«در دوره‌های قبلی مجلس، محدودیتی برای تعداد فراکسیون‌ها وجود نداشت و نمایندگان می‌توانستند در ۵ یا حتی ۱۰ فراکسیون تخصصی عضویت داشته باشند. این امر باعث می‌شد که بسیاری از نمایندگان نتوانند به‌خوبی در فعالیت‌های هر یک از این فراکسیون‌ها مشارکت کنند. همچنین، مشاهده می‌شد که چندین فراکسیون برای یک موضوع واحد تشکیل می‌شدند که این امر موجب هم‌پوشانی و موازی‌کاری می‌شد.»
با آغاز دوره دوازدهم مجلس، موضوع تشکیل فراکسیون‌های سیاسی و تخصصی به یکی از مباحث کلیدی تبدیل شده است. تغییرات جدید در آئین‌نامه مجلس، از جمله محدودیت در تعداد فراکسیون‌های تخصصی برای هر نماینده، به‌منظور افزایش کارایی این نهادها طراحی شده است.
به گزارش تسنیم، با آغاز هر دوره مجلس شورای اسلامی، موضوع تشکیل فراکسیون‌های سیاسی و تخصصی به یکی از مباحث مهم و مورد توجه تبدیل می‌شود. این فراکسیون‌ها به نمایندگان همفکر کمک می‌کنند تا به‌صورت هماهنگ و منسجم به اهداف خود دست یابند. در این گزارش به بررسی فلسفه وجودی، تغییرات جدید در شکل‌گیری فراکسیون‌های تخصصی و تأثیر آن‌ها بر فعالیت‌های مجلس می‌پردازیم.
فراکسیون‌ها به‌عنوان تشکل‌هایی درون پارلمان، به دسته‌بندی نمایندگان همفکر گفته می‌شوند که با هدف دستیابی به اهداف مشخص و پیشبرد برنامه‌های خود گرد هم می‌آیند. این نهادها در واقع ابزاری برای ایجاد هماهنگی و نظم بین نمایندگان هستند و به‌ویژه در پارلمان‌ها نمود پیدا می‌کنند. در مجلس شورای اسلامی ایران، فراکسیون‌ها عمدتاً سیاسی هستند، اما با توجه به نیازهای مختلف، فراکسیون‌های تخصصی نیز شکل گرفته‌اند.
در مجلس دوازدهم، دو فراکسیون سیاسی اصلی تحت عناوین «فراکسیون انقلاب اسلامی» و «فراکسیون مستقلین» فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. این دو فراکسیون از زمان شروع به کار مجلس نقش فعالی در جلسات رأی اعتماد به وزرای دولت سیزدهم ایفا کرده‌اند. با این حال، موضوع تشکیل فراکسیون‌های تخصصی همواره خبرساز بوده و جنجال‌هایی را به دنبال داشته است.
در دوره‌های قبلی مجلس، محدودیتی برای تعداد فراکسیون‌ها وجود نداشت و نمایندگان می‌توانستند در ۵ یا حتی ۱۰ فراکسیون تخصصی عضویت داشته باشند. این امر باعث می‌شد که بسیاری از نمایندگان نتوانند به‌خوبی در فعالیت‌های هر یک از این فراکسیون‌ها مشارکت کنند. همچنین، مشاهده می‌شد که چندین فراکسیون برای یک موضوع واحد تشکیل می‌شدند که این امر موجب هم‌پوشانی و موازی‌کاری می‌شد.
با توجه به چالش‌های پیشین، در دوره جدید مجلس سازوکاری برای تشکیل فراکسیون‌های غیرسیاسی (تخصصی) ایجاد شده است. علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس، اعلام کرد که از این پس هر نماینده تنها می‌تواند در دو یا سه فراکسیون تخصصی عضویت داشته باشد. این تغییر به‌منظور جلوگیری از موازی‌کاری و افزایش اثرگذاری فراکسیون‌ها طراحی شده است.
در راستای نظارت بر فعالیت‌های فراکسیون‌ها، یک نماینده به انتخاب نمایندگان در جلسه علنی به‌عنوان ناظر بر هیئت بررسی و نظارت بر فراکسیون‌های مجلس انتخاب می‌شود. در حال حاضر، زهرا خدادادی، نماینده ملکان، به‌عنوان ناظر تعیین شده است. این اقدام به منظور نظام‌مند کردن فعالیت‌های فراکسیون‌ها و افزایش شفافیت در عملکرد آن‌ها صورت گرفته است.
در همین رابطه، نماینده ملکان خبر داد که در تغییراتی که در آئین‌نامه مجلس اتفاق افتاده است، هر نماینده مجاز به حضور در یک فراکسیون سیاسی و چهار فراکسیون تخصصی است. وی همچنین افزود که این آئین‌نامه به زودی در صحن علنی مجلس مطرح می‌شود تا هر چه زودتر هیئت رئیسه فراکسیون‌ها مشخص شود.
وی همچنین تأکید کرد در تغییرات آئین نامه مجلس شورای اسلامی تعداد فراکسیون‌های تخصصی مجلس به عدد ۴۰ فراکسیون رسیده است.
همچنین سلیمی تأکید کرد که هدف از تغییرات جدید این است که فراکسیون‌ها باید نظام‌مند و بابرنامه باشند و اثرگذاری آن‌ها نیز افزایش یابد. انتظار می‌رود که آن‌ها بتوانند بیشتر و بهتر در زمینه‌های مربوطه فعال باشند و به غنای هرچه بیشتر مجلس کمک کنند.
تشکیل فراکسیون‌های سیاسی و تخصصی در مجلس شورای اسلامی ابزاری مؤثر برای ایجاد هماهنگی و نظم بین نمایندگان همفکر است. با تغییرات جدید در سازوکار تشکیل فراکسیون‌های تخصصی، امید می‌رود که فعالیت‌های این نهادها نظام‌مندتر و اثرگذارتر شود. این تغییرات نه تنها به کاهش موازی‌کاری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند باعث افزایش کارایی نمایندگان و نهایتاً تقویت فرآیند قانونگذاری در کشور شود.
