ویتامین B ۱۲ یکی از ویتامین‌های مهم و ضروری برای بدن است که کمبود آن مشکلاتی را برای سلامتی به وجود می‌آورد، به همین دلیل مصرف آمپول و مکمل‌های حاوی این ویتامین ضروری است.
آمپول ویتامین B ۱۲ مکمل تزریقی است که برای جبران کمبود ویتامین B ۱۲ تجویز می‌شود. کمبود این ویتامین می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات را مانند خستگی تا تغییرات عصبی موقت را برای سلامتی به وجود بیاورد. این مقاله اهمیت حفظ مقدار کافی B ۱۲ و مزایا و خطرات مربوط به آمپول ویتامین B ۱۲ را به خوبی مشخص می‌کند.
ویتامین B ۱۲ یک ویتامین ضروری محلول در چربی است که نقش قابل توجهی در بسیاری از عملکرد‌های بدن دارد، از جمله:
سنتز DNA
تولید انرژی
سلامت سلول‌های عصبی
تشکیل گلبول‌های قرمز خون
عملکرد مغز و اعصاب
B ۱۲ در بسیاری از منابع غذایی یافت می‌شود (به‌ویژه منابع حیوانی) که به ملکول‌های پروتئین در آن غذاها متصل است. ویتامین B ۱۲ در زمان هضم از پروتئین جدا می‌شود و در جریان خون جذب می‌شود. اسید معده کافی برای آزاد کردن ویتامین از پروتئین لازم است و ماده‌ای به نام فاکتور طبیعی برای قطعی شدن جذب آن ضروری است. افرادی که قادر به جذب میزان مناسبی از ویتامین B ۱۲ نیستند، ممکن است دچار کم خونی شوند، نوعی از کم خونی که از طریق کمبود فاکتور طبیعی مشخص می‌شود.
میانگین مصرف روزانه ویتامین B ۱۲ که از طرف سازمان مکمل‌های غذایی مشخص شده است، ۲/۴ میکروگرم (mcg) برای مردان و زنان بالای ۱۴ سال است. زنان باردار و شیرده به میزان بیشتری نیاز دارند که به ترتیب ۲/۶ و ۲/۸ میکروگرم (mcg) است.
بدن برخی از افراد در صورت ابتلا به بیماری موسوم به گاستریت آتروفیک خودایمنی، اسید معده یا فاکتور ذاتی کافی تولید نمی‌کند. این افراد ممکن است برای کاهش خطر، ویتامین B۱۲ نیاز داشته باشند.
سایر افرادی که ممکن است به تزریق واکسن نیاز داشته باشند، کسانی هستند که دستگاه گوارش آنها نمی‌تواند ویتامین B۱۲ را به طور موثر جذب کند یا جراحی دستگاه گوارش انجام داده اند.
جدول زیر حاوی مقادیر توصیه شده رژیم غذایی (RDAs) برای ویتامین B۱۲ است. RDA به حداقل مقدار روزانه اشاره دارد که اکثر افراد سالم متعلق به یک گروه خاص به آن نیاز دارند.
| میزان | گروه سنی |
| ۰.۴ میکروگرم | ۰-۶ ماهگی |
| ۰.۵ میکروگرم | ۷-۱۲ ماهگی |
| ۰.۹ میکروگرم | ۱-۳ سال |
| ۱.۲ میکروگرم | ۴-۸ سال |
| ۱.۸ میکروگرم | ۹-۱۳ سال |
| ۲.۴ میکروگرم | ۱۴+ |
| ۲.۶ میکروگرم | زنان باردار |
| ۲.۸ میکروگرم |
مادران شیرده |
ویتامین B۱۲ تزریقی، نوعی مکمل است که حاوی نسخه مصنوعی ویتامین B۱۲ یا سیانوکوبالامین است. پزشک این نوع مکمل را به عضله تزریق می‌کند. اگر آن را به ورید تزریق کنند، بدن ممکن است میزان زیادی را با دفع ادرار از دست بدهد. سیانوکوبالامین به صورت مایع، قرص و کپسول موجود است.
برخی غذاها، مانند غلات، ممکن است با فرم مصنوعی ویتامین B۱۲ غنی شوند.
واکسن‌های ویتامین B۱۲ تنها با تجویز پزشک و پس از تشخیص بالینی سطوح پایین در دسترس هستند. با این حال، سطوح پایین در اکثر بزرگسالان سالم نادر است، زیرا کبد انسان ویتامین B۱۲ را در طول زمان ذخیره می‌کند.
