جنگنده جدید چین، جهش بزرگی در نیروی هوایی این کشور محسوب می‌شود که نوید از تعریف جدیدی از دینامیک نبرد هوایی می‌دهد.
در تحولی غافلگیرکننده، چین از نسل جدیدی از هواپیما‌های جنگی رادار گریز با خدمه‌اش رونمایی کرده که این جنگنده‌ها دینامیک نبرد هوایی را بازتعریف کرده و به‌طور بالقوه سلطه هوایی آمریکا در آسیا را به چالش خواهد کشید.
به گزارش خبرآنلاین به نقل از The War Zone، در این هواپیمای جدید که J-۳۶ نام‌گذاری شده، خبری از دم سنتی نیست و طراحی آن با به کارگیری بال دلتا انجام‌شده است. باوجودی که هنوز هویت و مشخصات دقیق این هواپیما به‌صورت رسمی اعلام‌نشده، اما احتمالاً توسط شرکت هواپیماسازی چنگدو (CAC) تولیدشده و به نظر می‌رسد که این بالاترین عدد تأییدشده تابه امروز در سری جت‌های جنگنده جیانجیجی باشد (سری قبلی J-۳۵ نام داشت).
طراحی این هواپیما با آرزو‌های چین در راستای بهره‌گیری از نیروی هوایی پیشرفته مطابقت دارد و در آن بر قابلیت‌های رادار گریزی تأکید شده است؛ بهره‌گیری از پیکربندی بدون دم، برای کاهش اثرات رادار و بهبود کارایی آئرودینامیکی از دیگر ویژگی‌های این جنگنده است که البته ممکن است بر مانورپذیری آن تأثیر بگذارد.
سه موتور این هواپیما از تمرکز بر پرواز با سرعت زیاد و عملیات در ارتفاعات بالا خبر می‌دهد. البته وزارت دفاع چین هنوز در مورد این هواپیمای جدید اظهارنظری نکرده. طبق گزارش The War Zone، چین کمی پس از رونمایی از نسل بعدی جت تاکتیکی‌اش، از طرح دوم و کوچک‌تری که احتمالاً به شرکت هواپیماسازی Shenyang (SAC) تعلق دارد، رونمایی کرده است.
این هواپیما که J-۵۰ نام‌گذاری شده، از فناوری‌های متعدد رادار گریز ازجمله طراحی‌های بدون دم که باعث کاهش امکان مشاهده شدن و کاهش علائم راداری است بهره می‌برد. J-۵۰، برخلاف J-۳۶ سه موتوره، دارای پیکربندی دو موتوره است.
در شرایطی که جت‌های جدید چین به‌عنوان "جنگنده‌های نسل ششم" معرفی می‌شوند، این اصطلاح می‌تواند به‌راحتی توانایی نظامی را برای اهداف تبلیغاتی به رخ بکشد.
در اکتبر ۲۰۰۹ جان تیرپاک در مقاله‌ای به این نکته اشاره‌کرده بود که جنگنده‌های نسل ششم، هواپیما‌های جنگی پیشرفتهای هستند که در ساختشان بر رادار گریزی، سازگاری و یکپارچگی فناوری تأکید می‌شود؛ چنین هواپیما‌هایی دارای ویژگی‌هایی مثل شکل‌گیری بدنه هواپیما، سلاح‌های انرژی هدایت‌شده و پوسته‌های هوشمند با حسگر‌هایی برای آگاهی از موقعیت هستند.
به گفته او، این هواپیما‌ها هم برای عملیات سرنشین‌دار و هم برای عملیات بدون سرنشین طراحی می‌شوند و با یکپارچه‌سازی قابلیت‌های شبکه‌ای، امکان همکاری یکپارچه با دیگر پلتفرم‌ها را فراهم می‌کند.
تیرپاک یادآوری کرد که این هواپیما‌ها با کارایی بالا در پرواز، دارای موتور‌های چرخه متغیر و دفاع انرژی هدایت‌شده هستند و با قابلیت‌های جنگ سایبری و کاهش هزینه‌های چرخه حیات، باهدف حفظ تسلط هوایی در عین رسیدگی به چالش‌های عملیاتی آینده، وارد میدان خواهند شد.
باوجودی که احتمالاً هواپیما‌های جنگی رادار گریز نسل جدید چین از برخی ویژگی‌های جنگنده‌های نسل ششم بهره می‌برند، اما اطلاعات کافی در مورد توانایی‌های آنها وجود ندارد که بتوان قاطعانه آنها را متعلق به نسل ششم نامید.
البته ممکن است ایده چین در مورد جنگنده نسل ششم، با تعاریف غربی و تعاریف دیگر متفاوت باشد و نیاز‌های منحصر‌به‌فرد آن را منعکس کند.
بیل سویتمن اخیراً در مورد قابلیت‌های احتمالی این هواپیما‌ها به این نکته اشاره کرد که J-۳۶ نشان‌دهنده جهش بزرگی در فناوری هوانوردی است. طبق گفته او، J-۳۶ بزرگ‌ترین هواپیمای جنگی‌ای است که در چین ساخته‌شده و دومین جنگنده بزرگ جهان در ۳۵ سال گذشته است.
سویتمن یادآوری کرده که طراحی بال مثلث دوگانه J-۳۶، عملکرد مافوق صوت و قابلیت‌های پنهان‌کاری همه‌جانبه آن را افزایش می‌دهد. ازنظر ابعاد، طول این هواپیما تقریباً ۲۳ متر و طول بال آن ۱۹ متر است و مساحت بال آن در حدود ۲۰۰ مترمربع برآورد شده است.
