بوتاکس یکی از پدیدههای پزشکی و بخصوص حیطه پزشکی زیبایی در دهههای اخیر است، آمپول معجزهگری که از یک سم خطرناک آمد و حالا پای ثابت بسیاری از مطبها است، اما واقعا چقدر در مورد بوتاکس میدانید؟
بوتاکس تزریقاتی است که از سم برای جلوگیری از حرکت عضله برای مدت محدودی استفاده میکند. این شاتها اغلب برای صاف کردن چین و چروکهای صورت استفاده میشود. آنها همچنین برای درمان اسپاسم گردن، تعریق، مثانه بیش فعال، تنبلی چشم و سایر بیماریها استفاده میشوند.
تزریق بوتاکس نیز ممکن است به پیشگیری از میگرن کمک کند. داروی تزریق بوتاکس از همان سمی ساخته میشود که باعث ایجاد نوعی مسمومیت غذایی به نام بوتولیسم میشود. اما اشکال سم بوتولینوم تصفیه شده که توسط ارائه دهندگان خدمات بهداشتی دارای مجوز استفاده میشود، استانداردهای کنترل پزشکی را برآورده میکند. این استانداردها توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تایید شده است. به عنوان یک قاعده، سموم باکتریایی که برای اهداف پزشکی استفاده میشوند، در صورت استفاده صحیح مضر نیستند.
تزریق بوتاکس سیگنالهای شیمیایی خاصی را از اعصاب که باعث انقباض ماهیچهها میشوند، مسدود میکند. رایجترین کاربرد این تزریقها شل کردن ماهیچههای صورت است که باعث ایجاد خطوط اخم و سایر چین و چروکهای صورت میشود.
تزریق بوتاکس همچنین برای کاهش علائم برخی از بیماریها استفاده میشود. این یک درمان نیست. نمونههایی از شرایط پزشکی که ممکن است با تزریق بوتاکس درمان شوند عبارتند از:
اسپاسم گردن در وضعیت دردناک، عضلات گردن به شکلی کنترل نشده منقبض میشوند. این باعث میشود که سر بپیچد یا به یک موقعیت ناراحت کننده تبدیل شود. این بیماری همچنین دیستونی گردنی نامیده میشود.
سایر اسپاسمهای عضلانی فلج مغزی و سایر شرایط سیستم عصبی میتواند باعث کشش اندامها به سمت مرکز بدن شود. اسپاسم عضلانی نیز میتواند باعث انقباض چشم شود.
تنبلی چشم. شایعترین علت تنبلی چشم، عدم تعادل در ماهیچههایی است که برای حرکت چشم استفاده میشود. تنبلی چشم را چشمهای ضربدری یا چشمهای نامرتب نیز مینامند.
تعریق. بوتاکس ممکن است برای شرایطی استفاده شود که در آن افراد حتی زمانی که گرم نیستند یا زیاد عرق نمیکنند، زیاد عرق میکنند. به آن تعریق بیش از حد یا هیپرهیدروزیس میگویند.
میگرن تزریق بوتاکس ممکن است به کاهش دفعات ابتلا به میگرن کمک کند. این درمان عمدتا برای افرادی که ۱۵ روز یا بیشتر در ماه سردرد دارند استفاده میشود. هنگامی که شما اغلب دچار سردردهای شدید میشوید، این وضعیت میگرن مزمن نامیده میشود. برای حفظ فواید، تقریباً هر سه ماه یکبار نیاز به درمان است.
مشکلات مثانه. تزریق بوتاکس همچنین میتواند به کاهش بی اختیاری ادرار ناشی از مثانه بیش فعال کمک کند.
اینکه کدام نوع بوتاکس برای شما مناسب است به نیاز و شرایط شما بستگی دارد. با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی خود در مورد بهترین درمان برای شما صحبت کنید. اگر در چهار ماه گذشته هر نوع تزریق بوتاکس را انجام داده اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در صورت مصرف داروهای رقیق کننده خون به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد چند روز قبل از تزریق، مصرف آنها را متوقف کنید تا خطر خونریزی یا کبودی کاهش یابد. در اسرع وقت با ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی که این داروها را تجویز میکند صحبت کنید.
