ژول ورن بدون شک یکی از برجستهترین نویسندگان داستانهای علمی ـ تخیلی است و جای تعجب نیست که آثار او الهامبخش اقتباسهای سینمایی بیشماری بودهاند. این نویسنده فرانسوی که یکی از بزرگترین نویسندگان تاریخ بشریت با بیشترین ترجمه از آثارش است، داستانهای افسانهای زیادی مانند بیستهزار فرسنگ زیر دریا، سفر به مرکز زمین و دور دنیا در هشتاد روز را نوشته است. تخیل جسورانه ژول ورن او را بسیار جلوتر از زمان خود قرار داده و طبیعی است که استودیوهای فیلمسازی بهدنبال تکرار حس شگفتیآفرین او با اقتباس از داستانهایش هستند.
آثار ژول ورن به پایه و اساس بسیاری از اولین فیلمهای ژانر علمیتخیلی تبدیل شدهاند، که برخی از آنها حتی امروز بهطور قابلتوجهی خوب هستند و روایتی لذتبخش و پرماجرا دارند.
به گزارش مایکت، از اواسط تا اواخر دهه ۲۰۰۰ شاهد تجدید حیات فیلمهای ژول ورن بودیم، با درجات مختلف موفقیت. درحقیقت استودیوها امیدوار بودند که شادی و نوستالژی اولین فیلمهای اقتباس از کتابهای ژول ورن را، برای نسل جدید باز پسگیرند. با این همه عناوین آشنا، تشخیص بهترین فیلمهای اقتباسی از رمانهای ژول ورن در طول سالها، کار دشواری است. با این وجود ما اینجا ۱۰ مورد از معروفترین اقتباسهای سینمایی از آثار ژول ورن را به شما معرفی کرده و به ترتیب بدترین تا بهترین نام میبریم. اما پیش از آن بهتر است بدانید ژول ورن کیست؟
ژول گابریل ورن نویسنده فرانسوی است، که بهلطف داستانهای پر از ماجراجوییاش شهرت دارد. خیلی از محققان ژول ورن را به خلق ژانر ادبی علمیتخیلی نسبت میدهند، اگرچه دیگران این اعتبار را به نویسنده انگلیسی مری شلی میدهند. ژول ورن داستانهای تخیلی نوشتهاست، که اغلب حولمحور اختراعات آیندهنگر میچرخند. داستانهای این نویسنده بزرگ، اغلب توسط کودکان خوانده میشود و از آنها لذت میبرند، اما این داستانها صرفا ادبیات کودکان نیستند و میتوانند برای خوانندگان در هر سنی لذتبخش باشند.
از معروفترین آثار ژول ورن میتوان به دور دنیا در هشتاد روز، سفر به مرکز زمین و از زمین تا ماه اشاره کرد. ژول ورن علاوهبر رمانهای معروفش، تعدادی داستان کوتاه هم نوشتهاست. اما اولین آثار ادبی منتشرشده از ژول ورن، نمایشنامههایی مانند؛ کاههای خردشده، بلوف مرد کور و همراهان مارجولین بودهاست. این نمایشنامهها در تثبیت جایگاه ژول ورن بهعنوان یک حضور ادبی مهم نقش مهمی داشتند، هرچند امروز چندان شناختهشده نیستند. ژول ورن همچنین چندین مقاله در مجلهای معروف بهنام Musée des Familles منتشر کردهاست. ورن در سالهای اولیه فعالیت ادبی خود با نویسندگان فرانسوی مانند الکساندر دوما و ویکتور هوگو دوست شدهاست. او در سال ۱۸۵۷ ازدواج کرده و برای حمایت از همسر و دو فرزند او به کار خود به عنوان کارگذار بازار سهام ادامه داد. با این حال، ژول ورن همچنان به نوشتن ادامه داد و در همان سالی که او ازدواج کرد، اولین رمان خود را منتشر کرد.
کتابهای ژول ورن برای زمان خود فوقالعاده بود. ورن سبک ادبی منحصربهفردی را خلق کرد که درآن، تحقیقات علمی را با داستانهای ماجراجویی ترکیب میکرد. بسیاری از کتابهای این نویسنده بخشی از مجموعهای به نام سفرهای شگفتانگیز به حساب میآیند. همه این داستانها سفرهایی را به تصویر میکشند، که جلوتر از زمان خود محسوب میشوند. در مجموع، ژول ورن بیش از ۶۰ رمان منتشر کردهاست. او همچنین شعر، نمایشنامه، ترانه و داستان کوتاه مینوشت، اگرچه هیچکدام از اینها به اندازه داستانهای ماجراجویی طولانیتر او مشهور نیستند.
