فرارو- امروز
شورای عالی امنیت ملی ایران با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد ایران اجرای برخی اقدامات در چارچوب برجام را متوقف می‌کند. این تصمیم با نامه مستقیم حسن روحانی به اطلاع رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه رسیده و به آنها ۶۰ روز فرصت داده شده تا تعهدات خود در قبال توافق هسته‌ای را اجرا کنند و در غیر این صورت، ایران محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
ایران در گام اول فروش اورانیم غنی شده خود و همچنین آب سنگین مازاد را متوقف کرده است. اقدامات کوچکی که به گفته محمد جواد ظریف همچنان در راستای برجام قراردارد. البته پیش از این تصمیم نیز به دلیل تحریم های آمریکا ایران نمی توانست اورانیوم غنی شده و آب سنگین خود را بفروشد.
ایران از سال ۲۰۱۵، یعنی از زمان اجرایی شدن توافق هسته‌ای بار‌ها نسبت به عدم بهره‌مندی خود از منافع برجام از ایالات متحده و دیگر اعضای این توافق بین‌المللی گله کرده بود. با این حال از سال گذشته و پس از خروج دولت دونالد ترامپ از برجام، تهران بار‌ها به دیگر طرف‌های برجام و از جمله اتحادیه اروپا هشدار داد در صورت ادامه روند کنونی، دلیل بر تداوم اجرای تعهدات خود نمی‌بیند.
شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیه روز چهارشنبه خود «نسبت به هر اقدام غیر مسئولانه، از جمله ارجاع موضوع به شورای امنیت ملل متحد یا اِعمال تحریم‌های بیشتر» هشدار داده و گفته است اتخاذ چنین تصمیماتی «عکس العمل قاطع و سریع» ایران را در پی خواهد داشت.
اگرچه در این بیانیه جزئیاتی درباره واکنش ایران به تشدید فشار‌ها و تحریم ارائه نشده، اما به گفته شورای عالی امنیت ملی و
حسن روحانی، نوع واکنش جمهوری اسلامی ایران در نامه رئیس جمهوری به سران کشور‌های عضو برجام به صراحت خاطرنشان شده است.
احتمال بازگشت تحریم‌های بین المللی
محسن جلیلیوند تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره اولتیماتوم ایران به اروپا، سخنان روحانی و بیانیه شورای عالی امنیت ملی به فرارو گفت: "مسئله ایران آمریکاست نه اروپا. در مذاکراتی که یک طرف آن ایران بود و طرف مقابل چند کشور دیگر، حالا اصلی‌ترین آنها یعنی آمریکا از توافق خارج شده است. مانند این است که شما و تعدادی دیگر در یک ماشین نشسته باشید، ناگهان راننده آن پیاده شود و دیگر حاضر به رانندگی نباشد."
او افزود: "رویارویی اصلی با آمریکاست نمی‌دانم چرا ایران به اروپا، روسیه و چین نامه نوشته است. درباره فروش نفت که از خواسته‌های ایران است، اروپا فروش نفت ایران را تحریم نکرده است، این آمریکا است که تحریم کرده. در اروپا نیز دولت‌ها نفت نمی‌خرند و این شرکت‌های خصوصی هستند که نفت می‌خرند، آنها نیز حاضر نیستند به خاطر خرید نفت ایران از سوی آمریکا تنبیه شوند. "
او گفت: "به نظر می‌رسد اقدامات ایران در راستای برداشتن گام‌هایی برای خروج آرام از برجام باشد. "
به گفته جلیلوند «خروج ایران از برجام تبعاتی دارد که مهمترین آن اجرایی شدن قطعنامه‌های شورای امنیت است. چرا که این قطعنامه‌ها در قالب برجام لغو نشده بودند بلکه به حالت تعلیق درآمده اند. با خروج ایران از برجام این قطعنامه‌ها دوباره اجرایی می‌شوند و تحریم‌های بین الملل باز می‌گردد. این وضعیت می‌تواند وقع جنگ را نزدیک‌تر کند.»
