۱۰ عارضه مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک

آنتی‌بیوتیک‌ها و حتی برخی مسکّن‌ها ازجمله دارو‌هایی هستند که در کابینت و یخچال خانه‌های اکثر ایرانی‌ها به مقدار فراوان وجود دارد. این دارو‌ها ممنوعیت نسخه هم ندارند. یعنی اگر بدون نسخه به داروخانه بروید و هر تعداد که بخواهید، داروخانه، آن را در اختیار شما می‌گذارد. این در حالی است که کارشناسان هشدار می‌دهند مصرف خودسرانه و نابجا و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باعث تداخل دارویی و منجر به مسمومیت و حتی مرگ فرد شود.

به گزارش همشهری آنلاین، در خوشبینانه‌ترین حالت، آنتی‌بیوتیک‌ها این قدرت را دارند که سیستم ایمنی شما را ضعیف و بدن شما را برای ابتلا به بیماری‌های مختلف آماده کنند.

یکی از عوامل شایع افزایش عفونت‌های تنفسی و سایر بیماری‌ها مصرف یا تزریق خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها مثل آموکسی‌سیلین، آموکسی‌کلاو، سفکسیم، سفتریاکسون است. این در حالی است که سیستم ایمنی بدن باید یاد بگیرد که خودش با عوامل بیماری‌زا مبارزه و مقابله کند.

بیماری‌های ویروسی نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند

به گفته متخصصان ایمونولوژی، بیماری‌های ویروسی نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند، ولی حدود ۹۰ درصد مردم ایران برای درمان بیماری‌های ویروسی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند. در حالی که نمی‌دانند مصرف نابجا و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک باعث می‌شود پاسخ سیستم ایمنی بدن از مسیر نرمال خود منحرف شود و همین موضوع می‌تواند ما را به انواع بیماری‌ها حتی سرطان مبتلا کند.

۹۰ درصد بیماری‌های تنفسی ویروسی هستند و نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند، ولی ۹۰ درصد ایرانی‌ها برای درمان بیماری‌های ویروسی هم آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند

دکتر محمدحسن بمانیان، فوق تخصص آلرژی و استاد تمام دانشگاه در گفتگو با همشهری‌آنلاین در این رابطه توضیح می‌دهد: سیستم ایمنی بدن، سیستمی بسیار دقیق و حساس است و حتی شرایط محیطی هم می‌تواند روی عملکرد آن تاثیر منفی بگذارد.

دکتر بمانیان، یکی از عوامل شایع افزایش عفونت‌های تنفسی و سایر بیماری‌ها در ایران را مصرف یا تزریق خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها مثل آموکسی‌سیلین، آموکسی‌کلاو، سفکسیم، سفتریاکسون (Ceftriaxone) و ... عنوان می‌کند و می‌گوید: سیستم ایمنی بدن ما باید یاد بگیرد که خودش با عوامل بیماری‌زا مبارزه و مقابله کند. وقتی شما برای درمان هر بیماری‌ای آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، درواقع دارید مانع کارآیی سیستم ایمنی می‌شوید و به آن اجازه نمی‌دهید که خودش با عوامل بیماری‌زا روبرو شود.

این ایمونولوژیست می‌گوید: ۹۰ درصد بیماری‌های تنفسی مثل سرماخوردگی‌ها ویروسی است و نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست، ولی ۹۰ درصد ایرانی‌ها برای درمان بیماری‌های ویروسی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند. آن‌ها نمی‌دانند که مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک باعث می‌شود پاسخ سیستم ایمنی بدن از مسیر نرمال خود منحرف شود و همین می‌تواند ما را به انواع بیماری‌ها حتی سرطان مبتلا کند.

این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: حتی مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند عامل تضعیف سیستم ایمنی شود. مثل دارو‌های ضد التهاب به خصوص استروئیدها، دارو‌هایی که در درمان برخی بیماری‌های مهلک مثل سرطان استفاده می‌شوند. این‌ها تضعیف‌کننده سیستم ایمنی هستند و می‌توانند باعث ابتلای فرد به انواع و اقسام عفونت‌ها ازجمله عفونت‌های تنفسی شوند. دارویی مثل دگزامتازون که در کشور ما زیاد مورد استفاده افراد قرار می‌گیرد، در دسته استروئید‌ها قرار دارد و سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است.

