سردار محمد قنبری، رئیس پلیس آگاهی کشور، گفت: «ما دنبال این هستیم که با کمک دستگاه‌ها زودتر از سارقان صحنه سرقت را متوجه شویم، کما اینکه این کار را همین الان هم انجام داده و تردد سارقان حرفه‌ای‌ها را رصد می‌کنیم و با این اقدام سرقت منازل ۲۵ درصد کاهش یافته است؛ بدین ترتیب که از ابتدای سال تاکنون بیش از ۱۱۰۰۰ پیام برای سارقان ارسال کرده‌ایم. در حال حاضر در سرقت‌های مهم مثل منزل فاصله کشف سریع‌تر شده، اما کافی نیست.»
جنجالی‌ترین پرونده‌های پلیس آگاهی از قتل گرفته تا سرقت، ماجرای ارسال ۱۱۰۰۰ پیامک پلیس به سارقان و همچنین نتایج تحقیقات علمی در خصوص عدم بکارگیری طلایاب در سرقت‌ها از جمله مهمترین مواردی بود که رئیس پلیس آگاهی کشور، سردار محمد قنبری، درباره آنها سخن گفت.
به گزارش فارس، «۱۱ هزار پیامک به سارقان ارسال کردیم و به آنها گفتیم که می‌دانیم کجایید و چه می‌کنید؛ همین کافی بود تا بدانند پلیس آگاهی حواسش به آنها هست». آگاهی از آخرین آمار وقوع سرقت و عملکرد و تمهیدات پلیس آگاهی در پیشگیری از وقوع جرم ما را بر آن داشت تا با سردار محمد قنبری رئیس پلیس آگاهی کشور به گفتگو بنشینیم؛ بخوانید:
سردار؛ مردم می‌گویند موبایل قاپی زیاد شده است؛ آمار چه می‌گوید و شما چه نظری دارید؟
در واقع باید بگویم که موبایل قاپی طبق آمار پلیس ۲۷ تا ۲۸ درصد کاهش‌یافته و در مقابل آمار کشفیات افزایش‌یافته است، اما متأسفانه این حس به مردم منتقل نشده؛ چرا که تبلیغات اتفاق و وقوع حوادث بیشتر از تبلیغات به‌نتیجه‌رسیدن موضوع بوده است. همان‌طور که می‌دانید موبایل یک طعمه کاملاً آشکار است. قبلاً ما بحث کیف‌قاپی را داشتیم و سوژه‌ها براین‌اساس انتخاب می‌شدند، اما الان تغییر ماهیت داده و موبایل قاپی مطرح شده چرا که موبایل هم در معرض دید است، هم قیمت بالایی دارد و هم برای سارق طمع انگیز است.
برخی شهروندان می‌گویند با انتشار فیلم‌های صحنه سرقت در فضای مجازی و رسانه‌ای شدن سرقت‌ها پلیس اقدام بیشتری برای پیگیری پرونده کرده و حتما عوامل دستگیر می‌شوند یا اینکه وقتی برای یک سلبریتی سرقتی رخ می‌دهد حتما سارقش دستگیر می‌شود نظر شما چیست؟
ماموران پلیس آگاهی حدود ۵۰ درصد سرقت‌ها را کشف می‌کنند. حدود یک درصد سرقت‌ها و یا حتی کمتر متعلق به سلبریتی‌ها و افراد معروف است؛ دقت کنید که با این آمار یعنی حدود ۴۹ درصد پرونده سرقت افراد معمولی و شهروندان کشف می‌شود؛ پس خودتان این را حساب کنید که مگر برای آن ۴۹ درصد تبلیغ و فیلم و اینها بوده که پلیس آنها را کشف کرده است. باید بگویم حتی در مورد پرونده‌های سلبریتی‌ها و سایر شهروندان هم مواردی داشتیم که به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم حتی با تلاش‌هایی که شده است.
مامور پلیس آگاهی پرونده‌ای را که به او محول شده پیگیری می‌کند، خیلی از باند‌های سرقت که دستگیر می‌شوند اقرار می‌کنند و ما باید بر اساس فرآیند، مراحل پی‌جویی و بازسازی محل سرقت را با حضور مالباخته و سارق جلو برده و تایید آنها را بگیریم؛ در حال حاضر روی بحث کشف، فیلتر‌های پیچیده و سختی وجود دارد و چندین شرط باید برقرار باشد از جمله اینکه در بازسازی صحنه هم سارق باشد هم مالباخته و موارد تایید شود و به امضای همه برسد چرا که خیلی مواقع سارق را گرفته‌ایم، اما اموال کشف نشده است.