ژول ورن در تاریخ ادبیات، توسعه ژانر علمیتخیلی و ایجاد نوآوری در نوشتن بسیار تاثیرگذار بودهاست. رمانهای او پس از انتشار به زبان فرانسه، بهطور گسترده ترجمه شدهاند، و امروز هم خوانده میشوند. بسیاری از نویسندگان دیگر، بهویژه در ژانرهای علمیتخیلی و ماجراجویی، از آثار ورن الهام گرفتهاند و تا امروز اقتباسهای تازه از رمانهای او ساخته میشود. برخی از رمانهای ورن پیشبینیهای غیرمعمول درباره آینده داشتهاند، بهویژه رمان پاریس در قرن بیستم، که پس از مرگ او در قرن بیستم منتشر شده و چیزهایی شبیه به اینترنت و همچنین اختراعات دیگری را پیشبینی کردهاست، که اکنون رواج یافتهاند. در اینجا ردهبندی ۱۰ اثر اقتباسشده از رمانهای ژول ورن، از بدترین تا بهترین ارائه میشود.
سفر به مرکز زمین محصول سال ۱۹۹۹ فیلمی است، که از روی اثر مشهور ژول ورن اقتباس شدهاست. این اثر داستان اورجینال ژول ورن را به یاد ماندنی کردهاست. البته فیلم سفر به مرکز زمین ریتم کندی دارد و مشخص است که با بودجه کمی ساخته شدهاست. با این وجود این فیلم از بازی بازیگران که نقشآفرینی مناسبی از خود نشان میدهند، رسالت خود را به انجام میرساند. علیرغم ایرادات فراوانی که به نسخه ۱۹۹۹ سفر به مرکز زمین وارد است، این فیلم دو قسمتی یک تلاش آگاهانه و سرگرمکننده از طریق داستان محبوب ورن و درباره اکتشاف زیرزمینی است.
ارباب دنیا محصول سال ۱۹۶۱، تنها فیلمی است که براساس رمان ارباب دنیا اثر ژول ورن اقتباس شدهاست. وقتی این داستان با دیگر داستانهای شناختهشدهتر ورن مقایسه میشود، به راحتی میتوان فهمید که چرا فقط یک فیلم از آن اقتباس شدهاست. داستان ارباب دنیا روایت یک دیوانه ثروتمند است، که به ایده تهدید دولتهای جهان به زمین گذاشتن سلاحهایشان میپردازد. روایت این فیلم هم بهاندازه دیگر فرضیههای ژول ورن عجیبوغریب نیست. همچنین، علیرغم استعدادهای بالقوه و افرادی مانند چارلز برانسون جوان و وینسنت پرایس افسانهای، جلوههای ویژه این فیلم از نوع منسوخ شدهاش است و حتی برای آن دوره زمانی جالب نیست. ارباب جهان میتواند سرگرمکننده باشد، اما ایرادات زیادی دارد.
سفر به جزیره اسرارآمیز ۲ بهعنوان یک فیلم نیمهاقتباسی، از جایی شروع میشود که در سال ۲۰۰۸ سفر به مرکز زمین متوقف شده و دواین جانسون درآن جایگزین برندان فریزر شدهاست. داستان فیلم چهار سال بعد از فیلم اصلی اتفاق میافتد و شان اندرسون با بازی جاش هاچرسون با هنک، ناپدریاش، برای یافتن پدربزرگ گمشدهاش همکاری میکند. به دلیل مشکلات برنامهریزی، برندان فریزر نتوانست به عنوان تروور اندرسون بازگردد و دواین جانسون جایگزین او شد. دواین جانسون به عنوان بازیگر اصلی فیلم، به جزیره باورنکردنی سفر میکند. سوژه فیلم در ادامه وارد فضایی عجیب میشود، که برای بینندگان جوانتر بسیار هیجانانگیز و برای افراد بزرگسالتر بسیار جالب است.
اگرچه ایده دور زدن کره زمین در بازه هشتاد روزه اکنون یک امر پیشپا افتاده است، در زمان ورن، چنین ایدهای موضوع علمیتخیلی محسوب میشد. برداشت سال ۱۹۵۶ از این داستان، یک کمدی ماجراجویانه فوقالعاده بزرگ است، که مدت زمان آن تقریباً بهاندازه خود سفر طولانی است. بازیگران بینالمللی و ستارگان عصر طلایی هالیوود در این فیلم بازی میکنند. این بازیگران بهاندازه کافی جذابیت داشتند، تا دور دنیا در هشتاد روز اسکار بهترین فیلم آن سال را دریافت کند. امروز، دور دنیا در ۸۰ روز محصول سال ۱۹۵۶ تماشایی را، میتوان بهعنوان موزهای از ستارههای دهه ۵۰ شناخت.
سفر به مرکز زمین محصول سال ۲۰۰۸ با بازی جاش هاچرسون جوان و برندان فریزر، که هنوز از موفقیتهای سهگانه مومیایی لذت میبرد، تمام ویژگیهای یک فیلم اکشن ماجراجویی را دارا است. این فیلم که اولین اثری است که یکی از داستانهای کلاسیک ورن را با جلوههای ویژه مدرن بهروزرسانی کردهاست، پس از گذشت سالها هنوز هم عالی به نظر میرسد، حتی اگر ایرادات کوچکی داشتهباشد. سفر به مرکز زمین، با مضمون ماجراجویی کلاسیک، یک اثر انقلابی نیست، اما بهطور غیرقابل انکاری سرگرمکننده است، و رسالت آثار ژول ورن هم همین است.
