سرگیجه در بازار خودرو

تجربه نشان داده است که سلیقه خریداران خودرو در گذر زمان دائما در حال تغییر است، چرا که اگر به نوع خودرو‌های در حال تردد در سطح شهر دقت کنیم خواهیم دید که خودرو‌هایی که در دو دهه قبل در اولویت اول خرید مردم بودند، امروز جایگاه قابل توجهی نزد مردم ندارند. گرچه عده‌ای هم هستند که یا به دلیل عدم تمکن مالی یا از روی بی‌میلی، به تکنولوژی جدید و طراحی‌های نوین در ساخت خودرو اهمیتی نداده و ترجیح می‌دهند که همواره از خودرو‌های قدیمی و مدل پایین استفاده کنند.

به گزارش ایسنا، اما اغلب خریداران در کشور‌های پیشرفته همان طور که گفته شد بعد از مقایسه طراحی و تکنولوژی، خودرویی که در نظرشان زیباتر جلوه می‌کند و فاکتور‌ها و آپشن‌های بروزتری را دارد و مطابق سلیقه آنان در میزان مصرف بنزین، خدمات پس از فروش و دوره گارانتی طولانی‌تر و شرایط مناسب تری در بخش هزینه است را انتخاب می‌کنند.

در کشور ما به دلیل تولیدات نه‌چندان متنوع صنعت خودروسازی، عموم خریداران با محدودیت انتخاب مواجه هستند و نمی‌توانند تمام فاکتور‌های مد نظر خود را در زمان خرید مدنظر قرار دهند و وقتی فراخوان فروش خودرو‌های ایرانی منتشر می‌شود بالاجبار خودرویی را می‌خرند که از سوی خودروسازان عرضه می‌شود، حتی اگر از سوار شدن بر پراید، پژو، سمند و ... خسته شده باشند. ولی بخشی از جامعه که از تمکن مالی خوبی برخوردار بوده و توان خرید بالایی دارند به دنبال برندی هستند که سال‌هاست به آن دلبسته بوده و حتی حاضرند با پرداخت چند برابر قیمت اعلامی به آرزوی خود برسند.

بیشتر خریداران ایرانی به دنبال خرید خودرویی با طراحی زیبا و به روز در کنار کیفیت بالا و امکانات رفاهی مناسب هستند که از ایمنی مناسب برخوردار بوده و با ارائه خدمات پس از فروش مطلوب پاسخگوی نیاز آنان باشد که البته توقع و انتظاری کاملا منطقی و در شان خریدار ایرانی است، اما متاسفانه این خواسته در بازار خودروی ایران برآورده نمی‌شود.

"سیدمهدی سیدوکیلی" یکی از شهروندان ساوجی گفت: خودرویی باید در ایران طراحی و به بازار عرضه شود که اولا متنوع و با کیفیت بوده و ثانیا تمامی نیاز‌های کاربردی خریدار را تامین کند.

وی به ضعف تامین قطعات پس از فروش و اشکالاتی که در خرید خودروی صفر نظیر گیربکس و موتور بوجود می‌آید اشاره کرد و گفت: برخی خودرو‌های تولیدی در کشور به دلیل ضعف در تولید در همان روز‌های نخست با ایرادات موتوری مواجه شده و موجب نارضایتی خریدار می‌شوند.

وی افزود: خریدار مجبور می‌شود خودروی صفر را روانه تعمیرگاه کند و خدمات پس از فروش هم نتوانسته رضایت مشتری را جلب کند در حالی که طبیعتا فرد با خرید خودروی صفر جهت استفاده روزمره، باید خیال راحتی بابت معیوب نبودن خودرو داشته و اطمینان داشته باشد که حداقل خودرو از ایمنی متوسطی برخوردار است. در ضمن با ارائه خدمات پس از فروش خوب و پاسخگو و در شان خریدار، باید خدمات دهی لازم به مشتری صورت گیرد.

سیدوکیلی افزود: وقتی یک خودروی جدید به بازار معرفی می‌شود اکثر خریداران با پرس‌وجو از فعالان بازار خودرو یا کارشناسان مشاور بدنبال تکمیل اطلاعات خود در مورد کارآیی و ویژگی‌های خودروی معرفی شده هستند، ولی عملا مشاهده کرده ایم که هر بار خودروی جدید معرفی شده به بازار تفاوت چندانی با نمونه‌های تولید شده قبلی نداشته است.

ایرانی‌ها خودروی شیک دوست دارند

داوود حسنی یک فعال بازار خرید و فروش انواع خودرو و نمایندگی فروش محصولات ایران خودرو و سایپا در ساوه نیز علت تمایل مردم برای خرید خودروی خارجی را کیفیت بالای آن دانست و گفت: برای مشتریان ایرانی طراحی زیبا و شیک خودرو حرف اول را می‌زند و مردم بیشتر به دنبال تردد با خودروی لوکس هستند.

