آب مقطر از بخار آب جوش به وجود می‌آید. با جوشاندن آب، مواد معدنی و سایر ناخالصی‌ها از بین می‌روند و آب مقطر در حالت «خالص تر» باقی می‌ماند.
باید اشاره کرد که نوشیدن آب مقطر به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل امری نسبتا بی خطر محسوب می‌شود. آب مقطر در واقع نتیجه نوعی فرآیند تصفیه است. این فرآیند باعث حذف آلودگی‌ها و همچنین مواد معدنی و مغذی می‌شود.
به گزارش عصرایران، در ادامه به بررسی کیفیت آب مقطر در مقایسه با انواع دیگر آب پرداخته و بررسی خواهیم کرد که آیا نوشیدن این نوع آب ایمن و سالم است یا خیر. گفتنی است نکاتی که مورد بحث قرار می‌گیرند، با استناد به منابع معتبر از جمله وزارت کشاورزی آمریکا، پایگاه علمی ساینس دایرکت و دانشگاه پردو آمریکا جمع آوری شده اند.
از آنجایی که آب کالری و قند ندارد، به منظور هیدراته نگه داشتن بدن انتخاب بهتری نسبت به انواع آب میوه و نوشابه محسوب می‌شود. نوشابه‌ها و آب میوه‌های مختلف به طور معمول حاوی مقدار زیادی قند هستند که در واقع آب را از بدن خارج می‌کنند.
در حالی که امروزه دسترسی به یک لیوان آب ممکن است بسیار ساده به نظر برسد، انواع مختلفی از آب برای نوشیدن وجود دارند، از جمله:
- آب لوله کشی ساده
- آب چشمه
- آب مقطر
- آب چاه
هر نوع آب مجموعه‌ای از مزایای خاص خود را دارد، اما برخی از آنها خطراتی نیز به همراه دارند که باید مورد توجه قرار بگیرند. آب مقطر از بخار آب جوش به وجود می‌آید. با جوشاندن آب، مواد معدنی و سایر ناخالصی‌ها از بین می‌روند و آب مقطر در حالت «خالص تر» باقی می‌ماند.
به همین دلیل، برخی افراد بر این باور هستند که نوشیدن آب مقطر می‌تواند به پاکسازی بدن از مواد شیمیایی غیر ضروری کمک کند. با این حال، عده‌ای دیگر معتقد هستند که مواد معدنی موجود در آب آشامیدنی برای سلامتی ضروری هستند.
تقریبا تمام انواع آب مقداری ناخالصی در خود دارند. این ناخالصی‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- مواد معدنی
- مواد مغذی
- آلاینده‌ها
فرآیند‌های جوش و تبخیر درگیر در ایجاد آب مقطر، این ناخالصی‌ها را از بین می‌برند. از این رو شماری از مردم فکر می‌کنند که طعم به اصطلاح صاف آب مقطر به واسطه عدم وجود ترکیبات زیر است:
- فلزات
- مواد معدنی
در اصل، آب مقطر تفاوت چندانی با سایر انواع آب تصفیه شده ندارد. تنها چیزی که با در این زمینه تفاوت ایجاد می‌کند، روش تصفیه آب است. تقطیر یک روش قدیمی برای تصفیه آب به شمار می‌رود و یک فرآیند نسبتا پیچیده است که همین موضوع انجام آن در خانه و بدون دستگاه تقطیر آب را دشوار می‌سازد.
بسیاری از شهرداری‌ها در جوامع ساحلی از امکانات تقطیر برای تصفیه آب اقیانوس‌ها استفاده می‌کنند تا ساکنین این مناطق بتوانند از آب اقیانوس به عنوان آب آشامیدنی استفاده کنند.
به نظر می‌رسد که نوشیدن آب مقطر به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل بی خطر باشد، اما به واسطه عللی که در ادامه مطرح می‌شوند، بهتر است این نوع آب جایگزین آب آشامیدنی تصفیه شده نشود.
در کل نوشیدن آب مقطر مشکلی ندارد. بسیاری از مردم در کشور‌های توسعه یافته رژیم غذایی متنوعی دارند و هیدراتاسیون و تغذیه خود را از منابع مختلف تامین می‌کنند. بزرگسالان سالمی که رژیم غذایی متعادلی دارند، اگر این روش تصفیه آب را به مابقی متد‌ها ترجیح می‌دهند، می‌توانند آب مقطر بنوشند.
خطرات اصلی نوشیدن آب مقطر به کمبود مواد معدنی آن از جمله منیزیم و کلسیم مرتبط است.
طبق گزارشی از سازمان جهانی بهداشت (WHO)، برخی از عوارض جانبی نوشیدن آب مقطر یا آب حاوی مواد معدنی کم عبارت اند از:
- طعم متمایز و صافی که بسیاری از مردم آن را ناخوشایند می‌دانند و منجر به کاهش مصرف آب می‌شود
- کاهش عملکرد متابولیک بدن
- افزایش خروجی ادرار که می‌تواند منجر به عدم تعادل الکترولیت شود
به گفته این سازمان، اختلالات نام برده و سایر مشکلات بهداشتی مرتبط تا حدی به دلیل کمبود مواد معدنی و الکترولیت‌ها در آب مقطر رخ می‌دهند. این کمبود باعث تغییرات ناسالم در تعادل ظریف سدیم، پتاسیم، مایعات، کلسیم، منیزیم، روی، فسفر و سایر مواد مغذی در بدن می‌شود.
