اگر در سال آینده، حمایتی از تولید صورت نگیرد؛ احتمال کمبود گوشت قرمز در پاییز و زمستان وجود دارد و قیمت‌ها افزایش می‌یابد.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور گفت: دولت تمام هم خود را بر اجرای سیاست دستوری گذاشته و در این وضعیت دورنمایی برای تولیدکننده داخل باقی نمی‌ماند.
به گزارش اکونگار، عرضه دام به کشتارگاه‌ها از ۵۱ هزار تن در سال ۱۴۰۰ به ۳۳.۵ هزار تن در ۱۰ ماهه سال جاری کاهش یافت. روند نزولی عرضه دام به کشتارگاه‌ها به طور مستمر در ماه‌های گذشته ادامه داشته و با ادامه این روند احتمال بروز کمبود گوشت و افزایش قیمت این محصول تا مرز یک میلیون تومان وجود خواهد داشت.
در حال حاضر قیمت هر کیلو دام زنده ۲۳۰ تا ۲۶۵ هزار تومان، قیمت دام بعد از کشتار هر کیلو ۵۱۵ هزار تومان و قیمت گوشت در خرده فروشی‌ها بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان اعلام می‌شود.
با توجه به اینکه مصرف سرانه گوشت به دلیل رشد قیمت‌ها کاهش یافته، افشین دادرس مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور، می‌گوید: عرضه و تقاضا فعلا همپوشانی دارد و در حال حاضر تولید پاسخگوی نیاز موجود بازار است. ولی از سال آینده در صورتی که حمایتی از تولید صورت نگیرد، احتمال کمبود در پاییز و زمستان افزایش قیمت‌ها وجود دارد.
مرکز آمار طی گزارشی اعلام کرده عرضه دام به کشتارگاه‌ها در دی ماه در پایین‌ترین سطح ۴۴ ماه گذشته بوده است. دلیل این افت چیست؟
اگر آمار کشتار را از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا امروز نگاه کنید روند نزولی هر ماه نسبت به ماه قبل قابل مشاهده است. جالب اینجاست این روند نزولی هم در دام سبک و هم در دام سنگین وجود دارد. البته در دام سنگین این روند نزولی کندتر است.
نسبت به سال قبل اعداد کاهش خیلی عجیبی داشته است. دلیل این اتفاق را در سه دسته می‌توان طبقه بندی کرد. اول اینکه تولیدکنندگان نسبت به آینده این حرفه دورنمای مثبت و خوبی را نمی‌بینند. چون دولت تمام برنامه‌های خود را بر واردات معطوف کرده است. این هم ابزاری ست برای اعمال سیاست قیمت دستوری. بر اساس شاخص‌های اقتصادی اعلامی مرکز آمار، هزینه تولیدکننده در بخش گوشت به شدت افزایش یافته است. قیمت دام زنده با این افزایش هزینه‌ها به فرض کیلویی ۱۲۰ هزار تومان تمام می‌شود، اما دولت در این شرایط گوشت را با قیمت هر کیلو ۸۰ هزار تومان وارد می‌کند. دولت تمام هم خود را بر اجرای سیاست دستوری گذاشته و در این وضعیت دورنمایی برای تولیدکننده داخل باقی نمی‌ماند.
بعد دیگر قضیه این است که با توجه به بالا رفتن قیمت‌ها مردم دیگر توان خرید ندارند. بخش عمده‌ای از مصرف کنندگان از چرخه مصرف خارج شده‌اند. دراین شرایط جمعیت دام سبک ۸۰ میلیونی با تقاضای بازار همخوانی ندارد و ادامه فعالیت برای صاحبان این حرفه مقرون به صرفه نخواهد بود.
سومین دلیل نیز به شرایط مالی دامدار باز می‌گردد. اگر آمار دام چهار سال پیش را با امروز مقایسه کنید، گرچه من درباره آمارهای جمعیت دام مرکز آمار، اما و اگر دارم، خواهید دید افت جمعیت سنگین اتفاق افتاده است. میزان کشتار هم طی سال‌های گذشته کاهش یافته است و همه این‌ها نشان می‌دهد که دامدار از گردونه تولید خارج شده است.
با بالا رفتن هزینه‌ها، سرمایه در گردش مورد نیاز تولیدکنندگان افزایش پیدا کرده است، ولی هیچ منبعی برای تامین این سرمایه در گردش در اختیار دامدار نیست. وعده‌هایی نیز که داده شده بود در خصوص اعطای تسهیلات ارزان قیمت، محقق نشد؛ بنابراین تعداد زیادی از دامدارانی که از نظر پشتوانه مالی قوی نبودند زودتر از چرخه تولید حذف شدند.
