چه کشور‌هایی در ساخت قطعات جنگنده اف-۳۵ مشارکت دارند؟

F-35 Joint Strike Fighter یک جت جنگنده آمریکایی است، اما هواپیمای جنگنده آمریکایی بودن به معنای کاملاً آمریکایی بودن آن نیست. اگر به اف-۳۵ نگاه دقیق‌تری بیندازید، می‌توانید ردپای تولیدات بسیاری از متحدان ایالات متحده را در آن پیدا کنید. به عنوان مثال، بریتانیایی‌ها قطعات بسیاری از این جنگنده را (به ویژه برای نوع F-35B) تامین می‌کنند.

به گزارش روزیاتو، حتی ترکیه، قبل از اینکه آمریکا این کشور را از برنامه اخراج کند، برخی اجزای این جت را تامین کرد. همچنین همه جت‌های اف-۳۵ در ایالات متحده مونتاژ نمی‌شوند. ژاپن در حال مونتاژ F-35A‌های خود در داخل کشور است، در حالی که بسیاری از اروپایی‌ها هواپیماهای خود را در اروپا سرهم کرده و آخرین بررسی‌ها در ایتالیا انجام می‌شود.

بریتانیا: تنها شریک سطح ۱ در پروژه F-35

بریتانیا تنها شریک سطح ۱ در پروژه F-35 است. بخش صنعت بریتانیا سهم قابل توجهی در تولید هر جت جنگنده F-35 دارد. در حالی که لاکهید مارتین پیمانکار اصلی F-35 است، BAE پیمانکار فرعی مهمی برای این پروژه به شمار می‌آید. BAE مدعی است که ۱۳ تا ۱۵ درصد سهم کاری هر هواپیما (به استثنای نیروی محرکه) را در اختیار دارد.

BAE با تامین کدهای نرم افزاری از جمله برای نمایشگر کابین خلبان، مدیریت سوخت، سیستم‌های داخلی و موارد دیگر در این پروژه مشارکت می‌کند. BAE از زمان آغاز پروژه به بر روی برنامه F-35 کار کرده است.

پیمانکاران برجسته بریتانیایی با F-35:

BAE Systems
Martin-Baker
SELEX
Cobham
Ultra Electronics
UTC Actuation Systems
Rolls-Royce

«اثر انگشت نبوغ بریتانیایی را می‌توان در ده‌ها جزء کلیدی هواپیما یافت. BAE Systems، GE Aviation، Martin-Baker، SELEX، Cobham، Ultra Electronics، UTC Actuation Systems و Rolls-Royce تنها تعدادی از بیش از ۱۰۰ تامین کننده مستقر در بریتانیا برای این برنامه هستند». – لاکهید مارتین

F-35 در سه نوع ساخته شده است: نسخه F-35A با برخاست و فرود معمول (CTOL)، نسخه ناونشین F-35C (CV) و نسخه F-35B با برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL). این نسخه‌ها آنقدر متفاوت هستند که تقریباً می‌توان آن‌ها را هواپیماهای جداگانه‌ای در نظر گرفت. گاهی اوقات، پیدا کردن یک جت غربی که اثر انگشت رولزرویس روی آن نباشد، دشوار به نظر می‌رسد. F-35 ممکن است دارای موتور F۱۳۵ ساخت پرت‌اند ویتنی باشد، اما رولز رویس بریتانیا تنها شرکت تولید کننده فناوری STOVL در جهان است. در نتیجه، رولز رویس سیستم LiftSystem را برای F-35B می‌سازد.

اگر به داخل کابین بسیاری از جت‌های جنگنده غربی نگاهی بیندازید، یک صندلی ایجکتی مارتین بیکر بریتانیایی را در آن خواهید دید. همه F-35 به صندلی‌های ایجکت US16E مارتین بیکر بریتانیایی مجهز شده اند. مارتین بیکر مدعی است که تا به امروز ۱.۲۰۰ دستگاه صندلی ایجکت برای F-35 تحویل داده است (لاکهید مارتین اخیراً هزارمین فروند F-35 خود را تحویل داده است).