سم بوتولینوم نوع A یک نوروتوکسین (سم خاص دستگاه عصبی) تزریقی است که با نامهای بوتاکس، دیسپورت، ژیوو، مسپورت و دهها نام تجاری دیگر به بازار عرضه میشود. بوتاکس اغلب برای درمان خطوط ریز و چین و چروکهای صورت با شیوه فلج کردن عضلات زیر پوست استفاده میشود. این روش محبوبترین عمل زیبایی در جهان است.
سم بوتولینوم - که اغلب با نام تجاری بوتاکس از آن یاد میشود - همیشه پاک کن جادویی برای خطوط ظریف و چین و چروک مانند آنچه امروز میشناسید نبود. در واقع، یک چشمپزشک به نام جین کاروترز برای اولین بار با پتانسیل صافکنندگی آن در حین درمان یک بیمار برای اسپاسم چشم در دهه ۱۹۸۰ برخورد کرد. هنگامی که او متوجه خطوط اخم کمتر در صورت بیمارش به عنوان یک عارضه جانبی خوشحال کننده شد، این خبر خوب را به همسر متخصص پوست خود منتقل کرد و این گونه کاربرد زیبایی بوتاکس شکل گرفت.
حالا ۳۰ سال گذشته و بوتاکس به قدری رایج شده است طبق اعلام انجمن جراحان پلاستیک آمریکا، با ۴.۵ میلیون درمان تنها در سال ۲۰۲۰، محبوبترین روش زیبایی کم تهاجمی در ایالات متحده است. با این حال، اگر تا به حال در مورد فواید و عوارض بوتاکس - از جمله گزینههای تزریق، قیمت و خطرات احتمالی - فکر نکرده اید، این راهنمای خود را در نظر بگیرید.
سم بوتولینوم نوع A دقیقاً چیست؟ دیوید شافر، جراح پلاستیک در نیویورک، میگوید: از نظر علمی، این یک مولکول طبیعی است که از یک کشت باکتری به دست میآید که توسط «یک سری از رسوبهای اسیدی به یک مجتمع کریستالی حاوی سم و سایر پروتئینها» خالص شده و مشخص شده که به طور موقت ماهیچههای صورت را فلج میکند»، یا آنطور که متخصص پوست داوال بهانوسالی، میگوید، «در اصل سیگنالهای عصبی به عضلات زیر پوست را مسدود میکند و از انقباضات و حرکت در یک موضع جلوگیری میکند.»
اصلیترین کابرد بوتاکس تزریقی، توانایی آن در نرم کردن خطوط ظریف و چین و چروک است - به ویژه خطوط اخم، پنجه کلاغی، و خطوط پیشانی. دکتر شفر میگوید: «با کاهش انقباضات عضله، چین و چروکهای پوشاننده صورت به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. بنابراین، تاثیر بوتاکس در درجه اول بر روی چین و چروکهای پویا است که با حرکت ایجاد میشود. با این حال، با گذشت زمان، حتی در چروکهای ساکن که در حالت استراحت ظاهر میشوند نیز بهبود قابل توجهی را نشان میدهند.»
با این حال، این تمام کاری نیست که میتواند انجام دهد. دکتر بهانوسالی میگوید: «بوتاکس عملکردهای زیادی دارد. پرطرفدارترین کاربرد آن به حداقل رساندن انقباض عضلانی است، اما از آن برای طیف وسیعی از مسائل غیرمعمول دیگر نیز استفاده میکنیم. این شامل درمان تعریق بیش از حد، کاهش لبخند لثه ای، و باز کردن پوست میشود. نرم کردن فک، به حداقل رساندن میگرن یا سایر سردردها و گاهی اوقات کمک به درمان اسکار است.»
همچنین میتوان از تزریق بوتاکس برای درمان درد مفصل فک ناشی از دندان قروچه به فک استفاده کرد. جلوگیری از مثانه بیش فعال و پرش پلک از سایر کاربردها است. البته مثل همیشه، بهتر است با متخصص پوست خود در مورد گزینههای درمانی صحبت کنید.
معمولاً باید بین چهار تا هفت روز صبر کنید تا نتایج را ببینید. لاریسا فریدلیاند، میگوید: با این حال، زمانی که اثرش شروع میشود، برای سه تا چهار ماه ماندگاری دارد، به این معنی که چند تزریق تمام چیزی است که برای کمتر و کمتر کردن خطوط ظریف در طول سال به آن نیاز دارید».
