سازمان کشور‌های صادرکننده نفت، اوپک و کشور‌های متحد آن پس از یک جلسه هفت ساعته، بر سر کاهش تولید توافق کردند.
این توافق در پی ادامه کاهش بهای نفت خام در بازار‌های جهانی رخ داد و در پی آن، کشور‌هایی مانند عربستان و روسیه متعهد شدند که تولید روزانه نفت خام خود را از ماه جولای به میزان یک میلیون بشکه در روز کاهش دهند.
به گزارش اعتماد، البته عربستان در ماه آوریل هم از کاهش داوطلبانه تولید نفت خام خود به میزان یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز خبر داده بود. در توافقی دیگر، کشور‌های عضو اوپک پلاس، از ابتدای سال ۲۰۲۴ روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام از تولید روزانه این گروه کاهش می‌دهند.
کاهش عرضه داوطلبانه عربستان به یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد که البته باید دید کاهش داوطلبانه پیشین نیز که عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان از آن به عنوان آب‌نبات سعودی (مشوقی برای پایبندی دیگر اعضا به توافق کاهش عرضه) یاد می‌کند پس از ماه جولای ادامه می‌یابد یا خیر؟
در عین حال روسیه هم متعهد شد که به کاهش تولید داوطلبانه روزانه ۵۰۰ هزار بشکه‌ای خود ادامه دهد، الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه ضمن اشاره به اینکه خروجی نشست سی وپنجم اعضای اوپک‌پلاس تمدید توافق کاهش عرضه تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی بود، گفت: روسیه به تعهد کاهش عرضه نفت خود پایبند می‌ماند. این همه درحالی است که ایران هم‌اکنون در کنار کشور‌های لیبی و ونزوئلا به دلیل تحریم از توافق کاهش عرضه نفت اوپک‌پلاس مستثنی است.
اوپک پلاس چهل درصد نفت خام جهان را تولید می‌کند و اعضای آن امیدوارند این تصمیم بتواند بر بهای نفت در جهان تاثیرگذار باشد. با این حال تجربه پیشین نشان می‌دهد که این امیدواری چندان هم پابرجا نمی‌ماند. اوپک پلاس در پاییز گذشته و حتی ماه قبل (آوریل ۲۰۲۳) برای کاهش عرضه نفت اعلام آمادگی کرد. در پاییز آنها اعلام کردند که تولید روزانه خود را ۲ میلیون بشکه در روز کاهش خواهند داد و ماه قبل هم تعدادی از کشور‌های عضو در مجموع از کاهش ۱.۶۶ میلیون بشکه‌ای عرضه پرده برداشتند.
با این حال این توافقات تاکنون نتوانسته مانع از افت قیمت نفت شود. قیمت نفت از زمان توافق اکتبر یعنی حدود ۸ ماه پیش ۲۰درصد کاهش یافته است، درحالی که قیمت‌ها نسبت به توافق آوریل یعنی حدود یک ماه پیش حدود ۵درصد کاهش داشته است. پیش از این اوپک‌پلاس در واکنش به فروپاشی تقاضا در اوج بحران شیوع ویروس کووید-۱۹، تولید خود را از ماه مه سال ۲۰۲۰، ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز معادل حدود ۱۰درصد از تقاضای جهانی محدود کرده بود. دو ماه پیش از این تاریخ و در مارس ۲۰۲۰ بعد از شیوع کرونا جنگ قیمتی بین عربستان و روسیه رخ داد و این دو کشور به شکل غیرمنتظره‌ای تعهدات خود برای کاهش تولید را رها کردند به‌طوری که تولید نفت عربستان برای اولین‌بار در تاریخ به حدود ۱۲ میلیون بشکه در روز رسید. در نتیجه این جنگ قیمتی نفت خام امریکا منفی شد و برنت به کمترین سطح از قرن بیستم رسید.