وی بیان کرد: به طور مثال خودروی دناپلاس همان خودروی سمند است، اما، چون یک خودروی شیک است مردم حاضرند ۲۰۰ میلیون بیشتر پرداخت کنند تا یک خودروی شیک که شبیه سراتو یا سوناتاست سوار شوند که نشانگر تمایل سلیقه ایرانی برای خرید خودروی لوکس و شیک است.

حسنی با تاکید بر اینکه ۸۰ درصد خریداران خودرو در ایران شیک و لوکس بودن خودرو را بر کیفیت ترجیح می‌دهند، افزود: برای خریداران خودرو در کشور‌های پیشرفته کیفیت خودرو ۸۰ درصد اهمیت دارد در حالی که ایرانی‌ها به میزان ۵۰ درصد به کیفیت خودرو اهمیت می‌دهند و شیک سوار شدن را ترجیح می‌دهند.

وی افزود: خودروی اف جی کروز تولید کشور ژاپن از خانواده تویوتاست و از نظر کیفیت و ایمنی بالاست، ولی چون شیک و شکیل نیست طرفدار آنچنانی ندارد. مردم رغبت چندانی برای خرید این دسته از خودرو‌ها ندارند و اینگونه خودرو‌ها مشتری خاص خود را دارند.

این فعال بازار خرید و فروش خودرو به انتظار مردم ایران از صنعت خودروسازی اشاره کرد و افزود: متاسفانه یک ناهماهنگی و شلختگی در عرضه خودروی ایرانی به متقاضیان از سوی خودروسازان وجود دارد و علاوه بر گران بودن خودروی تولیدی، خودروسازان در عملی کردن تعهدات خود نسبت به عرضه این کالا نیز کوتاهی می‌کنند در حالی که خریداران انتظار دارند که صنعت خودروسازی نسبت به واگذاری خودرو در موعد مقرر اهتمام جدی داشته باشند.

جیب مردم در تسخیر نوسانات بازار

وی بیان کرد: به دلیل نابسامانی در قیمت خودرو خریداران خیلی به کیفیت محصول تولیدی اهمیت نمی‌دهند و برای اینکه قیمت خودرو با نوسانات بسیاری همراه است برای تحویل خودرو عجله هم دارند. در واقع نوسان و گرانی روزانه قیمت باعث می‌شود که آن‌ها برای خرید همین خودرو با مشکلات کیفی که دارد هم عجله داشته باشند.

حسنی افزود: ایراد جدی که به مردم ایران وارد است این است که با کاهش قیمت خودرو تمایلی برای خرید ندارند و در هفته‌های گذشته که شاهد کاهش نسبی قیمت خودرو بودیم، بازار راکد بود، اما در روز‌های اخیر که شاهد افزایش قیمت بودیم به یکباره شاهد هجوم مردم برای خرید خودرو هستیم. به عنوان مثال فردی که سه روز پیش قصد خرید خودروی ۲۰۶ تیپ دو با قیمت ۱۶۰ میلیون را داشت با تصور کاهش بیشتر قیمت خودرو از خرید آن منصرف شد، اما امروز همان خودرو را به قیمت ۲۲۰ میلیون تومان خرید.

وی افزود: تقاضای خرید خودرو بستگی به میزان توانایی مالی افراد دارد و به نسبت تمکن مالی خود، خودرو خریداری می‌کنند، اما افزایش نجومی قیمت خودرو موجب افزایش فاصله طبقاتی در جامعه شده به گونه‌ای که خرید یک پراید برای عده‌ای آرزویی دست نیافتنی شده است.

سرگیجه در بازار خودرو

وی بیان کرد: به عنوان مثال قیمت شرکتی سواری کوئیک ۱۴۰ میلیون تومان، دناپلاس ۱۳۵ میلیون، تیبا دو ۱۰۰ میلیون و پژوی ۲۰۶ هم ۱۰۵ میلیون شده است که نشانگر بی‌نظمی در قیمت محصول تولیدی است. این نوسانات قیمتی خودرو در ایران مردم را برای انتخاب و خرید خودرو سردرگم کرده است.

صنعت خودروسازی ایران درجا می‌زند

محمود عروجی مدیر نمایندگی فروش و خدمات پس از فروش سایپا در ساوه نیز گفت: زمانی که صنعت خودروسازی در ایران شکل گرفت، کره جنوبی دوچرخه می‌ساخت، اما الان با گذشت چنددهه از تولید خودرو در ایران، کشور کره جنوبی توانسته کمپانی‌های متعدد خودروسازی احداث کرده و خودرو‌های متنوع تولید کند، اما متاسفانه کشور ما در این مدت درجا زده یا به جای پیشرفت در این صنعت، پس رفت داشته است.