آیا کمبود و یا گرانی نهاده‌ها در کاهش عرضه دام اثرگذار بوده است؟
کار خوبی که بهمن سال گذشته وزارت جهادکشاورزی انجام داد این بود که در سامانه بازارگاه یک تحول اساسی ایجاد کرد. از دی ماه ۱۳۹۸ که سامانه بازارگاه تشکیل شد تا بهمن ۱۴۰۱ روند کار به این صورت بود که نهاده وارد شده در اختیار استان قرار می‌گرفت و جهاد استان نیز توزیع نهاده‌ها را در اختیار یک تشکل خاص قرار می‌داد و تمام تولیدکنندگان استان ناگزیر بودند سهمیه خود را از آن تشکل خاص دریافت کنند. بر این اساس یک انحصار در توزیع ایجاد شده بود. در بهمن ۱۴۰۱ این انحصار شکسته شد. به این ترتیب که دامدار بودن افراد که تایید شود، مشروط بر آنکه سهمیه اش به اندازه یک کامیون باشد می‌تواند مستقیما در بازارگاه از هرفروشنده‌ای که بخواهد خرید کند. این شکل کار باعث ایجاد رقابت در سامانه بازارگاه شده است. یکی از دلایلی که قیمت نهاده‌ها در سامانه بازارگاه امروز زیر قیمت مصوب عرضه می‌شود همین ایجاد رقابت است.
البته مشکلاتی در دو ماه گذشته در سهمیه‌ها داشتیم که امیدواریم آن مشکلات نیز حل و فصل شود. در مجموع در بحث نهاده‌ها به جز کنجاله سویا که گاوداران شیری و مرغداران با چالش‌هایی مواجه بودند، مشکل دیگری وجود ندارد.
دام زنده امروز با چه قیمتی به کشتارگاه عرضه می‌شود؟
دام زنده یعنی بره نر کشتاری بین ۲۳۰ تا ۲۵۰ هزار تومان در کیلو قیمت دارد.
بعد از کشتار با چه قیمتی عرضه می‌شود؟
ضریب تبدیل لاشه برای گوسفند تا حدود ۴۰ درصد در نظر گرفته می‌شود. بر این اساس هر کیلو گوشت گوسفند (لاشه) بعد از کشتار ۵۱۰ تا ۵۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود. این گوشت وقتی به فروشگاه‌ها می‌رود در مقیاس خرده فروشی به دلیل هزینه‌های حمل که وجود دارد و بسته به اینکه مصرف کننده چه قسمتی از لاشه را بخواهد قیمت‌ها متفاوت خواهد بود. مسلما وقتی کل چربی گرفته شود قیمت بالاتر می‌رود. ضمن انکه قیمت ران با سردست متفاوت از قلوه گاه است.
طبق مشاهدات میدانی قیمت مصرف کننده بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان اعلام می‌شود. به نظر شما کاهش عرضه دام می‌تواند قیمت‌ها را از سطح کنونی بالاتر ببرد؟
آقایان می‌گویند امروز ۹۰۰ هزار تن تولید داریم. ولی ما این میزان تولید را نمی‌بینیم. با مصرف کننده که صحبت می‌کنیم می‌گوید مصرف گوشت در سبد ماهانه اش کاهش یافته است. مغازه دار هم می‌گوید ۶۰ درصد افت فروش داشته است. آمار کشتارگاه‌ها نیز ۹۰۰ هزار تن را نشان نمی‌دهد. اگر واقعا ۹۰۰ هزار تن تولید داشته باشیم نباید قیمت گوشت ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان باشد. نمودار عرضه و تقاضا قیمت را مشخص می‌کند. اگر عرضه نسبت به تقاضا بالاتر باشد قیمت‌ها پایین می‌آید.
پس می‌توان گفت بر اساس قیمتی که امروز در بازار وجود دارد نمی‌توانیم ۹۰۰ هزار تن تولید داشته باشیم. آمار ابتدای سال تا دی ماه کشتارگاه‌ها نیز نشان می‌دهد حدود ۴۰۰ هزار تن تولید در ۱۰ ماه داشته ایم. اگر بین ۱۰ تا ۳۰ درصد کشتار خارج از کشتارگاه‌های رسمی در نظر بگیریم، ۵۲۰ هزار تن تولید داخل داشته ایم. با توجه به واردات ۹۰ هزار تنی واردات در ۱۰ ماه گذشته، سرانه هفت کیلو قابل محاسبه خواهد بود. این هفت کیلو در شرایط فعلی پاسخگوی نیاز است. یعنی ما برای این هفت کیلو تولید داریم و کمبودی وجود ندارد. اما اگر بخواهیم به سرانه ۱۲ کیلو که در سال ۱۳۹۹ داشتیم، برسیم دچار مشکل خواهیم شد.
اگر اراده‌ای برای حمایت از تولید وجود داشته اشد به سرعت می‌توانیم به سرانه ۱۲ کیلو برسیم. این ظرفیت در داخل کشور وجود دارد و امروز خالی ست.
اما با توجه به اینکه دامدار هیچ آینده روشنی را نمی‌بیند دامی که اواخر پاییز به جمعیت گله اضافه شده در بهار و تابستان کشتار خواهند شد و ما پاییز و زمستان سال گذشته دچار مشکل خواهیم بود و قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.
