جمیله کدیور: برای حل معضل بی‌آبی سیستان و بلوچستان معطل حقابه هیرمند نشوید

جمیله کدیور در روزنامه اطلاعات نوشت: باید در کنار تأمین حقابه هیرمند که نسبت به میزان بالای مصرف آب کشور چندان قابل توجه نیست، راه چاره را در جای دیگر جستجو کرد و با اعمال صحیح مدیریت آب در صدد صرفه‌جویی و اصلاح مصرف آب در کشور که در قیاس با سطح جهانی بسیار بالاست و راه‌های جایگزین برای حل معضل آب در سیستان و بلوچستان و دیگر مناطق کشور باشیم.

همچنین نظر به تغییر و تحولات فراوان در دهه‌های اخیرو عدم اجرای معاهده ۱۳۵۱، در صورت نیاز، اقدام به امضای قرارداد‌های تکمیلی یا جایگرین با أفغانستان در رابطه با هیرمند یا قرارداد‌های دیگر در مورد رود‌های مشترک که از أفغانستان سرچشمه می‌گیرند، از جمله هریرود شود.

البته برای حل معضل بی‌آبی فعلی سیستان و بلوچستان نباید معطل اقدامات و سیاست‌های زمان‌بر یا به جریان‌افتادن مکانیزم حل اختلاف و حکمیت بر أساس معاهده هیرمند برای تأمین حقابه شد. با توجه به حساسیت أوضاع و نظر به اینکه در حال حاضر هیرمند تنهـا منبـع تأمین‌کننده آب سیستان و بلوچستان است، هر اقدامی از جمله خرید آب از أفغانستان یا نقاط دیگر که موجب رسیدن سریع آب به سیستان و بلوچستان شود، باید عملیاتی شود. این موضوع هم برای زندگی مردم و هم محیط زیست و حفظ گونه‌های حیوانی و گیاهی منطقه سیستان و بلوچستان حیاتی است.

به‌علاوه، در آینده، از موضوعاتی که می‌شود در صورت وجود آب کافی در هیرمند، در نظر گرفت، خرید آب اضافه (سوای تأمین ۸۲۰ میلیون مترمکعب حقابه) یا در مقابل ارائه برخی خدمات یا تأمین نفت و انرژی از سوی ایران برای أفغانستان است.

اخیراً مباحثی تحریک‌آمیز از سوی برخی چهره‌های سیاسی یا رسانه‌ای مبنی بر مقابله به مثل ایران در مقابل عدم تأمین حقابه با بازگرداندن مهاجران افغانستانی که هر یک نماد مجسم رنج‌های عیان هستند، یا انجام اقدامات دیگر مطرح شده‌اند. استفاده از این حربه‌ها هم خلاف شرع، هم خلاف اخلاق، هم خلاف مروت و هم خلاف انسانیت است.

به باور نگارنده، حل موضوعاتی حساس و چالش برانگیز همچون آب، نیاز به ظرافت و دیپلماسی و زبان لیّن و گفتگو توسط کارشناسان و بررسی‌های فنی توسط کمیساران آب دو طرف دارد و زبان تند تهدید یا گفتگو توسط مقام‌های نظامی یا استفاده از حربه عامل انسانی قطعا مؤثر و راهگشا در چنین موضوعاتی نخواهد بود و به تشدید بحران می‌انجامد.