کاتتریزاسیون قلبی روشی است که در آن یک لوله نازک و منعطف (کاتتر) از طریق یک رگ خونی به قلب هدایت می‌شود تا برخی بیماری‌های قلبی مانند گرفتگی عروق یا انسداد عروق را تشخیص دهد یا درمان کند.
در طول کاتتریزاسیون قلبی، پزشکان می‌توانند آزمایش‌های مختلف قلب را انجام دهند، درمان‌ها را ارائه دهند یا یک قطعه از بافت قلب را برای معاینه بردارند. برخی از درمان‌های بیماری قلبی (مانند آنژیوپلاستی عروق کرونر و استنت گذاری عروق کرونر) با استفاده از کاتتریزاسیون قلبی انجام می‌شود.
معمولاً در حین کاتتریزاسیون قلبی بیدار خواهید بود، اما دارو‌هایی برای کمک به آرامش به شما داده می‌شود. زمان نقاهت برای کاتتریزاسیون قلبی سریع است و خطر عوارض کم است.
کاتتریزاسیون قلبی یک روش رایج برای تشخیص یا درمان انواع مشکلات قلبی است. برای مثال، در صورت داشتن ضربان قلب نامنظم (آریتمی)، درد قفسه سینه (آنژین صدری) یا مشکلات دریچه قلب و موارد دیگر، پزشک ممکن است این روش را توصیه کند.
بیماری عروق کرونر
بیماری قلبی مادرزادی
نارسایی قلبی
بیماری دریچه قلب
بیماری قلبی عروقی میکروسکولار
در طول کاتتریزاسیون قلبی، پزشک می‌تواند:
باریک شدن یا انسداد رگ‌های خونی که می‌تواند باعث درد قفسه سینه شود (آنژیوگرافی) را تشخیص دهد.
فشار و سطح اکسیژن در قسمت‌های مختلف قلب (ارزیابی همودینامیک) اندازه گیری شود.
ببیند قلب چقدر خون را پمپاژ می‌کند (بطن راست یا چپ)
از بافت قلب (بیوپسی) نمونه برداری می‌کند.
مشکلات قلبی از بدو تولد (نقص مادرزادی قلب) را تشخیص می‌دهد.
بیماری دریچه قلب را تشخیص می‌دهد
رگ‌های خونی را برای لخته شدن خون بررسی می‌کند
کاتتریزاسیون قلبی ممکن است همزمان با سایر اقدامات قلبی انجام شود، مانند:
گشاد کردن شریان باریک (آنژیوپلاستی) با یا بدون قرار دادن استنت
درمان ریتم نامنظم قلب با انرژی سرما یا گرما (ابلیشن قلبی)
بستن سوراخ‌های قلب و ترمیم سایر نقایص مادرزادی قلب
باز کردن دریچه‌های قلب باریک (بالون دریچه پلاستی)
تعمیر یا تعویض دریچه‌های قلب (جراحی دریچه قلب)
مانند بسیاری از روش‌های انجام شده بر روی قلب و عروق خونی، کاتتریزاسیون قلبی دارای خطراتی است. اگرچه عوارض عمده نادر است.
خطرات احتمالی کاتتریزاسیون قلبی عبارتند از:
خون ریزی
لخته شدن خون
کبودی
آسیب به شریان، قلب یا ناحیه‌ای که کاتتر در آن قرار داده شده است
حمله قلبی
عفونت
ریتم نامنظم قلب (آریتمی)
آسیب کلیه
سکته
واکنش‌های آلرژیک به رنگ کنتراست یا دارو
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، قبل از انجام کاتتریزاسیون قلبی به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر پزشک شما کاتتریزاسیون قلبی را توصیه کرد، باید مراحلی را برای آماده شدن برای این روش دنبال کنید.
حداقل شش ساعت قبل از آزمایش یا طبق دستور پزشک چیزی نخورید یا ننوشید. وجود غذا یا مایعات در معده می‌تواند خطر عوارض ناشی از بیهوشی را افزایش دهد. از پزشک یا پرستار بپرسید که آیا باید دارو‌های خود را با مقدار کمی آب مصرف کنید. اگر دیابت دارید، در مورد دارو‌های دیابت و انسولین راهنمایی بخواهید. معمولاً می‌توانید بلافاصله پس از عمل چیزی برای خوردن و نوشیدن داشته باشید.
