شاید محیطهای شهری ما چندان قاعدهمند و منظم ساخته نشده باشند و نمای خانههایمان در کنار یکدیگر اثری از تناسب و نظم را نشان ندهد؛ اما حتی در چنین محیطی میتوان با پیروی از قاعدههای درست معماری فضاهایی سرشار از نظم و آرامش ایجاد کرد.
شهر «پیشوا» که به خاطر وجود بقعۀ حضرت جعفر بن موسی (ع) به امامزاده جعفر نیز شهرت دارد، در فاصلۀ ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران واقع شده است. در این شهر نیز درست مثل اغلب شهرهای ایران و حتی خود تهران، معماری خانهها و نمای آنها به طور کلی فاقد تناسب، نظم منطقی و جلوۀ بصری خوشایند است.
به گزارش فرادید، اما در دل این بینظمی و عدم تقارن، خانهای با معماری مدرن ساخته شده که نظم، یکدستی، سکون و آرامش را یکجا در فضای درونی و نمای بیرونی جمع کرده است. این خانه که توسط یک دفتر معماری ایرانی طراحی شده و «خانۀ پیشوا» نام دارد، در سال ۱۳۹۹ رتبۀ اول «جایزۀ معمار» را در بخش واحدهای مسکونی تکواحدی به دست آورد.
استودیوی طراحی این خانه در توضیحاتی که پیرامون آن ارائه کرده آورده است: «در یک بافت فاقد معیارهای نظمدهنده که نوعی هرج و مرج را در سیمای شهری پدید آورده است، رویکرد ما ایجاد یک توازن بصری مطلوب بود».
مالک این خانه تمایل داشته است که خانهاش تا حد ممکن فضایی «خصوصی» باشد که در عین حال مجاورتی متوازن و محترمانه با فضای همسایگی خودش داشته باشد. به همین جهت تاکید و تکیۀ معماران در طراحی بنا بر سادگی نما و «درونی بودن» فضا بوده است؛ بنابراین نمای بیرونی خانه در سمت خیابان از یک سطح سپید با پنجرهای نسبتا کوچک تشکیل شده که نه چندان خودنمایانه باشد و نه ارتباط زیادی با فضای بیرونی داشته باشد.
اما جاذبۀ اصلی بنا در داخل است؛ جایی که سپیدی و سادگی طرح، فضایی نسبتا شهودی و معناگرایانه را ایجاد کردهاند؛ فضاهای روباز با باغچههایی که انگار با بقیۀ محیط خانه ترکیب شدهاند، نوعی مینیمالیسم عمیق و مناسب برای تامل و استراحت را پدید آوردهاند.
به علاوه، ساختار چندطبقۀ بنا امکان ایجاد فضاهایی کاملا مجزا با کارکردهای مختلف را به وجود آورده است. با اینکه پنجرههای رو به خیابان در این بنا کوچک هستند، اما طراحی به گونهای بوده است که نهایت استفاده از نور به عمل آمده و فضای داخل خانه کاملا روشن و بهرهمند از نور طبیعی است.
این نور هم از پنجرهها و بالکنهای بزرگ بخش جنوبی خانه و هم از نورگیر سقفی وارد خانه میشود. نور ورودی، با ایجاد سایهروشنهای متعدد بخصوص در اطراف پلکانها، نوعی طراحی کاملا طبیعی را بر روی سطوح سپید ایجاد میکند. به علاوه، در محیطی تا این حد یکدست و ساده، حتی یک قطعه چمن یا یک درختچۀ کوچک میتواند جلوهای برجسته و چشمگیر داشته باشد که کاملا مناسب تمرکز و آرامش ذهنی است.