(تصاویر) از پانگولین تا جوجه تیغی؛ نامتعارف‌ترین گوشت‌هایی که زندگی میلیون‌ها نفر به آن بسته است!

بازار پرسروصدای پوتوپوتو در زیر رنگین‌کمانی از چتر‌های سایه‌دار محلِ استقرارِ تاجرانی است که انواعی از کالا‌ها از ماهی دودی، پاپایا و بادمجان گرفته تا لباس، وسایل مدرسه و دمپایی می‌فروشند.

به گزارش راهنماتو، اینجا برازاویل، پایتخت تپندۀ جمهوری کنگو و امروز شنبه است. آنِر تودیسا، درحالِ عبور با چرخ‌دستی‌اش از میانِ راهرو‌های بازار، اندکی می‌ایستد تا یک جفت گربه‌ماهیِ بزرگ که مدام خودشان را به دیواره‌های سطلی کم‌آب می‌کوبند، برانداز کند. او به زنی با لباس صورتی و سربندِ زردرنگ ۷ دلار بابت هر دو گربه‌ماهی می‌دهد. زن که از فروشش راضی است، ماهی‌ها را روی سکوی چوبیِ قصابیِ می‌گذارد و با یک ضربه کاری محکم، که صدایش در فضای بازار می‌پیچد، سر هر دو را قطع می‌کند!

تودیسا که هم در تلویزیون کنگو و هم در مسابقات بین‌المللی آشپزی حضور داشته، می‌خواهد با این ماهی‌ها یک غذای سنتی به نامِ liboke درست کند. او از یک فروشنده دیگر گوشت گوساله پرورش‌یافته در یک مزرعه محلی را می‌خرد و آن را به گوشت‌های مزارع صنعتی که از برزیل، آلمان و سایر کشور‌های دوردست می‌آیند، ترجیح می‌دهد. او هم‌چنین زنجبیل، پیازچه و جیرجیرک‌ها و کرم‌های زنده خریداری می‌کند ـ حشرات اینجا بسیار لذیذ توصیف می‌شوند. تودیسا دوست دارد برای درست کردن سالاد سبز انبه و دسر‌های شکلاتی از آن‌ها نیز استفاده کند.

یازده سال قبل، رستورانِ معروفِ تودیسا در برازاویل به دلیلِ انفجار انبار اسلحه ارتش ویران شد. در این انفجار ۲۴۶ نفر کشته شدند. ماجراجوییِ آشپزیِ جدید او بخشی از مأموریتی است برای آنکه نشان دهد بدونِ گوشت شکار نیز می‌توان غذا‌های مجللِ کنگویی درست کرد.

خودنِ گوشت حیوانات وحشی ـ از آهو، میمون و جوجه‌تیغی تا گوریل‌های درخطر، فیل و پانگولین، همواره بخشی از فرهنگِ غذایی این کشور بوده است. اما تودیسا می‌خواهد وضعیت موجود را تغییر دهد. او می‌گوید: «اگر همه حیوانات را بکشیم، مردم شانس دیدنِ مجدد آن‌ها را ندارند. غذای من طبیعی است. این غذا از آب، مزرعه و جنگل به دست می‌آید و هیچ گوشتِ شکاری در آن وجود ندارد.»

تودیسا بخشی از یک کارزارِ جدید به هدایتِ کارمندانِ محلیِ انجمنِ حفظِ حیات‌وحش در کنگو است. این انجمن تلاش می‌کند تا از حیات‌وحش در مقابل شکار غیرقانونی و سایر تهدید‌های زیست‌محیطی محافظت کند. این کارزار به جای آنکه به مردم بگوید چه بخورند، از شیوه پیام‌رسانی مثبت استفاده کرده و تلاش می‌کند فرهنگ غذایی منطقه را گرامی بدارد.

تابلو‌های بزرگ تبلیغاتی، تبلیغاتِ تلویزیونی و آشپزی‌های یوتیوب تلاش می‌کنند دستور‌های آشپزیِ کنگوییِ فاقد گوشت را به عنوان دستور‌های خوشمزه تبلیغ کنند!

