گران شدت قیمت سوخت، هنوز تاثیر زیادی روی قیمت کالاها و خدمات نگذاشته، زیرا از یک سو به دلیل ماه رمضان، سفر کم شده و از طرف دیگر آمارها می گوید تاکنون نزدیک به دو هزارمیلیارد لیتر بنزین 400 تومانی ذخیره در کارت سوخت مردم مصرف شده، یعنی هنوز خرید بنزین 1000 تومانی جدی نشده است.
به گزارش خبرآنلاین، دولت هم در این بین تلاشش را کرده تا گرانی را کنترل کند. بازار هم هنوز فرصت تطبیق با شرایط جدید را پیدا نکرده است، ولی واضح است افزایش قیمت سوخت، به صورت مستقیم، تاثیر روی یکی از نیازهای بشر می گذارد: سفر و گردشگری.
هر چند این روزها خبرهای فراوانی از تلاطم در بازار سفرهای هوایی منتشر می شود ولی سفرهای زمینی، همچنان گران و گرانتر می شود. در مسافرت های هوایی از یک سو، سازمان هواپیمایی این اختیار را به ایرلاین ها داده که تا 30 درصد به بهانه آزادسازی نرخ بلیت، سفر با طیاره را گران کنند و از سوی دیگر، برخی ایرلاینها در بعضی از خطوط پروازی مانند تهران-کیش، هزینه سفر را به اندازه یک مسافرت درون شهری، پایین آورده اند. یعنی کسادی بازار باعث شده بلیت هواپیمای چارتر در خط هوایی تهران-کیش به 30 هزار تومان برسد و باز هم کسی مسافر نمی شود.
در این بین، مسافرت زمینی با خودروی شخصی، همچنان به دلیل گرانی خودرو، هزینه نگهداری و گران شدن سوخت غیر اقتصادی به نظر می رسد و باعث می شود روز به روز جاده ها خلوت تر شود.
سهم هزینه سوخت در هزینه سفر
واقعیت این است که تاکنون تحقیق جامع و کاملی درباره سهم هزینه سوخت در هزینه گردشگری، به خصوص گردشگری ایرانی انجام نشده است. تحقیقاتی که درباره سهم هزینه سوخت در هزینه حمل و نقل انجام شده، بیشتر محاسبات مربوط به حمل و نقل کالا را در نظر دارد. در این بین، محاسبه تاثیر افزایش قیمت سوخت در هزینه های سفر، به راحتی ممکن نیست.
با این حال، می توان با مشابه سازی سهم هزینه سوخت در هزینه حمل و نقل جاده ای کالا و مسافر به زیربنایی برای محاسبه گران شدن احتمالی گردشگری در سال 93 دست پیدا کرد.
در تحقیقات مشابهی که در سال های اخیر انجام شده، سهم هزینه سوخت، در هزینه های حمل و نقل برون شهری زمینی، از 7 تا 28 درصد ذکر شده است.
عده ای نیز اخیرا گفته اند که سهم افزایش قیمت سوخت در افزایش قیمت حمل و نقل، تنها 7 درصد است، ولی یک گروه از محققان ایرانی که یافته متغیرهای حمل و نقل را از سال 80 تا 88 بررسی کرده اند معتقدند قیمت سوخت، یکی از اصلی ترین متغیرهای تاثیر گذار بر هزینه سفر است.
در این میان، البته باید در نظر داشت هزینه‌های سفر به میزان درآمد، فصل سفر، آب و هوای کشور، تعداد هتلها، پراکندگی جغرافیایی و گسترش شبکه حمل و نقل جاده‌ای و حتی تمایل مردم که باعث شده 30 درصد آنها در سفرهای نوروزی داخل چادر بخوابند هم ارتباط دارد.
در این صورت اگر سهم قیمت سوخت در هزینه مسافرت را به طور میانگین 17 درصد بدانیم، هزینه های سفر در ایران، جهت قابل توجهی خواهد یافت. به بیان دیگر، در صورتی که هم اکنون قیمت تور شیراز با تور استانبول یکی است، در سال 93، سفر در داخل کشور گرانتر از سفر به خارج خواهد بود، البته به شرط ثابت ماندن نرخ ارز.
تور شیراز در تابستان چند است؟
محاسبه دقیق ارقام تورها و هزینه مسافرت در فصل دوم گردشگری ایرانی (پس از فصل اول-نوروز) کار دشواری است، ولی اگر در نظر داشته باشیم فصل گردشگری تابستان نیز مانند فصل گردشگری نوروز، دارای متغیرهای یکنواختی است (یعنی تورم عادی جامعه را صفر فرض کنیم) هزینه های سفر افزایشی نزدیک به 10 درصد خواهد داشت.
چون از یک طرف، متوسط سهم قیمت سوخت از هزینه سفر را 17 درصد فرض شده و از سوی دیگر، میانگین افزایش قیمت سوخت جاده ای (بنزین-گازوئیل- CNG) نزدیک به 45 درصد است. به بیان دیگر، افزایش قیمت سوخت، قابلیت افزایش هزینه کلی سفر را در حد 8 تا 10 درصد دارد.