مأموریت اصلی ماموران پلیس آگاهی چیست؟
باید بگوییم که ما همیشه دنبال سارقیم؛ امکانات ما اگرچه محدود است، اما یکی از سیاست‌های اساسی پلیس آگاهی در دو سال اخیر این بوده است که پرونده‌ای بدون پیگیری باقی نماند و نخواهد ماند چرا که اعتقاد من این است که آثار روانی که به فرد مالباخته وارد شده است بیشتر از مال از دست رفته است مگر اینکه سارق دستگیر شود و یک آلامی بر ناراحتی مالباخته باشد. در مجموع باید بگویم در سرقت‌ها ما اقدامات وسیع و دامنه‌داری را انجام می‌دهیم ابتدا فرآیند وقوع سرقت را شناسایی و علت‌ها را پیدا کردیم و به حوزه‌ها ورود کردیم؛ در همین راستا بحث کنترل سارقان را به طور جدی تحت توجه قرار دادیم تا جلوی فرصت‌های ارتکاب سرقت را بگیریم. سارقان حرفه‌ای که شغل شان سرقت است را کنترل کردیم! یکی از این طرح‌ها بحث کنترل هوشمند با پابند الکترونیک است. ما سارقان را دسته‌بندی کردیم و فهمیدیم که حرفه برخی از آنها سرقت است.
برخی می‌گویند سارقان به دلیل شرایط اقتصادی بد اقدام به سرقت می‌کنند، اما ما سارقانی داریم که متمکن بوده و با توجه به اینکه سرقت تجارت پرسودیست این کار را انجام می‌دهند؛ یعنی چند بار دستگیر و محکوم شده و بعد از آزادی دوباره این شغل را ادامه می‌دهند که این افراد را شناسایی کردیم و با پیگیری قوه قضاییه آنها را تحت کنترل هوشمند قرار دادیم؛ این طرح ابتدا در تهران، غرب استان تهران و البرز اجرا شد و ۵۰۰۰ نفر را در این سه استان به عنوان جامعه هدف در نظر گرفتیم. بعد از اجرای طرح و رفع ایرادات شکلی و محتوایی در حال حاضر طرح پابند الکترونیکی در سراسر کشور اجرا می‌شود. باید بگویم که در هر استان ما یک مرکز پایش داریم، سارقان سابقه‌دار را با پابند در رصد گرفته‌ایم، هم تجمع آنها، هم گراف حرکتی و هم هر سرقتی رخ بدهد آنها چک شده و این طرح باعث شده تا به بازدارندگی برسیم. کاهش روند سرقت با اشراف اطلاعاتی مأموران علاوه بر اجرای طرح پابند الکترونیکی، اشراف اطلاعاتی خوبی نیز در خصوص سارقان حرفه‌ای داریم تا از اهداف آنها مطلع شویم و با اجرای قاعده ۳ در ۷۰ جغرافیای جرم را مشخص کرده‌ایم. بدیم صورت از ابتدای سال ۱۴۰۱ روند سرقت را کنترل کرده و از روند صعودی آن جلوگیری کرده و حتی در همان سال نیز ۶ درصد کاهش را ثبت کرده و امسال نیز ۲۰ درصد کاهش سرقت داشته‌ایم. سارقان حرفه‌ای چه سرقت‌هایی انجام می‌دهند؟ در مورد سارقین حرفه‌ای باید بگویم این افراد دنبال سرقت‌های مهم و سودآور همچون منزل، مغازه و اماکن و خودرو هستند؛ قبلاً سرقت‌های مهم ۵۲ درصد بود، اما الان به ۳۷ درصد رسیده است.
