مغز انسان محدودیت دارد. ما با خطاهای شناختی، توهمهای دیداری و کوریِ بیتوجهی نسبت به چیزهایی که انتظار دیدنشان را نداریم، منحرف میشویم. یک پرسش اساسی در زمینه تحقیق درباره وجود حیات در کرات دیگر، آن است که آیا ما میتوانیم در صورت مواجه شدن با نوعی از حیات که شباهتی به حیات روی کره زمین ندارد، آن را تشخیص بدهیم؟ ما باید بیاموزیم تا «از چیزهای بدیهی، آشنازدایی کنیم.» بهاینترتیب، ما یاد میگیریم که حیات در مکانهای دیگر را با شرایط خودمان ننگریم بلکه با شرایطِ آن مخلوقات بنگریم.
اینجا، روی این تکه صخره کوچک به نام زمین، آدمها اغلب به این فکر میکنند که آیا در عالمِ هستی تنها هستند یا موجودات دیگری نیز در این جهان زندگی میکنند.
به گزارش راهنماتو، هرچند این پرسش هنوز پاسخ داده نشده است، اما بسیاری از اکتشافات احتمال موجوداتِ بیگانه را هر روز بیشتر میکنند. چند یافته شگفتانگیز را با شما درمیان میگذاریم:
در دسامبر سال ۲۰۲۰، محققان اعلام کردند یک پرتو مرموز از انرژی را در بخشِ رادیوییِ طیفِ الکترومغناطیسی با فرکانسِ ۹۸۰ مگاهرتز، که از نزدیکترین ستاره به ستاره ما میآید، دریافت گرفتهاند. پروکیسما قنطورس که فقط ۴.۲ سال نوری با ما فاصله دارد، میزبانِ یک غول گازی و یک جهانِ صخرهای است که ۱۷ درصد از زمین بزرگتر است و اتفاقاً در ناحیه قابلِ سکونت این ستاره قرار دارند، به این معنی که آب مایع میتواند در این سیاره وجود داشته باشد. محققان هیجانزده، اما محتاط هستند و توضیح میدهند که باید برایشان آشکار شود که این سیگنالها توسطِ منابعِ خاکیتر، مثلِ شهابسنگ، ابر هیدروژنی یا حتی تکنولوژی انسانی تقلید نشده باشد. پس زمان بیشتری طول میکشد تا بفهمند که این ای. تی است که با زمین تماس میگیرد یا کسی دارد از او تقلید میکند.
در سپتامبر سال ۲۰۲۰ خبری مبنی بر وجود شواهد احتمالی از حیات در ابرهای بالاترِ زهره منتشر شد، که زیستاخترشناسان را در وضعیتی دوگانه از ابهام و قطعیت فرو برد. این بیانیه اعلام میکرد که وجود مادهای به نام فسفین، گازی خطرناک و سمی که حداقل روی زمین همیشه با موجوداتِ زنده مرتبط است، در زهره تأیید شده است. زهره، با دمای جهنمی در سطح، فشار عجیب و غریب و ابرهای اسیدسولفوریک، همیشه گزینه دوم حیات بعد از مریخ بوده است. اما تیمهای تحقیقاتی در هاوایی و شیلی، وجود فسفین را در ابرهای ونوسی با فشار و دمای نزدیک به زمین گزارش کردند. باکتریهای بیگانه میتوانند در چنین شرایط سختی دوام بیاورند که میتواند وجود فسفین را توضیح دهد.
دو سال پیش، دانشمندان یک شیء سیگارمانند را در منظومه شمسی شناسایی کردند. بهنظر میرسد که این شیء با نامِ اوموآموآ، یک شهابسنگِ میانستارهای است که از اطراف یک ستاره دیگر به بیرون پرتاب شده است. اما مشاهدات بیشتر نشان داد که اوموآموآ درحالِ شتابگرفتن است، گویی چیزی آن را به حرکت درمیآورد و دانشمندان هنوز نمیدانند که علت چیست. آوی لئوب، اخترفیزیکدان از دانشگاه هاروارد، این نظریه را مطرح کرده که این شیء میانستارهای ممکن است درواقع یک کاوشگرِ بیگانه باشد که یک بادبانِ نوری آن را میکشد.
نیروی دریایی آمریکا در آوریل سال ۲۰۲۰ تصاویری که توسطِ خلبانها گرفته شده بود را منتشر کرد که هوانوردهای بیبالی را ثبت کرده بود که با سرعتِ مافوقِ صوت در حالِ حرکت بودند. سارا اسکولز در کتابش با عنوان «آنها همینحالا اینجا هستند: فرهنگی اشیاء پرنده بیگانه و چرایی دیدنِ بشقابپرنده»، از نیازِ ابتدایی بشر برای باور پیدا کردن به چیزی فراتر از خودش صحبت میکند و اینکه فرهنگِ دیدنِ اشیاء پرنده به این نیاز مرتبط است.