در حالیکه بیشتر اقتباسهای آثار ورن حداقل از منبع اصلی فاصله میگیرند، دور دنیا در ۸۰ روز محصول ۲۰۰۴ داستان را بهعنوان یک کمدی اکشن به تصویر میکشد. این نسخه از دور دنیا در هشتاد روز اگرچه در آن زمان بهشدت موردانتقاد منتقدان قرار گرفت، اما امروز یک فیلم بینهایت تماشایی محسوب میشود. اگر بتوان انحرافات از رمان ورن را بخشید، دور دنیا در هشتاد روز یک ماجراجویی خلاقانه در جهان است، که احترامی را که شایسته آن است، دریافت نکردهاست.
به سادگی نمیتوان سرگرمی خاص و جذاب فیلم اصلی سفر به مرکز زمین محصول سال ۱۹۵۹ را تکرار کرد. این اثر یک فیلم علمیتخیلی ماجراجویی جدی است، که مانندش وجود ندارد. جلوههای ویژه این اثر قدیمی هستند، اما سخت است که جذابیت منحصربهفرد آن را از پسزمینههای نقاشیشده با دست و طراحی لباس متفاوتش نادیده گرفت. علاوهبر اضافه شدن شخصیت شرور، اما دلپذیر، کنت ساکنوسم، این فیلم همچنین یکی از وفادارترین آثار به داستان ژول ورن است، که بهخودی خود تلاشی قابلستایش محسوب میشود.
جزیره اسرارآمیز یکی از داستانهای کمتر شناختهشده ژول ورن است، اما فیلمی به همین نام در سال ۱۹۶۱ از رمان بهره بردهاست. داستان فیلم بهدنبال گروهی از سربازان اتحادیه در جنگ داخلی است، که با یک بالون از زندان فرار میکنند تا در جزیرهای عجیبوغریب و ناشناخته گرفتار شوند. حس تنش در فیلم بسیار بالا است، زیرا قهرمانان با دزدان دریایی و جانوران غولپیکر مبارزه میکنند. استعداد اسطوره استاپ موشن ری هری هاوزن در این فلیم میدرخشد. این داستان هیجانانگیز اگرچه روایت عمیقی ندارد، اما دههها است، بهعنوان یک اودیسه تاثیرگذار باقی ماندهاست.
یکی از اولین فعالیتهای دیزنی در داستانسرایی لایواکشن، بیست هزار فرسنگ زیر دریا است. در این فیلم خدمه ناوتیلوس با خطرات بیمانندی مواجه میشوند، که مخاطبان دهه ۵۰ نمیتوانستند حتی آن را تصور کنند. جدای از خلق مخلوقات خاص و طرحهای فناوری علمیتخیلی که هنوز هم پابرجا هستند، این فیلم بهطور قابلتوجهی عمق بیشتری نسبت به دیگر اقتباسهای ورن دارد و زمان صرف میکند تا بیننده را با ماجراجویان بیباک خود آشنا کند. جای تعجب نیست که بیست هزار فرسنگ زیر دریا بهاندازهای تأثیرگذار بودهاست تا حتی هفت دهه پس از انتشار اولیه، جایگاهی را بهعنوان یکی از ستونهای اصلی دیزنیلند به دست آورد.
جا دارد که اولین فیلم علمی تخیلی جهان از ذهن یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان این ژانر سرچشمه بگیرد. سفر به ماه محصول سال ۱۹۰۲ با ارائه ایدههای گیجکننده از سفر فضایی، آن هم مدتها قبل از تولد اولین فضانورد، تصاویری هیپنوتیزمکننده و پرهیجان و زمان اجرای سریع ۱۴ دقیقهای، تخیل را با منظرهای بینظیر از واقعیت رویایی مبهوت میکند. از چهره ناباور ماه گرفته تا بیگانگان که حشرهوار در حال رقص در یک فضای خاص در دود ناپدید میشوند، سفر به ماه تا حد زیادی تاثیرگذارترین فیلم علمی تخیلی ژول ورن است.
حتی برای کسانی که هرگز ژول ورن نخواندهاند، نام این نویسنده بزرگ و صاحبسبک، تصویر زیردریایی در بیست هزار فرسنگ زیر دریا، مسابقه حماسی در دور دنیا در هشتاد روز، فضاپیما در سفر به ماه، و فرود جسورانه در سفر به مرکز زمین را به ذهن میآورد. ورن یکی از پرترجمهترین نویسندگان تاریخ، از همان دوران صامت سینما و الهامبخش فیلمسازان بسیاری بودهاست. حالا که بیشتر از صد سال از اولین انتشار آثار ژول ورن میگذرد، همچنان آثار این نویسنده مخاطبان را مجذوب خود میکند. ماجراهای پرهیجان و توصیفهای زنده ژول ورن، بهراحتی به فیلمنامههای جذاب و ترکیببندیهای بصری دراماتیک تبدیل میشوند.
منبع: screenrant