در خصوص سهم معتادان متجاهر در سرقت‌ها باید بگویم که این افراد سرقت‌های مهمی انجام نمی‌دهند؛ اگرچه با تعامل با مراکز نگهداری و طرح جمع آوری آنها در محلات شوش و هرندی، تعداد آنها کاهش یافته و تحت کنترل است چرا که هرچه افراد معتاد جمع آوری شوند روی آمار کاهش سرقت خرد تاثیر دارد. معتادان متجاهر فقط دله دزدی می‌کنند تا نیاز خودشان برای تامین مواد را به دست آورند که در راستای پیشگیری از سرقت‌های خرد هم کمپ‌های ترک اعتیاد_ اگرچه کمبود ظرفیت دارند_اولویت نگهداری را به معتادان سارق سابقه‌دار داده‌اند که این روش هم توانسته است به ما در زمینه کنترل سرقت کمک کند.
ما تمرکز یافته‌ایم تا بتوانیم زنجیره ارتباطی بین سارق و مالخر را کساد کنیم. از ابتدای سال تاکنون ۱۰ هزار مالخر را دستگیر کرده‌ایم و مغازه‌ها و سمساری‌ها که مال دست دوم را می‌خریدند ساماندهی کرده‌ایم؛ در این بین مغازه‌هایی که مال سرقتی را می‌خریدند پلمب کرده و جوازشان را باطل کرده‌ایم. سرنوشت گوشی‌ها بعد از سرقت چه می‌شود؟ در مورد موبایل قاپی باید گفت که در مجموع باند‌های زیادی را شناسایی و منهدم کرده‌ایم برخی‌ها موبایل‌ها را در داخل اوراق کرده و قطعات آنها را می‌فروشند برخی دیگر موبایل‌ها را از مرز خارج می‌کنند که در این راستا چندی پیش ۴۵۰ دستگاه موبایل مسروقه را در خراسان رضوی کشف و ضبط کردیم و تمام اعضای باند را دستگیر کردیم.
راهکار پلیس آگاهی برای جلوگیری و کاهش سرقت گوشی تلفن همراه چه بوده است؟
پلیس آگاهی راهکار‌های مناسبی را در این زمینه اندیشیده و در این راه باید سازمان سمت و وزارت ارتباطات به ما کمک کنند. ما پیشنهاد‌هایی داشتیم مبنی بر اینکه اگر موبایلی سرقت شد دیگر به درد کسی نخورد. جلساتی هم گذاشتیم که موبایل غیر از سیم کارت خود فرد با سیم کارت دیگری کار نکند که اگر این پیشنهادات اجرایی شود دیگر سرقت موبایل برای سارق نمی‌ارزد. درخواستی که ما از سامانه‌های بیرونی داریم این است که بانک‌های اطلاعاتی در اختیار پلیس قرار بگیرد تا اشراف بیشتری داشته باشیم. وقتی که سرقتی رخ می‌دهد همه دنبال این هستند که سارق پیدا شود، اما ما باید کاری کنیم که سرقت برای سارق هزینه داشته باشد. قانونگذار نیز در این بین سهم دارد باید فکری کرد، باید قانون به گونه‌ای باشد تا جامعه از دست سارق حرفه‌ای ایمن باشد.
ما دنبال این هستیم که با کمک دستگاه‌ها زودتر از سارقان صحنه سرقت را متوجه شویم کما اینکه این کار را همین الان هم انجام داده و تردد سارقان حرفه‌ای‌ها را رصد می‌کنیم و با این اقدام سرقت منزل ۲۵ درصد کاهش یافته است؛ بدین ترتیب که از ابتدای سال تاکنون بیش از ۱۱۰۰۰ پیام برای سارقان ارسال کرده‌ایم. در حال حاضر در سرقت‌های مهم مثل منزل فاصله کشف سریع‌تر شده، اما کافی نیست. دستگیری عوامل سرقت مسلحانه بعد از ۴۰ روز تلاش شبانه روزی در یکی از همین پرونده‌های سرقت منازل که چندی پیش خبر دستگیری اعضایش منتشر شد ما با سارقان مسلحی مواجه بودیم که با حضور صاحبخانه وارد خانه‌ها شده و در چند استان سرقت می‌کردند.
ماموران ما برای شناسایی و دستگیری آنها ۴۰ روز تمام نخوابیدند، لحظه به لحظه و شهر به شهر سارقان را رصد کردند و در نهایت در عملیاتی که در سه استان مختلف به صورت همزمان انجام شد توانستیم تمام سارقان را با اموال مسروقه دستگیر کنیم.