یک تور متوسط و معمولی شیراز در تعطیلات نوروز قیمتی بیش از یک میلیون تومان داشت، امیرحسین جعفری تورگردانی که در برنامه مناظره تلویزیونی درباره قیمت تورها اظهار نظر می کرد، در این باره گفت: اگر به هزینه‌های 3 شب و 4 روز اقامت در شیراز نگاهی بیندازیم متوجه می‌شوم که در یک هتل 4 ستاره هزینه هر فرد 600 هزار تومان می‌شود. بلیت رفت و برگشت به شیراز 256 هزار تومان و هزینه اتوبوس هر روز 800 هزار تومان است. هزینه بازدید از مکان‌های دیدنی در طول نوروز به 2 هزار تومان افزایش پیدا می‌کند و تور لیدر‌ها نیز میانگین بین 120 تا 150 هزار تومان برای آژانس‌های گردشگری هزینه دارند و هر غذایی که در رستوران صرف شود حداقل 30 هزار تومان هزینه دارد."
به گفته او آژانس‌ها ارزش افزوده 8 درصد را نیز به آنها اضافه می‌کنند و در مجموع هزینه این مدت اقامت 987 هزار تومان می‌شود.
جعفری همچنین 10 تا 15 درصد هم به هزینه‌ها به دلیل موج مسافران نوروزی اضافه کرد و نتیجه گرفت: بنابراین هزینه اقامت در شیراز به یک میلیون و 100 هزار تومان می‌رسد. با افزودن 10 درصد سهم افزایش قیمت سوخت در هزینه این تور، رقمی بیش از یک میلیون 200 هزار تومان خواهد بود. همچنین با احتساب تنها 5 درصد افزایش معمولی قیمتها به دلیل تورم فزاینده در جامعه، دور از ذهن نیست که قیمت تور شیراز در تابستان به بیش از یک میلیون 250 هزار تومان برسد.
هتل ها بیش از 25 درصد گران شد
به جز سوخت، هزینه اقامت شامل اسکان، خوراک روزانه و حمل و نقل درون شهری نیز در تورهای داخلی، دچار افزایش نسبتا زیادی خواهند شد.
اصغر ژیان دربندی، مدرس هتل داری در این باره به خبرآنلاین می گوید: تنها سوخت نیز که گران شده و هزینه سفر را گران می کند، بلکه همه چیز در صنعت گردشگری گران شده است. مثلا برای خدمات هتلها، 8 درصد بر مالیات ارزش افزوده اضافه شده که قاعدتا مصرف کننده باید آن را بپردازد، همچنین 8 درصد عوارض شهرداری برای خدمات هتلها اضافه شده و هزینه های انرژی در هتل نیز افزایش چشمگیری داشته است، هزینه آب، برق و گاز در نوروز 93 دچار جهش شد و سرجمع اینها، باعث افزایش قیمت هتل ها خواهد شد که در نهایت، پرداخت آن، با مسافر است.
او به گران شدن هزینه هتل های به اصطلاح "فصلی" اشاره می کند و می گوید: هتل هایی که در روزهای به خصوصی از سال، دارای مشتری هستند، مجبورند قیمت خود را بیش از حد متوسط سایر هتلداران گران کنند، چون در تمام طول سال، آنها باید هزینه های هتلداری را بپردازند و موقع آمدن مسافر، باید این هزینه های صرف شده را جبران کنند.
ژیان دربندی درباره رقابت تورهای خارجی با تورهای داخلی از لحاظ قیمت و هزینه توضیح می دهد: "سال 89 و با اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها، به این مسئله اشاره شد که گردشگری خارجی به خاطر گران شدن گردشگری داخلی، رونق پیدا می کند و اگر افزایش ناگهانی قیمت ارز نبود، امروز قیمت این دو نوع سفر، قابل مقایسه نبود. ولی هم اکنون هم تورهای داخلی بسیار گران تر از تورهای خارجی است، مگر اینکه مسافران، کیفیت سفر خود را کاهش دهند و در منزل های شخصی یا چادر اقامت کنند. مسئله ای که می بینیم اخیرا رونق زیادی پیدا کرده و آنهایی که می خواهند خانواده خود را تنبیه کنند، اهل خانواده را به سفر می برند و در چادر می خوابند."
او درباره محاسبه افزایش هزینه های سفر در سال 93 معتقد است: "درست و دقیق نمی توان درصدی را تعیین کرد ولی با انگشت هم حساب کنید می توانید هزینه ها چقدر افزایش خواهد یافت. هتل باید خدمات خود را گران کند تا هزینه انرژی و برق را از مسافران بگیرد. به همین نسبت حقوق کارگران هم 25 درصد گران شده و هزینه سوخت هم که گرانی اش را شروع کرده است.