وی به رشد‌های مقطعی در صنعت خودروسازی ایران اشاره کرد و افزود: ایران همواره از نظر تکنولوژی و تولید خودروی با کیفیت عقب بوده است. برای مثال محصولات ایران خودرو نظیر پژو ۴۰۵ و ۲۰۷ حدود ۱۵ سال قبل از اینکه در ایران عرضه شوند، در برخی کشور‌های توسعه یافته تولید شده بودند و این نشانگر جاماندگی صنعت خودروسازی ایران از تکنولوژی ساخت خودرو در دنیاست.

او با اشاره به تشدید تحریم‌های ظالمانه گفت: از زمان اعمال تحریم‌ها اکثر خودروسازان خارجی نظیر رنو و حتی شرکت‌های خودروساز چینی از ایران رفتند و ممنوعیت واردات خودرو مشکل خرید خودروی با کیفیت را دوچندان کرد. چرا که مردم ایران نه می‌توانند خودروی خارجی وارداتی با قیمت مناسب را خریداری کنند و نه دو خودروساز مهم کشور توانمندی و مهارت تولید خودرویی با کیفیت و در رقابت با خودروی خارجی را دارند.

عروجی ادامه داد: پس از خروج خودروسازان خارجی از کشور در نتیجه تحریم‌ها، خودروسازان ایرانی دست به طراحی خودرو‌های جدیدی نظیر پژو ۳۰۸ و شاهین زدند و تلاش کردند تا با تامین امکانات رفاهی، ایمنی و کیفیت مورد نیاز مشتری را ایجاد کنند.

خودروی ایرانی خریدار متوسط را نشانه رفته است

وی با اشاره به اینکه بخشی از جامعه را قشر مرفه و دارای تمکن بالا و بخش دیگری را قشر متوسط و ضعیف از نظر درآمدی تشکیل می‌دهد، اظهار کرد: تاکنون خودروی تولید داخل برای تامین نیاز قشر دارای تمکن مالی بالا تولید نشده و آن‌ها معمولا به سمت خرید خودروی خارجی تمایل دارند، اما نوسانات ارزی و افزایش سرسام آور قیمت خودروی خارجی حتی منجر به عدم دسترسی بخشی از جمعیت غنی ایرانی به خودروی تولید خارج شده است.

وی رونمایی از تولیدات جدید خودرویی در کشور را از انتظارات مردم دانست که با استقبال خوبی هم مواجه می‌شود و مردم امید دارند یک خودروی با کیفیت و امکانات رفاهی خریداری کنند. خودرو‌های وارداتی نظیر سراتو، مگان، ساندرو و ... کیفیت خوبی دارند، اما در راستای کاهش قیمت تمام شده و ایجاد امکان خرید برای مردم، متاسفانه برخی آپشن‌های آن‌ها حذف می‌شود تا قیمت آن کاهش یافته و در توان خریدار باشد.

این فعال در حوزه خودرو افزود: اغلب مردم ایران ترجیح می‌دهند خودروی تولید داخلی البته با کیفیت مطلوب و امکانات رفاهی بیشتر بخرند و به محض عرضه یک خودرو با آپشن‌های جدید و پیشرفته استقبال خوبی از آن بعمل می‌آورند. به عنوان مثال در کشور‌های اروپایی نظیر آلمان مردم باید بالاجبار بخشی از درآمد ماهانه خود را برای حمایت از کالای تولید داخلی هزینه کنند که اینکار به معنای واقعی کلمه حمایت از کالای تولیدی آن کشور است. اما متاسفانه در ایران این الزام وجود ندارد و بعضا به خرید خودروی لوکس خارجی تمایل دارند که البته دلیل آن برآورده نشدن انتظارات مردم از خودروی تولید داخل است.

خریداران داخلی خسته از خودرو‌های بی کیفیت و تکراری

وی با تاکید بر اینکه بخشی از جامعه از سوار شدن بر خودرو‌های تولید داخل خسته شده اند، گفت: وقتی مردم بالاجبار باید خودرویی را انتخاب کنند که کیفیت فنی و کیفیت رفاهی مناسبی ندارد و در واقع انتخاب شان محدود و البته فاقد کیفیت است قطعا از سر اجبار خودرویی را می‌خرند که علاقه‌ای برای سوار شدن به آن ندارند.

وی اظهار کرد: آمار بالای تصادفات، مصرف بنزین بالا و آلایندگی محیط زیستی از عواملی است که کیفیت خودروی ایرانی را زیر سوال می‌برد، اما در شرایط موجود خریدار چاره‌ای جز خرید این محصولات ندارد، ولی اگر شرایط عادی بود و محصول خارجی مناسب در دسترس بود، خرید آنرا به خرید خودروی ایرانی ترجیح می‌داد. قطعا اگر محصولات با کیفیت‌تری تولید شود، حتی اگر قطعات آن وارداتی باشد، خریدار ایرانی نیز تمایل دارد که همزمان با صنعت خودروی جهان در یک بازار مصرف برابر قرار گیرد و ترجیحا خودروی ایرانی سوار شود.