سردار؛ آیا سارقان در سرقت‌های خود از طلایاب استفاده می‌کنند؟
اکثر قریب به اتفاق سرقت از منازل موضوع طلا، سکه و پول و ارز است. ما موضوع طلایاب را به صورت تخصصی و علمی مرور کردیم و باید گفت امروز با توجه به تحقیقاتی که انجام داده‌ایم وجود طلایاب در سرقت‌ها را رد می‌کنیم؛ چرا که کارگروهی که در تهران و برخی استان‌ها تشکیل شد و کاری علمی تحقیقاتی انجام داد در بین کشفیاتش حتی یک مورد هم وجود نداشت که سارق از طلایاب استفاده کرده باشد. چند دسته سارق منزل داریم؟ در خصوص سرقت از منازل و اماکن ما سارقان را در گروه‌های خاص تقسیم بندی کرده‌ایم؛ سارقان قابزن، توپی زن، کارت زن، تخریب کن و بالکن رو که بدین روش‌ها سرقت منازل و اماکن را انجام می‌دهند.
در راستای ایمنی منازل و اماکن چه باید کرد؟
اگر حوزه سرقت را همچون یک مثلث در نظر بگیریم قانون، پلیس و مردم سه ضلع آن بوده و در داخل این سه ضلع، سارق سرقت می‌کند. شما به اخبار سرقت از منازل نگاه کنید که چطور سارقان وارد شده و سرقت کرده اند. در حالیکه یک منزل مسکونی باید گواهی ایمنی را داشته باشد. یک ماده قانونی در این زمینه در مجلس شورای اسلامی تایید و به شهرسازی ابلاغ شده، اما اجرا نشده است که بر اساس آن اماکنی که ساخته می‌شوند باید گواهی ایمنی را داشته و غیر قابل نفوذ سارق باشند که اجرا نشده است. بر طبق این ماده قانونی، نکات ایمنی و بازدارنده باید انجام شود تا فرصت را از سارق سلب کند.
مورد دیگر نصب دوربین است. ما همواره گفته‌ایم که مالکان باید از دوربین استفاده کنند؛ در این بین مرکز مها یک مرکز هشدار‌های الکترونیکی است و هر کسی می‌تواند با این مرکز قرارداد ثبت کرده و سیستم را نصب کند، این سیستم کارآیی ویژه‌ای دارد.
نقش صندوق امانات در پیشگیری از خسارت به مردم چقدر است؟
بگذارید اول تعریف سرقت در قانون را بگویم که ربودن مال غیر به صورت پنهانی است، اما وقتی مال به صورت عیان است مردم بیشتر باید مراقبت کنند و اینجا نقش صندوق امانات بانک‌ها می‌تواند کمک کننده باشد. اما سردار، در سرقت از صندوق امانات بانک ملی اعتماد مردم تا حدودی سلب شد؛ نظر شما چیست؟ ببینید ۱۲۰۰ بانک وجود دارند که صندوق امانات دارند و سرقتی از آنها رخ نداده چرا که بانک‌ها واقعاً الزامات را رعایت می‌کنند در ماجرای سرقتی که در بانک ملی اتفاق افتاد آن موضوع هم با تلاش کارآگاهان سریع کشف شد و باید گفت در طول ۵۰ سال یک بار چنین اتفاقی افتاد.
از سرقت طلافروشی‌ها چه خبر؟
سرقت طلا فروشی‌ها در کشور مهار شده و تعداد انگشت شماری رخ می‌دهد چرا که با نصب سامانه مها و دیگر سیستم‌های قوی ضد سرقت در طلا فروشی‌ها سارقان ناکام مانده اند گرچه تعرضات زیادی داشته‌ایم، اما سارقان نتوانستند نتیجه بگیرند؛ در موردی حتی با پتک می‌خواستند شیشه مغازه را بشکنند که نتوانستند.
