مسجد و مدرسه مشیرالسلطنه از بنا‌هایی دوره قاجاریه است که معماری خاصی دارد. مهم‌تر از همه ساعت زیبایی است که روی برج ضلع شرقی این بنا نصب شده. اما ماجرای این ساعت چیست و از کجا سر از برج مدرسه مشیرالسلطنه درآورده است؟
«علیرضا زمانی» تهران‌شناس با استناد به کتاب دارالخلافه نوشته «ناصر نجمی» در مورد برج ساعت می‌گوید: «این ساعت در زمان سلطنت مظفرالدین شاه نصب شده است. گواه این ادعا نوشته روی کتیبه بالای ساعت است: در عهد دولت سلطان عادل کامکار مظفرالدین شاه قاجار خلدالله ملکه، حسب الفرمایش جناب مستطاب اشرف افخم مشیرالسلطنه وزیر خزانه و بی‌وتات دام ظله العالی اتمام پذیرفت. سنه ١٣٢١.» به گفته زمانی این ساعت ارزشمند، زنگ بزرگی داشت که هفته‌ای یکبار کوک می‌شد. آن طور که قدیمی‌ها تعریف می‌کردند صدای زنگ ساعت تا میدان توپخانه به گوش می‌رسید. در آن زمان ساعت این مسجد به همراه ساعت ساختمان شمس‌العماره و ساعت مسجد امام ازجمله معدود ساعت‌های موجود در تهران بودند. بعد‌ها ساعت بلدیه در میدان امام خمینی (ره) و ساعت صحن حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) نیز به آن‌ها اضافه شد.
زمانی درباره معماری ویژه مسجد مشیر السطنه می‌گوید: در ساخت این مسجد، از الگوی قرینه‌سازی استفاده شده است. شبستان مسجد در ضلع شمالی صحن است و ایوان‌ها و حجره‌ها دور تا دور حیاط قرار دارند. سقف مسجد گنبدی و ضربی است که به ستون‌های متعدد داخل مسجد تکیه داده است. وسط صحن، حوض مستطیلی شکلی قرار دارد که در گذشته به شکل دایره بود. در گذشته این مسجد، کتابخانه، سقاخانه و آب‌انبار داشت. در ضلع جنوبی صحن، اتاقی است که روی دیوار آن کتیبه سنگی حجاری شده‌ای وجود دارد که اطراف آن تزیین شده است.
روایت شده وقتی میرزا احمدخان مشیرالسلطنه از دنیا رفت، ابتدا در اینجا به خاک سپرده شد و بعد پیکرش به قم منتقل شد. آیت‌الله نجم‌آبادی، آیت‌الله شیخ محمود شاهرودی، حجج الاسلام محمدصادق خلخالی، محمدباقر خطیب دامغانی، ابراهیم بهاری و شیخ ابوجعفر کرمانی از امام جماعت‌های این مسجد بودند. از واعظان بزرگ این مسجد هم می‌توان به افرادی، چون سیدمحمد سلطان‌الواعظین، شیخ احمد کافی و آیت‌الله عبدالله مهدوی شاهرودی اشاره کرد.
منبع: همشهری آنلاین