در صورت مصرف دارو‌های رقیق کننده خون به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما ممکن است توصیه کند که دارو‌هایی را که ممکن است خون شما را رقیق کنند، مانند وارفارین (جانتوون)، آسپرین، آپیکسابان (الیکویس)، دابیگاتران (پراداکسا) و ریواروکسابان (Xarelto) متوقف کنید.
در صورت مصرف دارو‌های دیابت به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از رنگ‌های مورد استفاده در طی برخی از روش‌های کاتتریزاسیون قلبی می‌توانند خطر عوارض جانبی برخی دارو‌های دیابت از جمله متفورمین را افزایش دهند.
تمام دارو‌ها و مکمل‌های خود را برای آزمایش همراه خود ببرید. بهتر است بطری‌های اصلی را مصرف کنید تا پزشک از دوز دقیق مصرفی شما مطلع شود.
قبل از عمل
قبل از کاتتریزاسیون قلبی، احتمالاً فشار خون و نبض خود را بررسی خواهید کرد. ممکن است از شما خواسته شود که از توالت برای تخلیه مثانه استفاده کنید.
ممکن است از شما خواسته شود که پروتز‌های مصنوعی و هر جواهراتی را بردارید، به خصوص گردنبند‌هایی که می‌توانند با تصاویر قلب تداخل داشته باشند.
تکه‌های چسبنده الکترود روی قفسه سینه شما گذاشته می‌شود تا ضربان قلب شما را قبل، حین و بعد از عمل کنترل کند.
یک پرستار یا تکنسین ممکن است مو‌های محل قرارگیری کاتتر را بتراشد.
در طول روش
کاتتریزاسیون قلب معمولاً در بیمارستان در اتاقی با دستگاه‌های مخصوص اشعه ایکس و تصویربرداری انجام می‌شود. مانند اتاق عمل، آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلب یک منطقه استریل است.
متخصص یک IV را در ساعد یا دست شما قرار می‌دهد و دارویی آرام بخش برای کمک به آرامش به شما می‌دهد. مقدار آرامبخش مورد نیاز برای این روش به شرایط سلامتی شما و دلیل انجام این عمل بستگی دارد. ممکن است کاملاً بیدار باشید یا به آرامش برسید، یا ممکن است به شما بیهوشی عمومی داده شود.
در طول کاتتریزاسیون قلبی، بسته به دلیل انجام عمل، یک یا چند کاتتر از یک رگ خونی در کشاله ران، مچ دست یا گردن عبور داده می‌شود و به سمت قلب هدایت می‌شود.
ناحیه‌ای که کاتتر در آن قرار می‌گیرد بی حس می‌شود و سپس یک برش کوچک برای دسترسی به رگ خونی ایجاد می‌شود. یک غلاف پلاستیکی در این دهانه قرار داده می‌شود تا به پزشک شما اجازه دهد کاتتر را وارد کند.
اتفاق بعدی بستگی به این دارد که چرا کاتتریزاسیون قلبی انجام می‌دهید. برخی از کاربرد‌های رایج برای کاتتریزاسیون قلبی عبارتند از:
آنژیوگرافی: عروق کرونر در طی این آزمایش برای بررسی انسداد در شریان‌های منتهی به قلب، یک رنگ از طریق کاتتر تزریق می‌شود و تصاویر اشعه ایکس از شریان‌های قلب گرفته می‌شود. این رنگ به رگ‌های خونی کمک می‌کند تا در تصاویر اشعه ایکس واضح‌تر نشان داده شوند. در آنژیوگرافی کرونری، کاتتر معمولاً ابتدا در شریان کشاله ران یا مچ دست قرار می‌گیرد.
فرسایش قلب: در این روش، پزشک از گرما یا انرژی سرما برای ایجاد اسکار‌های کوچک در قلب شما استفاده می‌کند تا سیگنال‌های الکتریکی غیرطبیعی را مسدود کند و ضربان قلب طبیعی را بازیابی کند.
کاتتریزاسیون قلب راست: این روش فشار و جریان خون در سمت راست قلب را بررسی می‌کند. یک کاتتر در ورید گردن یا کشاله ران وارد می‌شود. این کاتتر دارای حسگر‌های ویژه‌ای برای اندازه گیری فشار و جریان خون در قلب شما است.