جهانِ اقیانوسی، که به جهانهایی اطلاق میشود که مقادیرِ چشمگیری آب رو یا در زیر سطحشان دارند، در منظومه شمسی بسیار رایج هستند. زمین یکی از آنهاست، اما ماهِ سیاره مشتری، یوروپا، نیز احتمالاً میزبان دریایی در زیر پوسته یخیاش است و ماهِ زحل، انسولادوس، نیز آبفشانهایی دارد که به بیرون تراوش میکنند.
بیشتر ساکنان زمین با اکسیژن بقا مییابند. اما اکسیژن در هستی رایج نیست و بهسختی ۰.۱ درصد از توده جهان را این ماده تشکیل میدهد. اما هیدروژن ۹۲ درصد و هلیوم ۷ درصد از هستی را تشکیل میدهند و بسیاری از سیارهها شاملِ تودههای گازی غولپیکری مانند مشتری و زحل، از این ترکیباتِ سبک تشکیل شدهاند. در ماه مه ۲۰۲۰، دانشمندان باکتری ای. کولای و مخمر معمولی را برداشتند تا ببینند که آیا میتوانند در محیطهای دیگر نیز بقا پیدا کنند یا خیر. این میکروبها بدونِ اکسیژن هم زنده میمانند و وقتی در فلاسکهای مملو از هیدروژن یا هلیوم خالص قرار داده شدند نیز توانستند رشد کنند؛ البته کندتر. این یافتهها نشان میدهند که وقتی به دنبال ارگانیسمها در سایر کرات هستیم، شاید بهتر است دقیقاً به دنبال کراتی شبیه زمین نباشیم.
دانشندان اغلب حیات را در کراتی شبیه به زمین جستجو میکنند. اما اشکال حیات میتوانند در سیارههایی که گردِ سیاهچاله میچرخند یا توسطِ آن گرم میشوند نیز وجود داشته باشد.
در اکتبر ۲۰۲۰، محققان کاتالوگی از ۱۰۰۴ ستاره نزدیک را ارائه کردند که در موقعیت خوبی برای تشخیص حیات روی زمین قرار دارند. چنین ناظرانی میتوانند به دنبال اکسیژن و آب در جو ما باشند و شاید به این نتیجه برسند که زمین خانه خوبی برای موجودات است.
جایی که زندگی هست، مرگ هم هست. درحالیکه ما دوست داریم تصور کنیم که کهکشانمان مملو از تکنولوژیهایی است که قادرند ما با تماس بگیرند، روی دیگر سکه فهم این نکته است که فرهنگها اوج و حضیض دارند که یعنی بسیاری از جوامع هستی ممکن است خیلی وقت پیش از بین رفته باشند. در سال ۲۰۲۰ مدلی با در نظر گرفتن مواردی از قبیلِ فراوانیِ ستارههای خورشیدمانند که سیارههایی زمینمانند دارند؛ بسامدِ ابرنواخترهای تابشی-انفجاریِ کشنده؛ مدت زمانی که لازم است تا یک حیاتِ هوشمند تحتِ شرایط مناسب تکامل پیدا کند و گرایشِ موجوداتِ دارای ابزار برای نابودی خود، به این نتیجه رسید که بسیاری از بیگانگان مدتها پیش از بین رفتهاند. این تحلیل نتیجه گرفت که بالاترین احتمال پدیدار شدنِ زندگی در کهکشان راه شیری احتمالاً ۲۵.۵ میلیارد سال قبل و قبل از آنکه سیاره ما شکل بگیرد، وجود داشته است که یعنی بشر آخرین بازدیدکننده از کهکشان است و بسیاری از شرکای آنجهانیِ ما که امیدواریم وجود داشته باشند، دیگر نمیتوانند با ما صحبت کنند.
مغز انسان محدودیت دارد. ما با خطاهای شناختی، توهمهای دیداری و کوریِ بیتوجهی نسبت به چیزهایی که انتظار دیدنشان را نداریم، منحرف میشویم. یک پرسش اساسی در زمینه تحقیق درباره وجود حیات در کرات دیگر، آن است که آیا ما میتوانیم در صورت مواجه شدن با نوعی از حیات که شباهتی به حیات روی کره زمین ندارد، آن را تشخیص بدهیم؟ ما باید بیاموزیم تا «از چیزهای بدیهی، آشنازدایی کنیم.» بهاینترتیب، ما یاد میگیریم که حیات در مکانهای دیگر را با شرایط خودمان ننگریم بلکه با شرایطِ آن مخلوقات بنگریم.