با این حال، برخی از افراد در معرض خطر بیشتری برای کمبود هستند و ممکن است از واکسن‌ها یا قرص‌های ویتامین B۱۲ بهره‌مند شوند.
فردی که هریک از علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B ۱۲ یا کم خونی ناشی از ویتامین B ۱۲ را داشته باشد، باید فورا پزشک خود را ملاقات کنند.
برخی از علائم و نشانه‌های شایع آن عبارت‌اند از:
کاهش عملکرد شناختی مانند مسائل مربوط به حافظه و درک
خستگی
بی‌حالی
یبوست
احساس ضعف
افسردگی یا تحریک‌پذیری
سر درد
مشکل حفظ تعادل
زخم، تورم زبان که ممکن است زرد کمرنگ یا خیلی قرمز باشد
تپش قلب
زخم‌های دهان
احساس سوزش و سوزن سوزن شدن
اختلال در دید
عوامل خطری که در ادامه آمده است، می‌تواند شانس بروز کمبود ویتامین B ۱۲ را افزایش بدهد:
مصرف الکل
استعمال دخانیات
دارو‌های خاص از جمله آنتی اسید‌ها و بعضی از دارو‌های دیابت نوع ۲
اختلال خود ایمنی مربوط به غدد درون‌ریز مانند دیابت یا اختلال تیروئید
رژیم‌های غذایی گیاهی، حذف گوشت و گیاه‌خواری
اختلالات گوارشی خاص مانند بیماری کرون
بایپس معده یا برداشتن بخشی از معده
سالخوردگی
سیستم گوارشی که به طور معمول عملکرد مناسبی نداشته باشد، ممکن است مانع از آزاد شدن ویتامین B ۱۲ یا جذب آن شود. به همین دلیل افراد مبتلا به اختلالاتی مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون ممکن است بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین B ۱۲ باشند.
افرادی که جراحی گوارشی مانند جراحی کاهش وزن داشته‌اند، ممکن است کمبود سلول‌های ضروری برای ترشح اسید معده و فاکتور طبیعی را داشته باشند؛ درنتیجه ممکن است برای جذب ویتامین B ۱۲ مشکل داشته باشند. آمپول ویتامین B ۱۲ بیش از مکمل‌های خوراکی مفید است؛ به‌ویژه برای افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند؛ زیرا مواد تزریقی بیشتر از این قسمت‌ها عبور می‌کنند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمبود ویتامین B ۱۲ در افراد بالای ۶۵ سال بیشتر گزارش می‌شود تا افرادی که سن کمتری دارند.
بزرگسالان سالمند ممکن است تحت تاثیر شرایطی باشند که با کاهش تولید اسید معده از جمله التهاب در معده (التهاب معده آتروفیک) مرتبط هستند. علاوه‌بر این، سطوح پایین اسید معده می‌تواند از رشد باکتری‌های خاص جلوگیری کند که در روده از B ۱۲ استفاده می‌کنند و باعث کاهش مقدار ویتامین موجود در بدن شود.
موسسه پزشکی توصیه می‌کند که بزرگسالان بالای ۵۰ سال نیاز ویتامین B ۱۲ خود را با غذا‌های غنی شده، آمپول ویتامین B ۱۲ یا مکمل‌های دیگر برطرف کنند؛ زیرا این نمونه‌ها راحت‌تر از B ۱۲ طبیعی جذب می‌شوند.
از آنجا که ویتامین B ۱۲ بیشتر در ماهی، گوشت، تخم مرغ و لبنیات یافت می‌شود؛ افرادی که این غذاها را مصرف نمی‌کنند، در معرض خطر کمبود B ۱۲ قرار دارند و ممکن است به استفاده منظم از آمپول ویتامین B ۱۲ یا مکمل‌های دیگر نیاز داشته باشند.
تحقیقات منتشر شده در مجله اروپایی تغذیه بالینی نشان می‌دهد که گیاه‌خواران و برخی از وگان‌ها سطح پایین و محدودی از ویتامین B ۱۲ را دارند.