تجارت گوشت شکار درحالِ خلوت کردنِ جنگل‌های آفریقا و سراسر جهان است. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف گوشت شکار بیش از ۳۹۹ گونه پستاندار را در معرض خطر انقراض قرار داده است. شکارچیان ۲۰۰ گونه را در بستر جنگل‌های آمازون هدف قرار می‌دهند تا سالی یک‌میلیون تن گوشت به دست آورند. در آسیا، افزایش تقاضا باعثِ رونق این بازار شده است. مطالعاتی که در یک دهه اخیر منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که در ویتنام، مردانِ ثروتمند، گوشت شکار را به عنوان نشانه‌ای از پرستیژِ اجتماعی و به‌دست‌آوردنِ موقعیت خوب اجتماعی می‌نگرند.

سربازانِ نیروی دفاعی خلق اوگاندا از کنار یک شکارچی غیرقانونی عبور می‌کنند. گفته می‌شود که نیرو‌های ارتش و گروه‌های شورشی در آفریقا اغلب در شکار غیرقانونی حیوانات نقش دارند.

در ماداگاسکار، لمور‌ها که گردشگرانِ زیادی را از سراسر جهان جذب می‌کنند، نیز در سفره خانواده‌های روستایی پیدا می‌شوند. گرایش به مصرفِ غذا‌های تجملاتی در شهر‌ها که گوشت شکار به دو برابر قیمت در آن‌ها فروخته می‌شود، می‌تواند بقای برخی گونه‌های خاص لمور را تهدید کند.

گوشت شکار حتی در شهر‌های بزرگ اروپایی و آمریکایی هم پیدا می‌شود. در سال ۲۰۱۹، نیروی مرزی انگلستان، آژانسی که از بنادرِ کشور حراست می‌کند، بیش از ۲۲۰۰ پوند گوشتِ شکار شاملِ شامپانزه و زرافه را از مسافرانِ ورودی ضبط کرد.

نجات یک میمون توسطِ محافظان حیات وحش

در سال ۲۰۲۱ در فصل کریسمس، گمرکِ آمریکا بیش از یک‌صد پوند گوشت شکار را فقط در یک هفته ضبط کرد.

برای بسیاری از جوامع در آفریقای مرکزی، گوشت شکار همواره قوتِ غالب بوده است. اما آنچه امروز گروه‌های حفاظت از محیط‌زیست را نگران کرده است، افزایش تقاضا برای گوشت شکار در شهرها، به‌خصوص برازاویل و کینشاسا است که باعث شده شکار بی‌رویه اکوسیسمِ جنگلی را آسیب‌پذیر کند.

طعمِ وحشی

در کنگو هر سال ده‌ها میلیون حیوان، برخی در مناطق محافظت‌شده، شکار می‌شوند. گوشت وحشی منبع درآمد و غذای اصلی جوامعی است که در راستای مسیر‌هایی که جنگل را به روستا و شهر متصل می‌کنند، به تجارت مشغولند. اما تقاضای بی‌رویه برای گوشت شکار در شهر‌ها هم جمعیت حیوانات و هم دسترسی جوامع روستایی به غذا را کاهش داده است.

گوشت شکار دودی تا ۶ هفته می‌تواند در یخچال نگه‌داری شود. گوشت آهو فراوان‌ترین گوشت شکار در این بازارهاست، اما فروشندگان گونه‌های درمعرضِ خطر و آسیب مانند پانگولین، شامپانزه و فیل را هم خرید و فروش می‌کنند.

این اواخر، نگرانی‌ها از همه‌گیری بیماری‌های منتقله از حیوان به انسان مطرح شده است. بیش‌از ۷۰ درصد از بیماری‌ها ـ شاملِ ابولا، ایدز، آبله میمونی و ویروسِ کرونا ـ که از دهه ۱۹۴۰ شایع شده‌اند، از حیات‌وحش آمده‌اند.

فعالیت انسان، به‌خصوص هجوم بردن به حیات‌وحش برای کشاورزی، بریدن درختان و تجارت و مصرفِ گوشت شکار، اصلی‌ترین دلیلِ این همه‌گیری‌ها است.

مطالعه‌ای که اخیراً روی ۱۶ گونه محبوب گوشت شکار در بازار‌های حیوانات وحشی در چین انجام شده است، نشان می‌دهد که ۷۱ ویروسِ پستانداران در این گوشت‌ها وجود دارد که ۱۸ مورد از آن‌ها به شدت برای انسان‌ها و حیوانات اهلی خطرناک هستند.