قطعات اروپایی به کار رفته در F-35

بسیاری از کشورهای دیگر نیز به تولید F-35 کمک می‌کنند. این جت‌های جنگنده با مشارکت استرالیا، هلند، کانادا، ایتالیا، دانمارک و نروژ ساخته شده اند. ژاپن بسیاری از قطعات را برای هواپیمای اف-۳۵ خود می‌سازد، در حالی که لئوناردو بال چندین فروند اف-۳۵ را در ایتالیا ساخت. شرکت پیمانکار بریتانیایی/ایتالیایی Selex ES اخیراً قراردادی برای ۱۶۵ لیزر هدف گیری پیشرفته برای سیستم هدف گیری الکترواپتیکال F-35 Lightning II منعقد کرده است.

«برنامه F-35 Lightning II به رهبری ایالات متحده، با مشارکت بریتانیا، ایتالیا، هلند، استرالیا، کانادا، دانمارک و نروژ، واقعاً مشارکتی است و هدف آن ارائه یک هواپیمای تهاجمی پنهانکار و چند منظوره با قابلیت عملیات از خشکی و دریا تا کشورهایی در سراسر جهان است» – BAE

مشارکت هلند در برنامه F-35 زمانی مطرح شد که این کشور صادرات قطعات F-35 به اسرائیل را به دلیل نگرانی از جنگ در غزه ممنوع کرد. اسرائیل یکی از دارندگان کلیدی F-35 است و اخیراً ۲۵ فروند F-35A دیگر، در مجموع ۷۵ فروند، سفارش داده است. همچنین ایالات متحده به اسرائیل اجازه منحصربه‌فردی برای انجام برخی اصلاحات در بخش‌های خاصی از این جنگنده داده است.

به ادعای Gordian Logistics Experts، هلند قطعات بسیاری را برای F-35‌های اروپایی تولید می‌کند و «وزارت دفاع ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ هلند را برای ذخیره، ارسال و مدیریت قطعات یدکی بیش از پانصد F-35 انتخاب کرد.»

در حالی که آلمان ترجیح داده است که F-35A این کشور به جای ساخت در داخل کشور، در ایالات متحده ساخته شوند، این کشور نیز نقش مهمی در این پروژه ایفا می‌کند. در سال ۲۰۲۳ دویچه‌وله گزارش داد که کمپانی جنگ افزارسازی آلمانی Rheinmetall ساخت کارخانه جدیدی را آغاز کرده است که انتظار می‌رود بخش‌هایی از بدنه حدود ۴۰۰ فروند F-35 تولید کند.

دیگر کشورهایی که قطعاتی از جنگنده اف-۳۵ را تولید می‌کنند

F-35 حاوی قطعاتی ساخت کانادا به ارزش حدود ۲.۳ میلیون دلار است، از جمله ورودی برای درهای انبار تسلیحات و ستون‌های میله‌ای باله‌ها برای لبه جلویی هواپیما. استرالیا در ساخت بخش‌های دم عمودی نوع F-35A مشارکت دارد. ترکیه قبلاً قطعاتی را تامین می‌کرد، اما این قطعات پس از اخراج این کشور از برنامه جایگزین شده‌اند (ترکیه اکنون یکی از چندین کشوری است که ایالات متحده از خرید این جنگنده محروم کرده است).

به ادعای The Diplomat، جنگنده اف-۳۵ حتی دارای قطعات چینی نیز هست. این موضوع باعث نگرانی ایالات متحده شده است، اما حذف کامل قطعات چینی دشوار به نظر می‌رسد. F-35 دارای قطعات بسیار بیشتری از بسیاری از کشورهای دیگر است، اما همچنان یک جت جنگنده آمریکایی است.