آنژیوپلاستی با بالون، با یا بدون استنت گذاری: این روش برای باز کردن یک شریان باریک در داخل یا نزدیک قلب استفاده می‌شود. برای این روش می‌توان کاتتر را در مچ دست یا کشاله ران قرار داد.
کاتتر به سمت شریان باریک هدایت می‌شود: سپس یک کاتتر بالونی کوچکتر از طریق کاتتر انعطاف پذیر وارد می‌شود و در ناحیه باریک باد می‌شود تا آن را باز کند. اغلب، پزشک یک سیم پیچ توری به نام استنت را در قسمت باریک شده قرار می‌دهد تا به باز نگه داشتن شریان کمک کند.
بیوپسی قلب: اگر پزشک نمونه‌ای از بافت قلب (بیوپسی) می‌گیرد، کاتتر معمولاً در ورید گردن قرار می‌گیرد. در موارد کمتر، ممکن است در کشاله ران قرار گیرد. یک کاتتر با نوک کوچک فک مانند برای به دست آوردن یک قطعه کوچک از بافت قلب استفاده می‌شود.
ترمیم نقایص مادرزادی قلب: اگر پزشک سوراخی را در قلب ببندد، مانند نقص سپتوم دهلیزی یا فورامن اوال باز، ممکن است کاتتر‌ها در شریان‌ها و ورید‌های کشاله ران و گردن قرار داده شوند. سپس یک دستگاه برای بستن سوراخ وارد قلب می‌شود.
بالون والولوپلاستی: این روش برای باز کردن دریچه قلب باریک انجام می‌شود. نحوه قرار دادن کاتتر‌ها به نوع خاص مشکل دریچه قلب بستگی دارد. یک کاتتر در سراسر دریچه وارد می‌شود. سپس یک بالون باد می‌شود تا دریچه راحت‌تر باز شود.
تعویض دریچه قلب: از کاتتر برای کاشت دریچه مصنوعی در قلب به جای دریچه قلب باریک استفاده می‌شود. به عنوان مثال، روشی به نام تعویض دریچه آئورت ترانس کاتتر (TAVR) از یک کاتتر برای جایگزینی دریچه قلب آئورت معیوب استفاده می‌کند.
اگر در حین عمل کاتتریزاسیون قلبی بیدار هستید، ممکن است از شما خواسته شود که نفس عمیق بکشید، نفس خود را حبس کنید، سرفه کنید یا بازو‌های خود را در موقعیت‌های مختلف در طول عمل قرار دهید. ممکن است گاهی اوقات میز کج شود، اما شما یک بند ایمنی برای نگه داشتن شما روی میز خواهید داشت.
نخ کشیدن کاتتر نباید دردناک باشد و نباید حرکت آن را در بدن خود احساس کنید. در صورت داشتن هر گونه ناراحتی به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
بعد از عمل
شما احتمالاً چند ساعت بعد از عمل در حالی که آرامبخش از بین می‌رود، در اتاق ریکاوری سپری خواهید کرد. پس از خروج از اتاق ریکاوری، معمولاً به یک بیمارستان معمولی یا اتاق سرپایی منتقل می‌شوید. پس از برداشتن کاتتر، یک تکنسین یا پرستار به محل‌های قرار دادن فشار وارد می‌کند. اگر کاتتر در ناحیه کشاله ران قرار داده شده باشد، ممکن است لازم باشد چند ساعت بعد از عمل دراز بکشید تا از خونریزی جدی جلوگیری شود و شریان بهبود یابد.
مدت زمانی که باید در بیمارستان بمانید به سلامت کلی شما و دلیل کاتتریزاسیون بستگی دارد.
ناحیه‌ای که کاتتر در آن قرار داده شده است ممکن است برای چند روز احساس درد کند. اگر خونریزی یا تورم یا درد جدید یا افزایش یافته در محل دسترسی یا نزدیکی آن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
نتایج
اگر کاتتریزاسیون قلبی برای تشخیص بیماری قلبی انجام شده باشد، پزشک باید نتایج را برای شما توضیح دهد.
اگر پزشک شما در حین کاتتریزاسیون قلبی انسداد پیدا کند، ممکن است فورا انسداد را با یا بدون استنت درمان کند تا نیازی به انجام روش کاتتریزاسیون دیگر نداشته باشید. پزشک شما باید قبل از شروع عمل در مورد اینکه آیا این امکان وجود دارد یا خیر صحبت کند.
منبع: سلامت نیوز
