احتمالا دیدگاه یکی از کاندیدا‌ها این است که ما باید به خودکفایی برسیم و تحریم‌ها را دور بزنیم و برجام و توافقنامه، مشکلی را حل نکرده و شاید حتی به مشکلات کشور افزوده است. اما دیدگاه مقابل این کاندیدا می‌گوید باید با غرب گفتگو کنیم و تعامل بین شرق و غرب اهمیت دارد. درواقع کاندید معتقد به ایجاد سیاست تعادلی می‌گوید اگر بخواهیم با یک قطب کار کنیم، باعث می‌شود این قطب از ما امتیاز بیشتری بخواهد و با اعمال فشار بیشتر هزینه‌ها را هم بالا ببرد. این جا همان محل اصلی مناقشه خواهد بود که یکی از کاندید‌ها تاکید خواهد کرد پس چرا تا کنون نتیجه نگرفته ایم و طبیعتا بهتر است با شرق کار کنیم.
فرارو- در دور نخست مناظره‌های انتخاباتی، صحبت چندانی درباره سیاست‌های خارجی نشد و عمده صحبت‌ها نیز در حد کنایه‌های نامزد‌ها به یکدیگر بود. با این وجود بحث تحریم‌ها و چگونگی ارتباط با دیگر کشور‌ها از جمله مباحثی بود که در صحبت‌های کاندیدا‌ها به شکل کلی شنیده شد.
به گزارش فرارو، با توجه به اهمیت بحث سیاست خارجی، فرارو برای بررسی احتمالات حوزه سیاست خارجی به ویژه در مناظره‌های کاندیدا‌ها با عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک و تحلیلگر ارشد سیاست خارجی گفتگو کرده است:
فرارو: آیا در دور دوم مناظره ها، بحث اصلی دو کاندیدا بر سر سیاست خارجی خواهد بود؟ ابعاد این مجادله چه خواهد بود؟
فرجی راد: بله. احتمالا، مسائل سیاست خارجی در دور دوم مناظرات مطرح می‌شود چرا که سیاست خارجی در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است و بسیاری از مسائل داخلی، مشکلات اقتصادی و معیشت مردم، به سیاست خارجی و تحریم‌ها بر می‌گردد. تحریم‌ها تاثیر زیادی در مسائل اجتماعی و اقتصادی دارد.
هر یک از این شخصیت‌ها و کاندیدا‌ها ایده‌های متفاوتی در حوزه سیاست خارجی دارند، هرچند که در مناظرات دور اول به صورت کلی بحث کردند. آقای پزشکیان معتقد به توازن در سیاست شرق و غرب است و به نظر می‌رسد اکثریت مردم هم با این سیاست موافقند که ما هم با شرق کار کنیم و هم با غرب کار کنیم. منظورم از غرب بیشتر اروپا است چرا که ایالات متحده از سیاست خارجی ما تا حد زیادی کنار است. مگر در مواقع بحرانی و مسائل هسته‌ای که گفتگو‌های مقطعی با این کشور داشته وداریم. در سال‌های اخیر نیز این گفتگو‌ها در یک رکود و عدم پیشرفت به سر می‌برد.»
فرارو: تصور می‌کنید بین مسائل حوزه سیاست خارجی از تحریم‌ها تا سیاست خارجی، کدامیک بیشتر محور مناقشه باشد؟
فرجی راد: مسئله تحریم‌ها و گفتگو با آمریکا و غرب مورد توجه قرار خواهد گرفت. احتمالا دیدگاه یکی از کاندیدا‌ها این است که ما باید به خودکفایی برسیم و تحریم‌ها را دور بزنیم و برجام و توافقنامه، مشکلی را حل نکرده و شاید حتی به مشکلات کشور افزوده است. اما دیدگاه مقابل این کاندیدا می‌گوید باید با غرب گفتگو کنیم و تعامل بین شرق و غرب اهمیت دارد. درواقع کاندید معتقد به ایجاد سیاست تعادلی می‌گوید اگر بخواهیم با یک قطب کار کنیم، باعث می‌شود این قطب از ما امتیاز بیشتری بخواهد و با اعمال فشار بیشتر هزینه‌ها را هم بالا ببرد. این جا همان محل اصلی مناقشه خواهد بود که یکی از کاندید‌ها تاکید خواهد کرد پس چرا تا کنون نتیجه نگرفته‌ایم و طبیعتا بهتر است با شرق کار کنیم. البته آقای جلیلی و آقای پزشکیان در یک مورد تفاهم دارند و آن هم کار با شرق است. اختلاف نظر جایی است که یکی بر شرق به تنهایی و دیگری بر شرق و غرب به شکل همزمان تاکید دارد.
فرارو: همانطور که شما هم اشاره کردید ۲ کاندیدا مواضع خود را در حوزه سیاست خارجی تا حدودی در مناظره‌های اولیه مشخص کرده اند. در آستانه برگزاری انتخابات فکر می کنید مهمترین مشکل سیاست خارجی کشور چیست؟
فرجی راد: حقیقت این است که تا زمانی که تحریم‌ها وجود دارد، مشکلات اقتصادی کشور هم وجود دارد. کاندیدا‌های محترم در بحث‌های خود وارد جزئیات سیاست خارجی به ویژه در رابطه با همسایگان نشده اند. همسایه‌ها بسیار مهم هستند. ایران یکی از کشور‌های نادر است که با ۱۵ همسایه نقاط مشترک و مرز دارد. در دولت‌های مختلف تلاش زیادی شد که بتوانیم بخش عمده‌ای از مشکلاتمان را با همسایگان حل کنیم، اما این اتقاق نیفتاد، چرا که همسایه‌ها تا حد زیادی تحت تاثیر روابط بین الملل و به ویژه ایالات متحده هستند. درست است که با برخی کشور‌ها روابط داریم، اما آن‌ها نگرانند و می‌گویند شرکت‌های ما تحریم می‌شود. صادرات ما به کشور‌هایی مثل عراق هم با مشکل مواجه است و هزینه کالا‌های صادراتی و به ویژه انرژی به شکلی که باید، به کشور بر نمی‌گردد. علت هم مشخص است، آن‌ها نمی‌خواهند بانک‌هایشان تحریم شود یا با مشکلی مواجه شوند. چند بار چینی‌ها با ما برای ساختن اتوبان شمال قرارداد بستند و سپس عقب نشستند؟ همه این‌ها خسارت است.
هر چند ما با برخی کشور‌ها مثل افغانستان داد و سند تجاری داریم و این خوب است، اما مشکل اقتصاد کشور ما با ۸۵ میلیون جمعیت به این شکل حل نمی‌شود؛ بنابراین می‌بینیم نتیجه می‌شود تورم سرسام آور. مشکلات معیشتی ما ناشی از چیست؟ ناشی از تحریم‌ها است. ما باید بتوانیم نفت را به قیمت واقعی بفروشیم و از طریق سیستم بانکی بین المللی تبادل کرده و سود کنیم. طبیعیست که کاندیدا‌ها دلشان می‌خواهد بر اساس دیدگاه‌های شخصی خود برنامه ریزی کنند، اما این رفتار جواب نمی‌دهد. نباید در انتخابات ۴۰ درصد از مردم شرکت کنند. بخش بزرگی از نارضایتی‌های موجود متاثر از مشکلات معیشتی مردم است که به سیاست‌های خارجی ما مرتبط است. ما باید به کمک دیپلماسی بر مشکلات بین المللی غلبه کنیم. سیاست داخلی و خارجی ما قابل تفکیک از یکدیگر نیستند و نمی‌توان این دو را مجزا در نظر گرفت.
