عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در نشست «تربیت اعتقادی و چالش‌های معاصر» بیان کرد انتخاب زبان مناسب، رویکرد تحقیقی و انتقادی از ضرورت‌های تربیت اعتقادی در ایران معاصر است.
نشست علمی «تربیت اعتقادی و چالش‌های معاصر» امروز ۲۴ شهریور ساعت ۱۴:۳۰ با حضور خسرو باقری‌نوع‌پرست، عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش ایکنا؛ باقری در آغاز سخنانش گفت: بودجه و نیروهای عظیمی صرف تربیت اعتقادی و دینی شده، اما نتیجه بسیار کم است و بنابراین اشکالی در کار است. وقتی شما موادی در کارخانه مصرف می‌کنید اما دستاوردها به اندازه لازم نیست اشکالی وجود دارد و باید اشکال را پیدا کرد و بدون آن به نتیجه نمی‌رسیم.
وی تصریح کرد: برخی از علل، به مسائل عمومی باز می‌گردد. در خصوص پژوهش همین وضعیت وجود دارد ما پژوهشگران زیادی داریم، اما پژوهش به نسبتی که باید باشد وجود ندارد. بین نظر و عمل گسیختگی وجود دارد که نوعی بیماری است که کلا در جامعه ما وجود دارد و علل مختلفی دارد. مسئله دیگر مسئله تکرارهای بسیار است که به صورت دانسته و نادانسته صورت میگیرد. ما کارهایی که شده است را دوباره انجام میدهیم. در زمینه تربیت اجتماعی و فکری همین مسئله وجود دارد. ما در خصوص تربیت دینی کارهای زیادی را میبینیم که باز دارند روی آن کارهای تکراری انجام میدهند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: شما گروهی دارید که می‌خواهید قرآن و تربیت دینی را مورد بررسی قرار دهید. اگر واقعا دنبال این باشیم که مسئله دیانت چه مشکلی دارد، باید مشکل را در بیاورید و پیشینهها را زیر نظر بگیرد. تصور من این است که چالش‌های ما برای تربیت دینی به سه دسته چالش اساسی تقسیم می‌شود که باید مورد توجه قرار دهیم.
وی با بیان اینکه دسته اول، چالش‌های تئوریک است، گفت: این دسته به بنیانهای فکری دینی باز می‌گردد. این مسئله که خدا و معاد وجود دارد یا نه و آیا دین ضرورت دارد یا نه، به این حوزه مربوط است. این مسائل در زمانه ما به صورت خاصی مطرح می‌شود که علم و اندیشه‌ورزی به سطح بسیار بالایی رسیده و دانشها بسیار پیشرفتهاند. یک زیستشناس میتواند خلقت را با شواهد جدید زیر سوال ببرد. این سوالات همیشه وجود داشتهاند و البته همیشه نو بودهاند، زیرا صورت‌های جدیدی پیدا کرده‌اند. امروز پیدایش جهان با مسئله بیگ بنگ در ارتباط است و تقریرهای سنتی جوابگو نیست.
باقری تصریح کرد: دسته دوم چالش‌ها عملی هستند. در بخشهای زندگی عملی مسائلی مانند سیستم قضائی کشور، نحوه مجازات با مجرمان و... امروزه اینها نیز به صورت جدید و یا حقوق بشری به چالش کشیده شدهاند. در زمان پیامبر اسلام(ص) جامعه مبتنی بر بردهداری بوده است و مجازاتهای منبعث از زمان پیامبر(ص) است و در زمان ما ذیل حقوق مسائل دیگری مطرح شده است که با فقه پویا باید پاسخگوی اینها باشیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: برای مثال امروز کتک زدن در مدارس ممنوع است، اما در گذشته وجود داشت و چوب جزئی از ابزار تربیتی بود. این مسئله بدیهی و جز سیستم آموزشی بوده است. امروز معلم ما خشونت کلامی و روانی را دارد که خیلی هم تلخ است. امروز خشونت بسیار هم عمیق وجود دارد اما خشونتهای فیزیکی بسیار مذموم است. امروز دانشهای مدیریت مدعی اداره جامعه هستند و مدعیاند به روشهای علمی باید جامعه را اداره کرد، نه به روشهای قدیمی. مقوله سوم نیز چالش‌های اجرایی است.
وی ادامه داد: اولین نکته این است که باید در مواجهه با این چالش‌ها یک زبان مناسب برای ارتباط با مخاطبان انتخاب کرد. اینکه قرآن می‌گوید پیامبران به زبان قوم هدایت میکنند تنها زبان‌های رایج نیست بلکه این زبان، زبان فکری را هم در بر میگیرد. حرف بلیغ باید روشن باشد. ما نمیتوانیم با یک عده واژگان ثابت صحبت کنیم. ما اگر بخواهیم با گفتمان سنتی پیش برویم کار نادرستی است و باید بتوانیم زبان جدیدی درست کنیم.
وی افزود: من در دوره نوجوانی با کتب شریعتی آشنا شدم، یکی از دلایل موفقیت شریعتی زبان واژگان و بیان جدیدی بود که با منبری‌های رایج متفاوت بود. ما هم در این روزگار باید به این مسئله دقت کنیم.
باقری ادامه داد: همچنین ما باید چالش‌ها را تحقیقی حل کنیم. یک زمان است که شما از قبل تصمیمتان را گرفتهاید و مخاطب میداند شما چه می‌خواهید بگویید، این در مخاطب تاثیر مطلوبی نمی‌گذارد. باید روی مسائل امروز تحقیقات جدیدی صورت گیرد. برای مثال در مسائلی مانند حجاب ما باید تحقیقات گسترده‌ای صورت بدهیم و به بیان مباحث تکراری نپردازیم.
عضو هئیت علمی دانشگاه تهران افزود: نکته سوم این است که ما باید رویکرد انتقادی داشته باشیم. نسل جدید می‌خواهد در همه چیز شک کند اما با عدم اجازه در این خصوص نوعی ناهمزبانی ایجاد می‌شود.