برخی‌ها انتشار فیلم‌های صحنه جرم را کمک کننده و برخی دیگر نگاه انتقادی به آن دارند؛ شما به عنوان رئیس پلیس آگاهی کشور چه نظری دارید؟
در خصوص انتشار فیلم‌های صحنه سرقت یا زورگیری دغدغه مردم برای ما قابل اهمیت است؛ اینکه فیلم‌ها را انتشار می‌دهند حرفی نداریم، اما باید بدانند که احساس ناامنی را بیشتر می‌کنند. انتشار فیلم‌ها ضربه‌ای به پلیس نمی‌زند، اما در راستای احساس امنیت بیشتر مردم، ما طرحی را با قوه قضاییه در حال پیگیری داریم که موضوع فیلم‌ها به پلیس+۱۰ واگذار شود که این طرح تقریباً مراحل انتهایی خود را طی می‌کند و تا یکی دو ماه دیگر مردم می‌توانند در این حوزه خودشان شریک باشند بدین صورت که اگر سرقتی اتفاق افتاد و فیلمی از دوربین استخراج شد بتوان به صورت تخصصی آن را تجزیه و تحلیل کرد و اینگونه نباشد که با انتشار آن آسیب، فقط احساس ناامنی افزایش پیدا کند.
سردار؛ مهمترین و جنجالی‌ترین پرونده‌های پلیس آگاهی در سال‌های اخیر کدام پرونده‌ها بوده اند؟
مهمترین پرونده‌های پلیس آگاهی شاید از دیدگاه مردم با آنچه که در دیدگاه پلیس است متفاوت باشد. مردم و افکار عمومی پرونده بانک ملی و قتل خانواده مهرجویی را دنبال می‌کردند و برایشان مهم بود که الحمدلله در زمان کوتاهی کشف شد؛ هر دو کشف پیچیده‌ای داشتند اولین پرونده سرقت حرفه‌ای بود که به صورت هالیوودی انجام دادند و در پرونده مهرجویی نیز متهمان حتی ردی از خود به جا نگذاشته بودند که هر دو پرونده به صورت علمی کشف شد.
پرونده مهم دیگری هم که در سال‌های گذشته داشتیم پرونده قتل بابک خرمدین بود که با تکه‌ای از جسد که در داخل یک سطل آشغال قرار داده شده بود و گزارش مامور شهرداری به پلیس در نهایت پرونده کشف شد؛ بدین ترتیب که که پلیس از یک تکه جسد به صحنه قتل رسید؛ باید گفت این پرونده پیچیده‌ترین قتلی بود که پلیس به آن دست یافت و هویت مقتول، آثار و علائم و همه مرتکبین را کشف کرد. در مورد قتل باید بگویم ما چند نوع قتل داریم؛ از قتل ساده گرفته که هم قاتل و هم مقتول مشخص است تا قتل‌های پیچیده‌ای که نه قاتل معلوم است نه هویت مقتول و نه زمان و نه مکان قتل؛ درست مثل پرونده خرمدین که تازه خود، ولی دم از ماموران شکایت کردند که چرا موضوع را پیگیری می‌کنید!
سردار، پرونده مهم جنایی این روز‌ها چیست؟
در حال حاضر پرونده پیچیده جنایی نداریم که دغدغه کشف آن را داشته باشیم چرا که پیش از ۹۰ درصد جرایم جنایی کشف می‌شود؛ در قتل‌ها از ۲۴ ساعت گرفته تا کمتر از یک ماه، کارآگاهان به کشف رسیده و پرونده بسته می‌شود. باید گفت ۹۴ درصد قتل‌های امسال و حدود ۷ درصد قتل‌های سنوات گذشته هم کشف شده که کم نظیر است.
گمشده‌ها یا فقدانی‌ها مورد دیگری است که پلیس آگاهی به آن می‌پردازد. در این خصوصی چه عملکردی داشته‌اید؟
موضوع مهم دیگری که پلیس آگاهی به آن می‌پردازد بحث فقدانی‌هاست که از دید مردم پنهان است. امسال سرنوشت ۱۰۰۰ فقدانی را ماموران پلیس آگاهی کشف کردند؛ بدین ترتیب که حدود ۹۰ درصد این افراد پیدا شدند و ۳ تا ۴ درصد به قتل رسیده بودند. مورد دیگر این است که قابلیت پلیس آگاهی در کشف ایده آل است حتی یک کارگروهی متشکل از کارآگاهان کارکشته تشکیل دادیم که پرونده‌های لاینحلی را که حتی برای چند سال گذشته بود بررسی کرده تا به کشف برسد.