جنگ هیبت و حیثیت
مهدی مطهرنیا کارشناس ماسئل سیاست خارجی نیز در این باره به فرارو گفت: «از خروج آمریکا از برجام یعنی یک سال پیش تاکنون، ایران موضع روشنی در قبال برجام نداشته است. ایران دل به کمک‌های اروپا بسته بود، این در حالی است که اروپا متحد ایالات متحده آمریکاست.»
او گفت: "دونالد ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود وعده داده بود که برجام را پاره خواهد کرد. در همان زمان مقامات گفتند که اگر آمریکا برجام را پاره کند ما آن را به آتش می‌کشیم. به باور من از همان زمان ایران وارد جنگ هیبت و حیثیت با ایالات متحده آمریکا شد."
مطهرنیا افزود: «آمریکا پیش از آمدن ترامپ بر آن بود که محدود سازی همکاری‌های بین‌المللی با ایران و کنترل استفاده از برجام را با تفسیر مضیق واشنگتن، به ایران تحمیل کند. ترامپ در کمپین تبلیغاتی خود با جمله "من برجام را پاره خواهم کرد" استراتژی خود را کلید زد. ترامپ تحریک کرد که برجام را پاره می‌کند، در برابر آن پاسخ گرفت که برجام را آتش می‌زنیم. اما یکسال از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای گذشت و با وجود تمام فراز و نشیب‌ها و محدود سازی ایران در قالب برجام و فریز کردن برجام در وعده‌های اروپا، مسکو و چین، ایران در برجام تنها مانده است.»
او افزود: «در سالگرد خروج آمریکا از برجام و با توجه به اقدامات ضد ایرانی ایالات متحده، ادبیات تحقیر آمیز بولتون و پمپئو درباره ایران، اعزام چند ناو به سمت خلیج فارس و... اکنون جنگ هیبت و حیثیت به اوج رسیده است. در این اوج ایران باید به تحریک ایالات متحده آمریکا پاسخ دهد. آنچه که امروز آقای روحانی و شورای عالی امنیت ملی اعلام کردند در همین راستاست.»
مطهرنیا تاکید کرد: «ایران امروز از اروپا متوقع است که در قالب برجام در کنارش قرار گیرد و یا چین و روسیه فعالانه‌تر رفتار کنند. اما آنچه که در عمل دیده می‌شود این نیست. اولتیماتوم ۶۰ روزه‌ای که بسیار لطیف از سوی روحانی مطرح شده است بازتاب‌هایی خواهد داشت. به محض رسیدن نامه‌های روحانی به روسای ۴ کشور، ماکرون عکس العمل نشان داد و اتحاد خود را با ایالات متحده امریکا به نمایش گذاشت.»
او گفت: «ایران می‌تواند به این تحریک‌ها پاسخ دهد و جنگ هیبت و حیثیت را ادامه دهد، اما باید دید که در نهایت به کجا خواهیم رفت؟ سناریو "ایستاده با مشت" یا "ایستاده با پرچم سفید" را پیگیری می‌کنیم؟ هر کدام از این‌ها دنبال شود، هزینه‌های بسیار بالایی دارد. اگر ایران سناریو ایستاده با مشت را پیگیری نماید ممکن است یه یک برخورد نظامی در منطقه بیانجامد؛ که این اتفاق ضربه‌های اساسی به همه کنشگران و بازیگران این عرصه خواهد زد. اما هر کدام از این کنشگران و بازیگران به اندازه قدرت خود ضربه می‌پذیرند.»
به عقیده مطهرنیا «در چهارچوب این معنا می‌توان اینگونه تحلیل کرد که ایالات متحده آمریکا در پی ایجاد شرایطی است که ایران کاملا از برجام خارج شود. با خارج شدن ایران از برجام زمینه‌های محدودسازی کامل ایران را فراهم کرده و فشار‌های بین المللی را به حداکثر برساند.»
او افزود: "هدف آمریکا از این سناریو این است که ایران یا پای میز مذاکره با ۱۲ شرط پمپئو بنشیند و یا اینکه آماده رویارویی نظامی شود."
حسن روحانی در سخنانی هشدار داد که اگر پرونده ایران به شورای امنیت برود برخورد ایران قاطع خواهد بود