عضو انجمن آلرژی و آسم ایران، بروز بیماری‌های آلرژیک را هم نتیجه تضعیف و تخریب سیستم ایمنی عنوان می‌کند و می‌گوید: یکی از ابعاد بیماری‌هایی که در دهه‌های اخیر چندین برابر زیاد شده، بیماری‌های آلرژیک است. وقتی مبتلا به آلرژی می‌شویم، یعنی سیستم ایمنی بدن ما بد عمل کرده که چنین نتیجه‌ای رخ داده است. یک دلیل این بد عمل کردن، ژنتیک است، اما دلیل دیگر، مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها است که باعث بروز بیماری‌های آلرژی شده است. موضوعی که خیلی‌ها از آن آگاهی ندارند.

آنتی‌بیوتیک باعث مقاومت دارویی می‌شود

دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص گوارش و کبد و رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران هم در گفتگویی با همشهری‌آنلاین با تاکید بر این که آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکّن‌ها از رایج‌ترین دارو‌هایی هستند که باعث تداخل دارویی می‌شوند، می‌گوید: این دارو‌ها بدون نسخه و به راحتی توسط داروخانه‌ها در دسترس افراد قرار می‌گیرد و مصرف آن‌ها در کشور ما خیلی بیش از سایر کشور‌های دنیا است و دستگاهی هم نظارت ندارد.

دکتر خسرونیا می‌گوید: آنتی‌بیوتیک‌ها عوارض بسیار زیادی دارند. به طوری که هم باعث مقاومت دارویی می‌شوند، هم باعث خونریزی دستگاه گوارش می‌شوند، هم باعث نارسایی کلیه می‌شوند و هم می‌توانند موجب فشارخون بالا در فرد شوند. درضمن اگر مدت مصرف آنتی‌بیوتیک طولانی شود، باکتری‌های مفید بدن را از بین می‌برد و می‌تواند موجب التهاب در روده بزرگ شود.

این فوق تخصص گوارش و کبد می‌گوید: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک در کشور ما به معضلی تبدیل شده و مصرف آن در کشور ما خیلی بیش از سایر کشور‌های دنیا است. هیچ جای دنیا شما پیدا نمی‌کنید که مردم راحت بتوانند به آنتی‌بیوتیک دسترسی پیدا کنند.

مسمومیت دارویی با مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها

هرچند ایرانی‌ها معروف هستند به مصرف خودسرانه دارو‌های مختلف ازجمله آنتی‌بیوتیک‌ها و حتی بعضی از دارو‌های اعصاب و روان، اما عده‌ای از پزشکان و داروخانه‌ها نیز در این زمینه کوتاهی دارند. برخی پزشکان با آن که حدس می‌زنند بیمار مبتلا به بیماری ویروسی شده، برای او آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. داروخانه‌ها نیز در فروش بی نسخه‌ی آنتی‌بیوتیک‌ها کوچک‌ترین سختگیری ندارند. برخی از آن‌ها حتی به بیمار می‌گویند این آنتی‌بیوتیک‌ها تحت پوشش بیمه هستند و ببرید و بگذارید در خانه بماند برای روز مبادا!

مصرف خودسرانه و بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند موجب ایجاد زمینه‌ای برای مسمومیت دارویی شود. چون مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها با دارو‌های حیاتی تداخل دارد

این در حالی است که متخصصان، مهم‌ترین عارضه مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها را اثر آن بر باکتری‌های مفید روده عنوان می‌کنند. به طوری که می‌تواند باکتری‌های مفید روده را از بین ببرد. با از بین رفتن این باکتری‌ها جا برای ریزباکتری‌های بیماری‌زا باز می‌شود. این موضوع در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود. شاید شنیده باشید که یک کودک با مصرف آنتی‌بیوتیک دچار اسهال می‌شود. اسهالی که ایجاد می‌شود، تغییری است که بر اثر باکتری‌های مفید روده اتفاق می‌افتد. همچنین طولانی شدن عفونت‌ها یکی دیگر از پیامد‌های مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک است.

اثر میزان مصرف، مدت مصرف، فاصله زمانی بین دو دوره و نوع باکتری که روی آن مؤثر است مباحثی است که عامه مردم درباره آن آگاهی ندارند. رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران در این رابطه می‌گوید: مصرف خودسرانه و بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند موجب ایجاد زمینه‌ای برای مسمومیت دارویی شود. چون مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها با دارو‌های حیاتی تداخل دارد و می‌تواند مشکلات زیادی برای فرد ایجاد کند. چون خیلی از بیماران اطلاع ندارند دارو‌هایی که مصرف می‌کنند، با هم تداخل دارند. وقتی هم تداخل دارویی رخ بدهد، فرد دچار مشکلات مختلف ازجمله مسمومیت می‌شود.