از ۲۳۲ نفر گیاه‌خوار مورد مطالعه بیش از نیمی از آنها دچار کمبود ویتامین B ۱۲ بودند. این کمبود فقط در ۷ درصد گیاه‌خواران و تنها در یک درصد همه چیز خواران مشاهده شد. زنان گیاه‌خواری که باردار هستند، باید در مورد مصرف مکمل یا غذا‌های غنی شده دقت کنند؛ زیرا ویتامین B ۱۲ از طریق جفت و شیر مادر به جنین منتقل می‌شود. نوزادانی که کمبود ویتامین B ۱۲ دارند، ممکن است دچار مشکلات عصبی شدید و دائمی شوند.
پزشک ممکن است تزریق ویتامین B۱۲ را برای افرادی که در معرض خطر کمبود یا عوارض آن هستند توصیه کند. تزریق ویتامین B۱۲ ممکن است به کاهش خطر ابتلا به شرایط زیر کمک کند:
بیماری قلبی
اختلالات عصبی شناختی
مشکلات تفکر و حافظه
از دست دادن بینایی
ناباروری
نقایص لوله عصبی در کودکان متولد شده از کسانی که کمبود ویتامین B۱۲ دارند
واضح‌ترین مزیت دریافت آمپول ویتامین B ۱۲ درمان کمبود ویتامین B ۱۲ و جلوگیری از علائم مرتبط با آن است. علاوه‌بر این، آمپول ویتامین B ۱۲ خطر بعضی از مشکلات مرتبط با کمبود ویتامین B ۱۲ را کاهش می‌دهد از جمله:
• بیماری قلبی
• اختلالات عصبی شناختی
• مشکلات هماهنگی (تعادل)
• نوروپاتی محیطی
• اختلال در دید
• ناباروری (اگرچه این مشکل معمولا با درمان B ۱۲ حل می‌شود)
• نقص لوله عصبی در جنین زنان مبتلا به کمبود B ۱۲
آمپول ویتامین B ۱۲ از معده عبور می‌کند و به طور مستقیم در جریان خون جذب می‌شود؛ بنابراین برای افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند، از جمله افراد مسنی که فاکتور طبیعی معده را ندارند، گزینه بهتری نسبت به مکمل‌های خوراکی هستند.
هیچ محدودیتی برای جذب ویتامین B ۱۲ وجود ندارد؛ زیرا خطر سمیت یا مصرف زیاد آن بسیار کم است؛ اگرچه آمپول ویتامین B ۱۲ ممکن است عوارضی هم داشته باشد. در صورت بروز عوارض جانبی خفیف و خطرات احتمالی آن یا بدتر شدن باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
علائمی که نشانه عوارض جانبی هستند، عبارت‌اند از:
درد، قرمزی یا سوزش در ناحیه تزریق
اسهال ملایم
احساس تورم در بدن
عوارض جدی‌تر که نیازمند مراقبت درمانی فوری هستند، شامل:
گرفتگی عضله
ضربان قلب نامنظم
ورم زانو یا مچ پا
بروز واکنش‌های شدیدی که بسیار نادر هستند؛ اما نیازمند مداخله اورژانسی است، شامل موارد زیر می‌شوند:
خارش و تورم صورت، گلو یا زبان
مشکلات تنفسی
سرگیجه شدید
تغییرات ناگهانی دید
لکنت زبان
ویتامین B ۱۲ ممکن است با برخی دارو‌ها تداخل داشته باشد. افراد باید در رابطه با دارو‌های بدون نسخه و دارو‌های تجویزی خود قبل از مصرف ویتامین B ۱۲ با پزشک خود مشورت کنند.
برخی از دارو‌های تجویز شده که معمولا با B ۱۲ تداخل دارند، عبارت‌اند از:
آسپرین
آنتی بیوتیک‌ها
آنتاگونیست‌های گیرنده H ۲
متفورمین
قرص‌های ضد بارداری
بازدارندگان پمپ پروتون
افرادی که به آلرژی یا بیماری‌های دیگر مبتلا هستند، باید قبل از دریافت آمپول ویتامین B ۱۲ به پزشک خود اطلاع بدهند. انواع آلرژی یا بیماری‌هایی که ممکن است با آمپول ویتامین B ۱۲ اختلال داشته باشند، عبارت‌اند از:
آلرژی به سیانوکوبالامین یا کبالت
هیپو کالمی (سطح پایین پتاسیم)
بیماری کلیوی
پلی ستمی ورا (بیماری خونی نادر)
بیماری لبر (بیماری چشمی)
کمبود مواد مغذی دیگر به‌ویژه اسید فولیک و آهن
منبع: سلامت نیوز