تحلیلگران عقیده دارند تعهد جدید عربستان برای کاهش بیشتر تولید از ماه جولای عرضه جهانی نفت را محدودتر کرده و می‌تواند قیمت نفت را تا پایان امسال میلادی به ۱۰۰ دلار در هر بشکه برساند. قیمت نفت در روز دوشنبه پس از اطلاعیه وزارت انرژی عربستان مبنی بر کاهش تولید این کشور تا ۹ میلیون بشکه در روز از ماه جولای، بیش از یک درصد افزایش یافت. عربستان ۱۰ میلیون بشکه در روز در ماه مه تولید داشت و این بزرگ‌ترین کاهش تولید این کشور طی چندین سال گذشته است. به‌علاوه، ائتلاف اوپک پلاس در اجلاس روز یکشنبه تصمیم گرفته کاهش تولید خود را تا پایان ۲۰۲۴ تمدید کند تا از قیمت نفت حمایت شود. تحلیلگران انتظار یک کاهش تولید یک میلیون بشکه‌ای را در ماه جولای دارند که می‌تواند کاهش تولید واقعی اوپک پلاس را که از اکتبر آغاز شده، ۲ برابر کند. این اقدام عربستان عرضه نفت را محدودتر کرده و کف قیمت نفت را به ۷۰ دلار در هر بشکه می‌رساند. اما مدتی طول می‌کشد تا ذخایر نفتی خالی شوند، بنابراین قیمت نفت بلافاصله افزایش نخواهد یافت.
تحلیلگران بانک کامن‌ولث استرالیا طی یادداشتی اعلام کردند با توجه به اقدام عربستان برای حمایت از قیمت نفت، بازار‌های نفت دنیا حالا بیشتر در معرض کمبود در ادامه امسال میلادی قرار دارند. این تحلیلگران عقیده دارند قیمت نفت خام برنت به‌دنبال بهبود تقاضا در چین به ۸۵ دلار در هر بشکه در سه ماهه پایانی امسال میلادی می‌رسد. تحلیلگران بانک ای‌ان‌زد می‌گویند عرضه نفت در نیمه دوم امسال محدودتر می‌شود و اگر روند افزایش نرخ بهره فدرال رزرو امریکا متوقف شده و مشکلات اقتصاد کلان حل و فصل شود، قیمت نفت به شدت بالا خواهد رفت. اما همه این تحلیلگران توافق نظر دارند که این افزایش قیمت در کوتاه‌مدت اتفاق نمی‌افتد.
توافق اخیر میان اعضای اوپک پلاس درحالی رسانه‌ای می‌شود که نزدیک به سه سال از رقابت دو غول تولیدکننده نفت عضو این سازمان یعنی عربستان و روسیه می‌گذرد و در این مدت اتفاقات ریز و درشت زیادی افتاده که به سود بازار نفت نبوده است. روسیه که درگیر جنگ اوکراین است به شدت به درآمد‌های نفتی خود نیاز دارد، با سقف قیمتی و تحریم نفتی غرب مواجه است، از این رو مجبور است فارغ از اینکه قیمت نفت در بازار در چه سطحی است نفت خود را بسیار ارزان به مشتریانش عرضه کند. از این رو این کشور به عرضه بیشتر نفت برای افزایش درآمد‌های نفتی خود نیاز دارد. در مقابل عربستان هم که به گفته صندوق بین‌المللی پول به نفت بیش از ۸۱ دلاری برای متعادل کردن بودجه خود و عملی کردن رویا‌های شاهزاده سعودی نیاز دارد، خواهان قیمت‌های بالاتر نفت است.
ایران در نشست ۱۸۶ وزیران نفت اوپک، یک غایب بزرگ داشت و آن وزیر نفت بود. جواد اوجی، وزیر نفت ایران، آنگونه که روابط عمومی این وزارتخانه اعلام کرده به دلیل «کسالت» و «مشغله کاری» نتوانست به نشست اخیر اوپک برود که جای بسی تعجب است. برای یک وزیر نفت، کدام «مشغله کاری» مهم‌تر از نشست وزرای کشور‌های صادرکننده نفت است که تصمیمات آن، تاثیر بسیار بالایی بر قیمت نفت در سطح جهانی می‌گذارد؟ در کدام جلسه و نشستی اینگونه فضا برای تبادل نظر میان نمایندگان کشور‌های صادرکننده نفت ایجاد می‌شود؟ این موضوع را در نظر بگیرید که نشست بعدی آنگونه که توافق شده در آذر ماه سال جاری برگزار می‌شود و در این صورت، وزیر نفت ایران فرصت حضور در همایشی را از دست داده که تا ۶ ماه دیگر برگزار نمی‌شود! البته آنگونه که از خبر‌ها بر می‌آید، «هیات» اعزامی ایران به سرپرستی امیرحسین زمانی‌نیا به وین رفته که ایشان هم از مدیران خوشنام و باسابقه حوزه نفت محسوب می‌شوند. اما در نهایت امیدواریم که «کسالت» آقای وزیر نیز به زودی برطرف شود و ایشان بتوانند با قدرت بر سر کار خود به خدمت‌رسانی بیشتر حاضر شوند.
