تنبیهات غیر مجاز عبارتند از تنبیه بدنی، اهانت و تعیین تکالیف درسی غیر متعارف که به لحاظ تنبیه دانش آموز صورت می گیرد.
طبق آئین نامه اجرایی مدارس مدیر مدرسه موظف است ممنوعیت تنبیه بدنی را به اطلاع کلیه همکاران خود برساند و نیز بیان کند که در صورت تخلف معلمان از این مقررات گزارش آن به اداره آموزش و پرورش ارائه خواهد شد؛ و در صورت سرپیچی از این تکلیف، متناسب با اعمال و رفتار فرد متخلف حکم صادر می‌شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، تنبیه بدنی دانش آموزان از جمله جرائمی است که قانون در خصوص آن برای فرد متخلف مجازات در نظر گرفته است. به گزارش مجله دلتا در آئین نامه اجرایی مدارس، تأکید بر تدبیر و راهنمایی‌های تربیتی شده و مرقوم می‌دارد در صورتی که این اعمال مؤثر واقع نشد با رعایت تناسب، تنبیه اعمال می‌شود. پس باید این موضوع در نظر گرفته شود که بهترین روش برای متنبه کردن دانش آموزان روش‌های تربیتی است.
تنبیه بدنی در قوانین و مقررات به دو شکل مجاز و غیر مجاز قابل بررسی شده است:
۱. تنبیه مجاز
طبق آئین نامه اجرایی مدارس، هنگام ثبت نام، باید برخی از موارد وظایف دانش آموزان در فرم ثبت نام ذکر شود. اگر دانش آموزان نسبت به وظایف خود کوتاهی کنند، تخلف کرده‌اند، بعد از اینکه چاره جویی‌ها و راهنمایی‌های تربیتی مفید و موثر واقع نشد با رعایت تناسب به یکی از روش‌های زیر مورد تنبیه قرار می‌گیرند:
۱. تذکر شفاهی به طور خصوصی
۲. تذکر و اخطار شفاهی دانش آموزان کلاس مربوط
۳. تغییر کلاس، با اطلاع، ولی دانش آموز
۴. اخطار کتبی و اطلاع به، ولی دانش آموز
۵. اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی، ولی دانش آموز، حداکثر برای مدت سه روز
۶. انتقال به مدرسه‌ای دیگر
شایان ذکر است که تنبیهات بند ۱ و ۲ بر عهده معلم و مربی است و بند ۳ بر عهده مدیر و بند ۴ و ۵ پس از موافقت شورای مدرسه با مدیر است. ولی در مورد بند ۶ علاوه بر تأیید شورای مدرسه، موافقت اداره آموزش و پرورش لازم و ضروری است؛ و در آخر اگر دانش آموزی از منطقه‌ای به منطقه‌ای دیگر منتقل و تشخیص داده شد که موجب انحراف و گمراهی دانش آموزان دیگر می‌شود با تأیید شورای مدرسه و موافقت اداره آموزش و پرورش در نوبت اول از حضور در مدارس منطقه و برای نوبت دوم تا مدتی که اداره کل آموزش و پرورش تعیین کند از حضور در کلیه مدارس محروم و از اولیای او خواسته می‌شود تعلیم و تربیت فرزند خود را بیرون از مدرسه بر عهده بگیرند. شایان ذکر است سوابق تنبیه و تخلف دانش آموز در پایان هر سال تحصیلی از بین خواهد رفت تا سابقه نامناسبی برای دانش آموز باقی نماند. البته نتیجه اقدامات در نمره انضباط منعکس می‌شود.
طبق آئین نامه مذکور مدیر موظف است که با همکاری معلمان، مربیان و شورای دانش آموزی، وظایف دانش آموزان و تنبیهات و تشویقات مقرر در این آئین نامه را به تناسب سن و فهم دانش آموز به او آموزش دهد؛ بنابراین تنبیه‌های مجاز در قانون عبارت است از تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی، تذکر و اخطار شفاهی در حضور دانش آموزان کلاس مربوط؛ تغییر کلاس در صورت وجود کلاس‌های متعدد در یک پایه با اطلاع، ولی دانش آموز، اخطار کتبی و اطلاع به دانش آموز، اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی، ولی دانش آموز به مدت حداکثر سه روز و بالاخره انتقال به مدرسه دیگر.
۲. تنبیه غیر مجاز
تنبیهات غیر مجاز عبارتند از تنبیه بدنی، اهانت و تعیین تکالیف درسی غیر متعارف که به لحاظ تنبیه دانش آموز صورت می گیرد. در ماده ۷۷ آئین نامه اجرایی مدارس در خصوص تنبیه بدنی آمده است: «اعمال هر گونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی به منظور تنبیه ممنوع است.» طبق آئین نامه مذکور مدیر مدرسه موظف است ممنوعیت تنبیه بدنی را به اطلاع همکاران خود برساند و نیز بیان کند که در صورت تخلف معلمان از این تکلیف گزارش آن به اداره آموزش و پرورش ارائه خواهد شد؛ و در صورت سرپیچی از این تکلیف، متناسب با اعمال و رفتار فرد متخلف حکم صادر می‌شود.
علاوه بر مجازات یاد شده، طبق قانون مجازات اسلامی اهانت و هتک حیثیت و… افراد، مجازات کیفری نیز خواهد داشت. منظور از توهین به کار بردن الفاظی است که موجب تخفیف و تحقیر طرف مقابل می‌شود؛ و در صورتی که تنبیه بدنی موجب کبودی و شکستگی و هر گونه صدمه به دانش آموز شود، باید به وی دیه تعلق بگیرد.
