هرچند در سال‌های اخیر تنش‌های ژئوپلیتیکی بین ترکیه و برخی از کشور‌های همسایه و نیز متحدین غربی شدت گرفته و شرایط اقتصادی داخلی این کشور ناپایدار شده، ولی بازار مسکن این کشور همچنان جذابیت خود را حفظ کرده است. از سال ۲۰۱۵ تا آوریل ۲۰۲۳ به میزان ۱۰.۴ میلیارد دلار سرمایه از ایران خارج و به بازار مسکن ترکیه وارد شده است.
طبق آمار‌های منتشرشده توسط دولت ترکیه، از سال ۲۰۱۵ تا آوریل ۲۰۲۳ در مجموع ۳۸ هزار و ۵۶۴ واحد مسکن در ترکیه توسط اتباع ایرانی خریداری شده و پس از عراق و روسیه، بیشترین میزان سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ترکیه از سوی شهروندان ایرانی صورت گرفته است.
به گزارش اکوایران، برآورد‌ها و مشاهدات میدانی حاکی از این است که بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ترکیه به ویژه از سوی شهروندان کشور‌هایی مانند ایران، با انگیزه کسب شهروندی ترکیه صورت گرفته است؛ امری که به ویژه با قوانین جدید ترکیه برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در این کشور افزایش یافته است. حداقل میزان لازم برای سرمایه‌گذاری در املاک ترکیه قبل از ۱۳ ژوئن سال ۲۰۲۲ برای کسب تابعیت ۲۵۰ هزار دلار بود و بعد از این تاریخ به ۴۰۰ هزار دلار افزایش داده شد؛ بنابراین با توجه به فروض پیش‌گفته، سرمایه‌گذاری انجام شده توسط ایرانیان در ترکیه از ۱۸۶ میلیون دلار در سال ۲۰۱۵ به رقم ۲۵۵۶ میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ و ۷۲۸ میلیون دلار در آوریل ۲۰۲۳ رسیده است. از طرفی، از ۹۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام شده در ترکیه، حدود ۱۱.۵ درصد آن یعنی معادل ۱۰.۴ میلیارد دلار توسط ایرانیان انجام شده است.
شرایط جغرافیایی، شرایط سیاسی، قوانین سرمایه گذاری و عواملی از این دست، از دلایلی هستند که ترکیه را به مقصد جذابی برای سرمایه‌گذاری خارجی، به ویژه سرمایه گذاری در بخش مسکن، تبدیل کرده است. ترکیه به خاطر قرار گرفتن در محل تلاقی دو قاره آسیا و اروپا، دسترسی عالی به بازار‌های متنوع دارد؛ از اروپا گرفته تا خاورمیانه و خلیج فارس و از دریا‌های مدیترانه و سیاه گرفته تا جمهوری‌های ترک‌زبان آسیای مرکزی. ترکیه همچنین روابط فرهنگی، تاریخی و اقتصادی دیرینه‌ای با بسیاری از این کشور‌ها دارد. این کشور علا وه بر مقصد جالب سرمایه گذاران خارجی، مقصد مهاجرت خیلی از ملیت‌ها است. در همسایگی ترکیه، می‌توان گفت به دلیل جنگ (مانند اوکراین و افغانستان و فلسطین و یمن) یا به دلایل شرایط نامساعد درون کشوری (نظیر کشور‌های خاورمیانه) ملیت‌های مختلف رو به خرید املاک در ترکیه آورده اند.
هرچند در سال‌های اخیر تنش‌های ژئوپلیتیکی بین ترکیه و برخی از کشور‌های همسایه و نیز متحدین غربی شدت گرفته و شرایط اقتصادی داخلی این کشور نیز ناپایدار شده، ولی به نظر می‌رسد بازار مسکن این کشور همچنان تا حدودی جذابیت خود را حفظ کرده و به مقصدی امن برای سرمایه‌گذاری به ویژه از سوی کشور‌های ناپایدارتر همسایه، تبدیل شده است.
با استفاده از تخمین‌های موجود، می‌توان تغییرات و روند سالانه سرمایه‌گذاری انجام شده در ترکیه را نیز به دست آورد. در سال ۲۰۱۵، میزان کل سرمایه‌گذاری تخمینی انجام شده ۵.۷ میلیارد دلار بوده که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری متعلق به عراق به میزان تقریبا ۱ میلیارد دلار و کمترین متعلق به یمن معادل ۵۷ میلیون دلار بوده است. در این سال سرمایه‌گذاری ایران معادل ۱۸۶ میلیون دلار بوده که سهم ایران ۳.۲ درصد از سهم سرمایه‌گذاری کل است. میزان خرید ایران، افغانستان و اوکراین در سال ۲۰۱۵ مشابه یکدیگر بوده و با میزان خرید املاک در ترکیه توسط عراق تفاوت چشمگیری داشته است. با گذشت زمان، به دلیل جنگ طالبان در افغانستان یا جنگ روسیه در اوکراین، تقاضای این دو کشور برای املاک در ترکیه افزایش پیدا کرده است؛ اما در این بین افزایش تقاضای ایرانیان برای املاک در ترکیه رشد شدیدی داشته است.
در سال ۲۰۱۶، میزان کل سرمایه‌گذاری ۴.۶ میلیارد دلار بوده که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری متعلق به عراق با ۷۶۰ میلیون دلار و کمترین متعلق به امارات با ۴۸ میلیون دلار است. در این بین سرمایه‌گذاری ایران معادل ۱۶۶ میلیون دلار بوده که سهم ایران ۳.۵ درصد از سهم سرمایه‌گذاری کل بوده است.
در سال ۲۰۱۷، میزان کل سرمایه‌گذاری ۵.۶ میلیارد دلار بوده که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری متعلق به عراق با ۹۵۰ میلیون دلار و کمترین متعلق به بلژیک با ۵۴ میلیون دلار است. در این بین سرمایه‌گذاری ایران معادل ۱۹۸ میلیون دلار بوده که سهم ایران ۳.۵ درصد از سهم سرمایه‌گذاری کل بوده و نسبت به سال ۲۰۱۶ تغییری نکرده است.
در سال ۲۰۱۸، به دلیل اینکه نرخ دلار در ایران افزایش چشمگیری داشته و ارزش ریال به شدت افت داشته است، تمایل افراد برای سرمایه‌گذاری خارجی یا مهاجرت افزایش یافته و تعداد خانه‌های خریداری‌شده در این سال ۳۶۱ درصد رشد داشته است. در این سال ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در بخش مسکن ترکیه انجام شده که بیشترین آن متعلق به عراق با ۲ میلیارد دلار و کمترین آن معادل ۱۱۴ میلیون دلار و متعلق به لبنان است. در این بین ایران ۹۱۳ میلیون دلار سرمایه‌گذاری داشته که سهمی برابر با ۹ درصد کل سرمایه‌گذاری‌های انجام شده را به خود اختصاص دادده است.
در سال ۲۰۱۹، میزان کل سرمایه‌گذاری انجام شده در ترکیه برابر با ۱۱.۵ میلیارد دلار بوده است. بیشترین سهم متعلق عراق بوده که ۱.۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داشته و کمترین آن متعلق به لبنان با ۱۶۲ میلیون دلار است. سرمایه‌گذاری ایرانیان در مسکن ترکیه در سال ۲۰۱۹ معادل ۱.۳۵ میلیارد دلار بوده که ۱۱ درصد سهم کل سرمایه‌گذاری انجام شده را به خود اختصاص داده است.
در سال ۲۰۲۰، میزان کل سرمایه‌گذاری انجام شده معادل ۱۰ میلیارد دلار بوده که بیشترین آن متعلق به ایران معادل ۱.۸ میلیارد دلار و کمترین آن متعلق به سوئد و برابر ۱۳۵ میلیون دلار است. در این بین سهم ایران از کل سرمایه‌گذاری انجام شده ۱۷.۵ درصد است.
در سال ۲۰۲۱، میزان کل سرمایه‌گذاری انجام شده معادل ۱۴.۸ میلیارد دلار بوده که بیشترین آن متعلق به ایران معادل ۲.۵ میلیارد دلار و کمترین آن متعلق به سودان و برابر با ۱۷۴ میلیون دلار است. در این بین سهم ایران از کل سرمایه‌گذاری انجام شده ۱۷ درصد است.
در سال ۲۰۲۲، قبل از ژوئن، میزان کل سرمایه‌گذاری انجام شده معادل ۹ میلیارد دلار است که بیشترین سرمایه‌گذاری متعلق به روسیه معادل ۱.۵ میلیارد دلار و کمترین آن متعلق به عربستان صعودی معادل ۵۹ میلیون دلار است. بعد از ژوئن تا دسامبر ۲۰۲۲، میزان کل سرمایه‌گذاری انجام شده معادل ۱۳ میلیارد دلار است که بیشترین سرمایه‌گذاری متعلق به روسیه برابر با ۴.۲ میلیارد دلار و کمترین آن متعلق به پاکستان برابر با ۱۱۷ میلیون دلار است. در این سال سهم ایران از کل سرمایه‌گذاری انجام شده به ترتیب در این سال قبل و بعد از ژوئن ۱۳ درصد و ۱۰ درصد بوده است.
برای ایران تعداد املاک خریداری شده تا ۱۳ ژوئن ۲۰۲۲ معادل ۴۸۸۴ واحد بوده که با در نظر گرفتن پرداخت ۲۵۰ هزار دلار به ازای هر واحد، سرمایه‌گذاری ایران درترکیه معادل ۱.۲ میلیارد دلار است. برای بعد از ماه ژوئن، تعداد واحد‌های خریداری‌شده معادل ۳۳۳۹ واحد است که با در نظر گرفتن پرداخت ۴۰۰ هزار دلار به ازای هر واحد، به عددی معادل ۱.۳ میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری ایران در ترکیه می‌رسیم.
در ششم فوریه ۲۰۲۳، زلزله‌ای به بزرگی ۷.۸ ریشتر در مرکز و جنوب ترکیه به وقوع پیوست. پیش‌بینی می‌شد به دلیل وقوع زلزله، سرمایه‌گذاری در بخش مسکن ترکیه کاهش یابد، اما همچنان ایران پس از روسیه در صدر سرمایه‌گذاران مسکن ترکیه قرار دارد. تا آوریل سال ۲۰۲۳ بیشترین سرمایه‌گذاری متعلق به روسیه برابر با ۱.۹ میلیارد دلار و کمترین میزان سرمایه‌گذاری متعلق به اسرائیل برابر با ۴۳۶ میلیون دلار است. اسرائیل از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۳، برای اولین بار در سال ۲۰۲۳ در ترکیه در بخش مسکن سرمایه‌گذاری کرده است.
در مجموع از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۳ بیشترین تعداد خانه‌های خریداری شده توسط بخش خارجی در ترکیه به ترتیب توسط عراق ۴۹ هزار و ۱۳۷ واحد، روسیه ۳۹ هزار و ۲۸۲ واحد، ایران ۳۸ هزار و ۵۶۴ واحد، عربستان ۱۴ هزار و ۸۵۸ واحد، کویت ۱۴ هزار و ۶۵۱ واحد و افغانستان ۱۳ هزار و ۸۸۳ واحد است.
در سال ۲۰۱۵، بیشترین تعداد واحد خریداری شده توسط عراق ۴۲۲۸ واحد بوده که بعد از آن عربستان، کویت، روسیه، انگلیس، آلمان، آذربایجان قرارداشته‌اند و رتبه ایران هشتم بوده است. رتبه ایران در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ هم هشتم بوده، اما در سال ۲۰۱۸ به دلیل جهش قیمت دلار (کاهش ارزش ریال در ایران) رتبه ایران به مقام دوم صعود کرده و در سال ۲۰۱۹ هم ایران در رتبه دوم بوده و در تمام سال‌ها بین ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، اولین رتبه در خرید مسکن متعلق به عراق بوده است.
در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ ایران در جایگاه اول سرمایه‌گذاری مسکن در ترکیه قرار می‌گیرد و عراق جایگاه دوم را حفظ می‌کند. در سال ۲۰۲۲، اما روسیه با اختلاف دو برابری از ایران در جایگاه نخست قرار می‌گیرد و عراق در جایگاه سوم قرار می‌گیرد. در سال ۲۰۲۳ نیز، تا ماه آوریل، روسیه با اختلاف سه برابری از ایران در جایگاه نخست و عراق در جایگاه سوم سرمایه‌گذاری در بخش مسکن ترکیه است.
