بین بردن چین و چروک پیشانی خود از بوتاکس استفاده می‌کنند، معمولا بین ۳ تا ۶ ماه بعد از تزریق بوتاکس متوجه کم شدن اثر آن می‌شوند. یکی از مزایای تزریق بوتاکس این است که برخلاف سایر عمل‌های زیبایی، می‌توان چندین بار آن را تکرار کرد.
زمانی که نقاط تزریق بوتاکس به اندازه کافی از یکدیگر نداشته باشند، اثر تجمعی آن می‌تواند باعث شود که پوست به طور غیر طبیعی صاف به نظر برسد. این می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که فرد اصرار به تزریق مقدار زیادی بوتاکس داشته باشد.
بوتاکس یک پروتئین خالص طبیعی است که در دز بسیار پایین تجویز می‌شود. تاثیر بوتاکس معمولا محدود به ناحیه تزریق شده می‌شود و به جا‌های دیگر بدن سرایت نمی‌کند.
نیازی به نگرانی نیست! چرا که بوتولونیوم بکار رفته در داروی بوتاکس فاقد خطرات سم طبیعی تولید شده توسط باکتری است؛ باید این را هم ذکر کنیم که فقط در صورت ورود سم به جریان گردش خون است که کشندگی بوتولونیم صد در صد می‌شود.
امیرهوشنگ احسانی، استاد پوست دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به این پرسش که بوتاکس کردن برای بدن ضرر دارد یا خیر، اظهار داشت:بوتاکس فرآورده‌ای است که از سم بوتولسیم گرفته شده و انجام می‌شود.
وی افزود: این فرآورده ۴ تا ۶ ماه بر روی پوست می‌ماند و جذب می‌شود. البته اگر بوتاکس درست تزریق شود خیلی خوب بوده و بی‌ضرر است، اما تکنیک تزریق نباشد مشکل‌زا است.
استاد پوست دانشگاه تهران درباره درمان میگرن به وسیله بوتاکس ابراز کرد: ۴۰ درصد افراد که دچار میگرن هستند بوتاکس می‌تواند در آنها مؤثر باشد.
احسانی یادآور شد: بوتاکس کردن بیشتر کار متخصص پوست است، اما پروتکل مربوط به آن به صورت قطعی در کشور مشخص نیست و در کل اگر درست تزریق شود برای بدن ضرری ندارد.
منبع: فارس