او با یادآوری سال جهش تولید در کشور گفت: برای جهش و شتاب در تولید بویژه در صنعت خودروسازی باید از نیرو‌های جوان، متخصص، خلاق و توانمند بهره‌برداری کرد و از بکارگیری نیرو‌های فاقد صلاحیت که ارتباطی با صنعت خودروسازی نداشته و صرفا به دلیل روابط سیاسی در این صنعت منصوب می‌شوند جلوگیری کرد. البته به نظر می‌رسد که خوشبختانه این رویه که در گذشته آسیب جدی به صنعت خودروسازی وارد کرده بود در حال اصلاح شدن است تا شایسته‌سالاری جای سیاسی‌کاری را بگیرد.

عروجی افزود: بکارگیری نیرو‌های متخصص و با تجربه و آشنا به تولید خودرو و قطعات آن در صنعت خودروسازی منجر به طراحی خودروی با کیفیت و دارای امکانات رفاهی مطابق با سلیقه ایرانی خواهد شد، اما تا وقتی که یک استاندار بازنشسته، شهردار و یا یک مدیر سازمان غیرمرتبط با صنعت خودرو در راس مجموعه‌های تولید خودرو قرار گیرد علاوه بر ضربه زدن به صنعت، خریدار را همچنان به سمت خرید خودروی خارجی ترغیب می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد روشنگری رسانه‌ها در این حوزه ضروری بوده و باید با شفاف سازی در خصوص سیاسی کاری و رانت‌هایی که در انتخاب مدیران صورت می‌گیرد مانع از استمرار این رفتار‌ها شویم تا به نقطه روشن در توسعه صنعت خودرو دست یابیم.

بر اساس این گزارش، همان طور که گفته شد یکی از دلایل بی‌کیفیت بودن برخی خودرو‌های داخلی رانت‌ها و زدوبند‌های پشت پرده در انتخاب مدیران این صنعت است که به دلیل عدم آگاهی و اشراف به صنعت خودرو حتی در خرید قطعات خودرو از قطعه‌سازان بزرگ داخلی مشکل دارند چرا که ایراداتی که پس از خرید خودروی صفر دیده می‌شود یا خسارات جدی که به خودرو در حین یک تصادف جرئی وارد می‌شود به استفاده از مواد اولیه بی‌کیفیت برای تولید قطعات خودرو بر می‌گردد و نارضایتی مردم را در پی دارد.

ضعف مدیریت یکپارچه در صنعت خودروسازی ایران موضوع مهم دیگری است که با ورود جدی وزارت صنعت، معدن و تجارت و بهره گیری از مشاوره متخصین امر باید اصلاح و نظارت بر فرآیند تولید خودرو تقویت شود.

از طرفی باید تنها دغدغه خودروساز تولید خودرویی با قطعات استاندارد و قابل رقابت با مشابه خارجی، ایمن و با کیفیت و از همه مهمتر شیک و دارای امکانات رفاهی مناسب باشد، اما وقتی قطعه ساز و خودروساز ایرانی درگیر مشکلات اقتصادی نظیر معوقات، نرخ سود بانکی و ... می‌شوند موضوعات اصلی تولید به حاشیه کشیده می‌شود و نتیجه آن تولید خودرویی است که قیمت تمام شده آن حداقلی بوده تا بتواند به فروش برسد و خریدار ایرانی نیز چاره‌ای جز خرید آن ندارد.

موضوع دیگری که تمایل مردم را به خرید خودروی خارجی و شیک بیشتر کرده، آمار بالای خسارت وارده جانی و مالی در نتیجه تردد خودرو‌های ایرانی در جاده هاست. در واقع یکی از دلایل وقوع حوادث ترافیکی در کنار عامل انسانی و جاده، خودروست در حالی که که اگر استاندارد‌ها از نظر ایمنی کاملا کیفی باشد، به‌طور قطع میزان مرگ و میر ناشی از حوادث جاده‌ای در کشور کاهش خواهد یافت.

به نظر می‌رسد با برطرف کردن خلاء‌های موجود برای ایجاد ساختاری کیفی و یکپارچه در تولید خودرو در کشور می‌توان علاوه بر ارتقای کیفیت خودرو انگیزه مردم را برای خرید خودروی ایرانی دوچندان کرد و در این شرایط شاید خریدار ایرانی دیگر مجبور به انتخاب از میان گزینه‌های محدود نباشد.