در بحبوحه گفتگو‌ها در موردِ منشأ ویروس کووید ۱۹ ـ که از دسامبر سال ۲۰۱۹ تاکنون ۷ میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ کشانده است ـ برخی از کارشناسان بهداشتِ جهانی و گروه‌های فعال حیوانات درخواست داده‌اند تا گوشت شکار برای همیشه ممنوع شود.

اما مخالفان می‌گویند که تعطیل کردنِ این بازار‌ها باعثِ کمبود غذا و بی‌ثباتی اقتصادی در مناطقِ محروم می‌شود.

تودیسا به جای گوشت به مشتریانش غذا‌های تازه تهیه‌شده از مواد دردسترس می‌دهد.

یکی از موانع برای تغییر رفتار مصرف‌کنندگان مخالفت با گوشت‌های یخی است. آن‌ها گوشت شکار را «طبیعی» توصیف می‌کنند. مطالعه‌ای که در چندین شهر آفریقای مرکزی انجام شده است نشان می‌دهد که ۸۵ درصد از مردم هر زمانی که بتوانند گوشت شکار مصرف می‌کنند. در حدود ۲۴ درصد از رستوران‌ها که برخی اوقات در خانه‌های خصوصی مستقر هستند، گوشت شکار عرضه می‌کنند. در یکی از این رستوران‌های خصوصی انواعِ گوشت شکار ازجلمه آهو، جوجه‌تیغی، پانگولین، میمون، سیوِت، پیتون و موشِ عصایی عرضه می‌شود. صاحب این رستوران به کار خود افتخار می‌کند و می‌گوید: «این گوشت تازه است، بدونِ افزودنی‌های زیاد درست شده تا طعم واقعی آن بیرون بزند.»

کودکان در یک یتیم‌خانه در کینشاسا در حالِ خوردنِ لارو شپشک خرما

اخیراً گرایشی عجیب و نگران‌کننده در بازار‌های برازاویل مشاهده شده است. مردان خفاش‌های میوه را درحالیکه هنوز زنده هستند برای طبخ در قابلمه جلوی مشتری آماده می‌کنند. آن‌ها اول با کوبیدنِ سر خفاش به سطحی بتونی آن را می‌کشند. سپس با دندان‌های‌شان استخوان‌های خفاش را از گوشت جدا می‌کنند. در سراسر جهان خفاش‌های میوه توسطِ مردمان محلی شکار و خورده می‌شوند، اما برخی کارشناسان حیات‌وحش و بهداشت نسبت به شکار بی‌رویه و تماس انسان با مایعاتِ بدنِ خفاش هشدار می‌دهند. سیستم ایمنی بدنِ خفاش‌ها قوی است که باعث می‌شود در معرض انواعی از ویروس‌ها قرار بگیرند، اما بیمار نشوند. این توانایی آن‌ها را محلِ مناسبی برای انتقال ویروس به انسان تبدیل می‌کند. اگر فردی اتفاقی با خون یا مایعات بدنِ خفاش تماس پیدا کند، و خفاش ویروسی باشد، احتمال انتقال بیماری به انسان‌ها وجود دارد.

روستاییانِ بِنین در غرب آفریقا در جشنواره ماهیگیری برای بزرگداشتِ میراث جامعه

در برازاویل و سایر شهر‌ها بزرگ، خوردنِ گوشت شکار مثلِ خوردنِ لابستر در آمریکاست ـ به همان‌اندازه تجملاتی. دراین‌بین، تودیسا سعی می‌کند با پذیرایی از مشتریانش در حیاط پشتیِ خانه‌اش، به مردم نشان دهد که چگونه می‌توانند میراث طعم‌های‌شان را بدونِ گوشت شکار حفظ کنند. او با جیرجیرک و کرم دسر انبه درست می‌کند. گوشت گاو پرورشی را جایگزین گوشت شکار کرده و سعی می‌کند از کودکان گرفته تا سرآشپز‌های حرفه‌ای، درست کردنِ غذا‌های سنتی بدون گوشت شکار را آموزش دهد تا جنگل و حیواناتِ آن را حفظ کند.