مدت زمانی که میتوانید انتظار داشته باشید اثرات صاف کنندگی بوتاکس دوام داشته باشد به ناحیه تزریق شده و دوز خاص شما هم بستگی دارد. دکتر شفر میگوید: «مطالعاتی وجود دارد که نشان میدهد استفاده از واحدهای بیشتر باعث افزایش طول عمر نتایج بوتاکس میشود. در برخی موارد، حتی این میتواند به نوع برند بستگی داشته باشد.»
دکتر بهانو میگوید: «انواع جدیدا تولید شده پروتئین اضافی دارد که گفته میشود به افزایش طول اثربخشی بین شش تا هشت ماه کمک میکند.»
در هر صورت؛ دکتر شفر میگوید: «مهم است که درمان بعدی خود را قبل از از بین رفتن درمان قبلی انجام دهید، در غیر این صورت اثرات پیشگیرانه بوتاکس، به ویژه در بهبود چین و چروکهای ساکن صورت را از دست خواهید داد.»
در حالی که میزان درد نسبی است و به شدت حساسیت و خصوصیات ژنتیکی هر فرد وابسته است، پاسخ کلی منفی است. فریدلیاند میگوید: «در مقایسه با واکسن آنفولانزا که میگویند بدون درد است تزریق بوتاکس مثل یک ضربه به پوست است. ناراحتی لحظهای برای برخی رایج است، اما واقعیت این است که تزریق بوتاکس زمانی که به درستی انجام شود، هرگز نباید دردناک باشد.»
با این حال، اگر به شدت به درد حساس هستید، از پزشک خود بخواهید ۱۰ دقیقه قبل از تزریق از کرم بی حس کننده موضعی استفاده کند تا ناحیه بی حس شود. کل این روش حداکثر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول میکشد.
به طور خاص در مورد بوتاکس، تعدادی از عوامل میتوانند منجر به عوارض جانبی نامطلوب شوند، از فردی که سوزن را در دست گرفته تا محل تزریق. شایعترین عوارض جانبی شامل تورم و کبودی است که معمولاً پس از ۲۴ ساعت فروکش میکند.
عوارض کمتر رایج: پتوز که از افتادگی وحشتناک پلک یا احساس سنگینی در اطراف چشم یا ناحیه ابرو متغیر است و معمولا زمانی اتفاق میافتد که تزریق نادرست انجام شود.
دکتر شفر میگوید: «زمانی که تزریقها خیلی نزدیک به چشم باشند، دارو میتواند به طور موقت ماهیچههای بالابرنده پلک را ضعیف کند یا عضلات پیشانی را منبسط کند که هر دو منجر به پتوز ابرو شود.»
(توصیه مهم: بهترین راه کاهش هر گونه عارضه جانبی، مراجعه به یک پزشک متبحر است. هرگز به افرادی که پزشک نیستند و شماره نظام پزشکی ندارند اعتماد نکنید).
تزریق بوتاکس معمولاً زمانی بی خطر است که تحت مراقبت یک ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی مجاز و ماهر هستید. این روش میتواند منجر به نتایج ناخواسته شود یا حتی اگر اشتباه انجام شود باعث آسیب شود. عوارض جانبی احتمالی و نتایج ناخواسته عبارتند از:
درد، تورم یا کبودی در محل تزریق.
سردرد یا علائم شبیه آنفولانزا.
افتادگی پلک یا ابروهای کج.
لبخند کج یا آب دهان.
اشک یا خشکی چشم.
عفونت در محل تزریق.
به ندرت، دارو ممکن است به نقاطی از بدن که قرار نیست برود پخش شود. در آنجا میتواند علائم ایجاد کند. اگر ساعتها یا هفتهها پس از انجام هر یک از علائم زیر را داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
ضعف عضلانی.
مشکلات بینایی
مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن.
مشکلات تنفسی.
واکنش آلرژیک.
از دست دادن کنترل مثانه.
به عنوان یک قاعده، ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی بوتاکس را در صورت بارداری یا شیردهی توصیه نمیکنند.
منبع: سلامتنیوز