به گفته او، اندازه جایگاه اصلی تسلیحات در J-۳۶، تقریباً ۷.۶ متر است و با جایگاه‌های جانبی برای سلاح‌های کوچک‌تر تکمیل می‌شود و این از ظرفیت بالای بارگیری این جنگنده خبر می‌دهد؛ او درعین‌حال یادآوری کرد که در پیکربندی سه موتوره هواپیما، دو موتور از ورودی‌های حفره‌ای شکل و موتور سوم با ورودی مافوق صوت بدون انحراف تغذیه می‌شود و این نشان‌دهنده تمرکز بر دستیابی به قابلیت‌های سوپرکروز بدون اتکا به پس‌سوز است.
سویتمن به این نکته اشاره کرد که طراحی بدون سطوح دم عمودی و پوسته‌های انعطاف‌پذیر که خطوط لولا را می‌پوشاند در هواپیمای J-۳۶ به‌قصد افزایش قابلیت پنهان‌کاری انجام‌شده است.
طول هواپیمای دو موتوره J-۵۰ حدود ۲۲ متر است و مساحت بال آن ۱۴۵ مترمربع برآورد شده است. در گزارش منتشره به این نکته اشاره شده که حداکثر وزن برخاست این جنگنده ۴۰ تن، سرعت آن حداکثر ۲ ماخ و شعاع رزمی آن حدود ۲۲۰۰ کیلومتر است.
این گزارش خاطرنشان می‌کند که طراحی J-۵۰ شامل چندین محفظه تسلیحاتی است که بزرگ‌ترین آنها قادر به حمل چهار موشک هوا به هوای PL-۱۷ است که برد هرکدام تا ۳۰۰ کیلومتر است و می‌توانند یک موشک ضد کشتی YJ-۱۲ را که تا سه برابر سرعت صوت با برد ۴۰۰ کیلومتر پرواز می‌کند را حمل کنند.
برخلاف پیشرفتهای نسل جدید در نیروی هوایی چین، به نظر می‌رسد اوضاع رقیب این کشور، آمریکا حسابی به‌هم‌ریخته است.
طبق گزارش آسیا تایمز در سپتامبر ۲۰۲۴، نیروی هوایی آمریکا به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای، پیشرفتهای تکنولوژیکی و تهدیدات در حال تکامل از سوی پهپاد‌های مسلح، در حال تجدیدنظر در برنامه‌های جنگنده "نسل بعدی سلطه هوایی‌اش" (NGAD) است.
فرانک کندال، وزیر نیروی هوایی آمریکا در ژوئن سال ۲۰۲۴ توقف برنامه NGAD را اعلام و یادآوری کرد که باید ارزیابی مجددی در این راستا انجام شود.
در این ارزیابی بررسی خواهد شد که آیا می‌توان با ادغام هواپیما‌هایی مثل F-۳۵، F-۱۵ EX و F-۲۲ با فنآوری‌های جدیدی مثل هواپیما‌های رزمی مشترک (CCA) به برتری هوایی دست‌یافت یا خیر. پیشرفت در خودکار شدن جنگنده‌ها و سایر فناوری‌ها از زمان انجام اولین تجزیه‌وتحلیل‌ها بر روی NGAD، نیاز به این بازنگری را ایجاد کرده است.
ازجمله عوامل مهم در این موضوع می‌توان به هزینه‌های بالای برنامه NGAD اشاره کرد (که حدود ۲۵۰ میلیون دلار برای هر هواپیما برآورد شده) و همین باعث می‌شود تا نیاز به یک رویکرد مقرون به‌صرفه‌تر احساس شود.
نیروی هوایی آمریکا به‌علاوه با تأخیر در برنامه F-۳۵ و هزینه‌های بالای برنامه موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای B-۲۱ Raider و Sentinel (ICBM) مواجه است.
از سوی دیگر، نوسازی مداوم نیروی هوایی چین از تغییرات اساسی در استراتژی نظامی این کشور خبر می‌دهد و پیامد‌های مهم امنیتی منطقه‌ای و جهانی دارد.
گزارش وزارت دفاع آمریکا درباره قدرت نظامی چین در سال ۲۰۲۴ حکایت از آن دارد که معرفی طرح‌های جنگنده پیشرفته، ازجمله هواپیما‌های رادارگریز J-۲۰ و توسعه مداوم سیستم‌های نسل ششم، از جاه‌طلبی نیروی هوایی ارتش چین خبر می‌دهد؛ آنها به دنبال آن هستند که بتوانند به توانایی‌های هوایی آمریکا و متحدانش دست‌یافته و حتی از آنها پیشی بگیرد.
این گزارش خاطرنشان می‌کند که این تحولات، از رویکردی یکپارچه بر تسلط هوایی، با تمرکز بر عملیات شبکه محور، قابلیت‌های جنگ الکترونیک و سکو‌های موشکی پیشرفته خبر می‌دهد. در ادامه می‌خوانیم: چین با انتقال یگان‌های هوانوردی دریایی و ادغام سیستم‌های دفاع هوایی در نیروی هوایی این کشور، به دنبال بهینه‌سازی کارایی فرماندهی و کنترل و تقویت ظرفیتش برای تقویت قدرت در داخل و خارج است.
بر اساس این گزارش، تأکید نیروی هوایی چین بر بومی‌سازی و فناوری‌های پیشرفته، با اهداف نظامی گسترده‌تر آنها در جنگ هوشمند که شامل هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی است همسویی دارد که این پیشرفت‌ها برتری هوایی آمریکا را به چالش کشیده و خطر تشدید تنش در دریای چین جنوبی و تنگه تایوان را به همراه دارد.