هنگامی که بدن از طریق تعریق و ادرار آب از دست می‌دهد، علاوه بر آب، سدیم و سایر مواد معدنی نیز از آن خارج می‌شوند. از این رو برای آن که بدن به درستی عمل کند، فرد باید مواد معدنی مورد نظر را جایگزین کند. نوشیدن آب مقطر جایگزین مواد معدنی از دست رفته از طریق تعرق نمی‌شود، زیرا تمام مواد افزودنی و معدنی طی فرآیند تقطیر حذف خواهند شد.
به همین دلیل فرد باید حتما از یک رژیم غذایی متعادل با مقادیر توصیه شده میوه و سبزیجات استفاده کند تا دچار کمبود نشود.
بدین ترتیب نوشیدن آب مقطر به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی «متعادل» چندان خطرناک نیست، اما توصیه هم نمی‌شود. یک رژیم غذایی متعادل باید شامل غذا‌هایی باشد که جایگزین مواد معدنی از دست رفته از طریق تعرق شوند.
اما موضوعی که باید به آن توجه کنیم: چرا آب مقطر اسیدی است؟
وضعیت اسیدیته و یا قلیایی بودن با مقادیر pH اندازه گیری می‌شوند. pH مقیاسی از عدد ۱ تا ۱۴ را به خود اختصاص می‌دهد (مقدار ۷ معادل pH خنثی است). اگر یک ماده در مقیاس pH بین ۱ تا ۶.۹ باشد، اسیدی است. بدین ترتیب ماده‌ای با اندازه گیری ۷.۱ تا ۱۴ قلیایی است.
به طور گسترده مشخص شده که حالت کمی قلیایی از مواد مختلف برای بدن بسیار سالم‌تر است. از این رو همه ما باید مراقب چیز‌هایی که می‌خوریم و می‌نوشیم باشیم تا بتوانیم حالت قلیایی ایجاد کنیم، به خصوص که رژیم غذایی مدرن به شدت اسیدی است.
با وجود آنکه آب مقطر باید ذاتا pH خنثی داشته باشد، خوانش pH آن معمولا کمتر از ۷.۰ و به عبارت دیگر، اسیدی می‌شود. اما چرا این اتفاق رخ می‌دهد؟ به علت تماس با هوا! آیا می‌توانید لیوان آب مقطر خود را از دست هوای محیط نجات دهید؟ بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض هوا، آب مقطر دی اکسید کربن موجود را جذب می‌کند. هر چه مدت طولانی تری در معرض هوا قرار گیرد، دی اکسید کربن بیشتری در آن انباشته می‌شود و آب اسیدی‌تر می‌شود و حتی پتانسیل پایین آمدن آن به کمتر از ۵.۵ pH را نیز در اختیار خواهد داشت.
فرآیند تقطیر یک فرآیند کامل است. از آنجا که تمام مواد معدنی و مواد یونی حذف می‌شوند، آب قابلیت بافری ندارد (قابلیت حفظ قلیاییت پایدار) و در صورت قرار گیری در معرض هوا از نظر مولکولی ناپایدار در نظر گرفته می‌شود.
همانطور که آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا می‌گوید:
«آب مقطر که اساسا فاقد مواد معدنی است، متمایل است موادی را که با آنها در تماس است حل کند. قابل ذکر است که دی اکسید کربن هوا به سرعت جذب می‌شود و آب را اسیدی می‌کند.»
آب مقطر می‌تواند مزایای متفاوتی برای سلامتی داشته باشد، اما باید توجه داشته باشیم که بسیاری از این موارد صرفا در حد حدس و گمان هستند و توسط مطالعات علمی معتبر پشتیبانی نشده اند. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- پاکسازی بدن با آب خالص: هنگام نوشیدن آب مقطر، فرد در حال مصرف آب بدون هیچ افزودنی دیگری است. از آنجایی که آب مقطر خالص است، برخی از مردم بر این باور هستند که می‌تواند برای بدن نقش پاک کننده داشته باشند، هرچند اطلاعات علمی در این حیطه محدود است.
- کاهش خطر ابتلا به بیماری: فرآیند تقطیر پاتوژن‌های احتمالی موجود در آب را حذف می‌کند. بیشتر باکتری‌های عامل بیماری‌های ناشی از آب از تقطیر جان سالم به در نمی‌برند. البته آب آشامیدنی تصفیه شده نیز به همین صورت است.
- کاهش خطر مصرف مواد شیمیایی مضر: آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) سطوح پایین و کنترل شده از برخی مواد شیمیایی را در آب آشامیدنی مجاز می‌داند. در آب مقطر هیچ یک از این مواد شیمیایی وجود ندارد.
هنگام انتخاب آب آشامیدنی، بهتر است عوامل زیر را هم در نظر داشته باشیم:
- کیفیت آب لوله کشی محلی
- طعم آب
- کیفیت ویتامین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی
- فاکتور هزینه
- در دسترس بودن انواع دیگر آب آشامیدنی
