کشف یک تکه کوچک باستانی در میان نقاشی‌های دیواری یک بنای مربوط به تاریخ میانه تمدن مایا، افقی جدید به تقویم جالب و مرموز این فرهنگ گشوده که تا به اکنون مبهم باقی مانده است.
فرارو- باستان شناسان اخیراً در میان تکه‌های یک نقاشی دیواری باستانی در کشور گواتمالا در قاره آمریکا، به قدیمی‌ترین شواهد صریح از «سال ۲۶۰ روزه» مایا‌های باستان دست یافتند که نشان می‌دهد این تقویم جالب توجه، پیشینه بسیار کهن‌تر و پیچیده تری دارد.
به گزارش فرارو، روی یک قطعه کوچک از یک نقاشی دیواری که احتمالاً زمانی دیوار یک معبد را تزئین می‌کرد، رد سر یک حیوان در زیر یک نقطه سیاه و یک خط ثابت دیده می‌شود که نماد‌های نشان دهنده «۷ گوزن» که یکی از ۲۶۰ روز در تقویم باستانی مایا است، محسوب می‌شود. سوابق تاریخی دیگری از این تقویم مقدس قبلاً در آمریکای مرکزی یافت شده بود، اما تاریخ گذاری دقیق آنها دشوار است.
با این همه، بر اساس تجزیه و تحلیل رادیوکربن، یافته جدید نمونه بسیار نادری از اشاره به یک روز مشخص سال به زبان هیروگلیف است که در زمانی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ قبل از میلاد نوشته شده است. این بیش از هزار سال قدیمی‌تر از سایر هیروگلیف‌های تقویمی است که در سایر نقاط گواتمالا یافت شده اند. دانشمندان می‌گویند اگرچه ما از روی این تکه کوچک نمی‌توانیم به میزان پیشرفت و تکامل تقویم مورد اشاره دست یابیم، اما این یافته به وضوح نشان می‌دهد که چنین تقویمی می‌تواند حتی سده‌ها قبل از نوشتن آن، مورد استفاده این فرهنگ قرار گرفته باشد.
نویسندگان این مطالعه می‌نویسند: «اکنون شواهد جدید نشان می‌دهد که ما دیگر نمی‌توانیم یک منطقه خاص از آمریکای مرکزی مانند اواکساکا را به‌عنوان «نقطه» مبدأ نسخه‌ها یا ثبت تقویم‌ها مشخص کنیم. بنابراین، این یافته به منشأ حتی قدیمی‌تر تقویم در دوران پیش کلاسیک میانه اشاره می‌کند، اگرچه شواهد هنوز غیرمستقیم باقی می‌مانند.» تکه نقاشی ۷ گوزن در میان صد‌ها قطعه دیگر در پایه‌های هرم لاس پینتوراس، که در سن بارتولو گواتمالا قرار دارد، یافت شد. این هرم خانه چندین لایه از تاریخ مایا است که هر یک روی هم چیده شده اند و تقریباً به ۸۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد.
این هرم آخرین سازه‌ای بود که در این مکان ساخته شد و به دلیل میزبانی از نقاشی‌های دیواری نقاشی شده که اسطوره‌های مایا را به تصویر می‌کشد، مشهور است. در زیر هرم چندین سازه دیگر وجود دارد که زمانی در جای دیگری قرار داشتند. در سال ۲۰۰۵، حفاری در زیر لایه پنجم ساختمان، بقایای دیوار‌های گچی را نشان داد که با خط هیروگلیف تزئین شده بودند. این خط‌ها یکی از قدیمی‌ترین شواهد حاکی از هیروگلیف‌نویسی در منطقه مایا هستند.
اکنون، کاوش‌های جدید در همان لایه چیزی را که احتمالاً نخستین شواهد از تقویم هیروگلیف باشد، کشف کرده است. کشف اخیر توجهات جامعه علمی به وضعیت میراث فرهنگی و اهمیت نقاشی‌های دیواری سن بارتولو را تقویت می‌کند. قطعات گچ نقاشی شده احتمالاً زمانی بخشی از یک نقاشی دیواری بوده که برخی از سطوح آن با رنگ‌های ترکیبی پوشانده شده و برخی دیگر با خطوط سیاه تزئین شده اند. به عنوان مثال، تاریخ ۷ گوزن با خط مشکی نوشته شده است.
مایاها از تقویم مقدس ۲۶۰ روزه پیروی می‌کردند که امروزه هنوز توسط برخی جوامع بومی استفاده می‌شود. هر روز در این تقویم از ۱ تا ۲۰ به ترتیب نامگذاری شده است و ۱۳ بار در سال تکرار می‌شود. به عنوان مثال، روز هفتم گوزن، روز هشتم خرگوش، روز نهم آب و روز دهم سگ است. قطعه تازه کشف شده یک هیروگلیف است که به وضوح سر یک گوزن را نشان می‌دهد. بالای این سر که با پس‌زمینه‌ای ساده قاب شده است، میله و نقطه شماره ۷ قرار دارد. قطعه پایین، که مستقیماً زیر تقویم قرار دارد، شامل هیروگلیف دیگری با مفهوم رمزگشایی نشده است. با این همه، تراز عمودی، قویاً نشان می‌دهد که تاریخ بالا به عنوان نوعی شرح برای آنچه در زیر آمده است عمل می‌کند.
این احتمال وجود دارد که گوزن بتواند یک نام را نیز نشان دهد، زیرا گاهی اوقات مایاها بر اساس رویداد‌های تقویم نامگذاری می‌شدند (مثل نام ماه‌های آوریل یا آگوست در انگلیسی)، با این حال، محققان احتمال می‌دهند که این علامت‌ها نشان دهنده یک تاریخ باشد. باستان شناسان می‌نویسند: «تقویم ۲۶۰ روزه از دیرباز یک عنصر کلیدی در تعاریف سنتی بین النهرین به عنوان یک منطقه فرهنگی بوده است و تداوم آن در بسیاری از جوامع تا به امروز به عنوان گواهی بر اهمیت آن در زندگی مذهبی و اجتماعی است. با این حال اینکه چطور تمدن مایاها در قاره‌ای دور افتاده به چنین تقویمی رسیده باشد، هنوز معمایی شگفت انگیز است. کشف اخیر ما نیز که قدمت استفاده اولیه از تقویم در میان مایاها را به حدود ۲۳ قرن قبل بر می‌گرداند، نه تنها گواه دیگری بر اهمیت تاریخی و فرهنگی آن است بلکه پیچیدگی این معما را نیز برای ما بیشتر می‌کند.» نتایج این مطالعه در نشریه معتبر Science Advances منتشر شده است.
منبع: sciencealert
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو
