بسیاری از کشورهای جهان -از ژاپن گرفته تا روسیه و سوئد- با چالش جمعیتی مشابهی مواجه شدهاند و تلاشهای آنها برای تشویق نوزادآوری با یارانهها و تاکتیکهای دیگر تاثیر محدودی داشته است. اما چین سریعتر از سایر کشورها پیر شده است.
در چین، کشوری که اکثر زوجها را به سه فرزند محدود میکند، یکی از استانها در تلاش است تا شهروندانش را به تولید مثل بیشتر سوق دهد: «هر چقدر که میخواهید بچه داشته باشید، حتی اگر ازدواج نکرده باشید.» این ابتکار که در ماه جاری اجرایی شد، به اضطرار مجدد تلاشهای چین برای ایجاد رونق تولید مثل اشاره میکند؛ چراکه چین در سال گذشته برای نخستینبار از زمام قحطی بزرگ در دهه۱۹۶۰، با کاهش جمعیت روبهرو شد.
به گزارش دنیای اقتصاد، تلاشهای دیگری در حال انجام است: مقامات در چندین شهر از دانشجویان خواستهاند که برای کمک به رشد جمعیت اسپرم اهدا کنند و برنامههایی برای گسترش پوشش بیمه ملی برای درمانهای باروری از جمله I.V.F وجود دارد. اما این اقدامات با موجی از بدبینی، تمسخر و بحث عمومی مواجه شده و چالشهایی را که چین با آن مواجه است -در تلاش برای جلوگیری از کاهش نیروی کار که میتواند رشد اقتصادی را به خطر بیندازد- نشان میدهد. بسیاری از جوانان چینی که خود در طول سیاست سختگیرانه تک فرزندی چین به دنیا آمدهاند، در حال پس زدن مشوقهای دولتی برای بچهدار شدن در کشوری هستند که یکی از گرانترین کشورهای جهان برای تربیت فرزند است.
از نظر آنها، چنین مشوقهایی اثری در جهت رفع نگرانیهای مربوط به حمایت از والدین سالخوردهشان و مدیریت هزینههای فزاینده آموزش، مسکن و مراقبتهای بهداشتی ندارد. «لو یی»، یک پرستار ۲۶ساله در سیچوان، استانی که اخیرا محدودیتهای تولد را برداشته است، میگوید: «مشکل اساسی این نیست که مردم نمیتوانند بچهدار شوند، بلکه این است که آنها نمیتوانند هزینههای آن را بپردازند.» او افزود که حتی برای فکر کردن به بچهدار شدن باید حداقل دوبرابر حقوق ماهانه فعلی خود یعنی ۸۰۰۰یوآن یا حدود ۱۲۰۰دلار دریافت کند.
بسیاری از کشورهای جهان -از ژاپن گرفته تا روسیه و سوئد- با چالش جمعیتی مشابهی مواجه شدهاند و تلاشهای آنها برای تشویق نوزادآوری با یارانهها و تاکتیکهای دیگر تاثیر محدودی داشته است. اما چین سریعتر از سایر کشورها پیر شده است. سیاست تک فرزندی که اغلب بهشدت اجرا میشد که هدف آن کاهش رشد جمعیت بود، کاهش شدید تولدها را تسریع کرد و منجر به تغییر نسلی در نگرش درباره اندازه خانواده شد. تلاشهای حزب کمونیست حاکم برای افزایش نرخ باروری - با اجازه دادن به همه زوجها برای داشتن دو فرزند در سال۲۰۱۶ و سپس سه فرزند در سال۲۰۲۱- برای بهدست آوردن جذابیت با مشکل مواجه شده است.
سیاست جدید در سیچوان توجه گستردهای را به خود جلب کرد؛ زیرا اساسا محدودیتهای تولد را به کلی نادیده میگیرد و نشان میدهد که چگونه بحران جمعیتی حزب را وادار میکند تا به آرامی از کنترل آهنین خود بر حقوق باروری شهروندانش چشمپوشی کند. «یی فوکسیان»، محققی در دانشگاه ویسکانسین مدیسون که روند جمعیت چین را مطالعه کرده است، میگوید: «سیاست دو فرزند شکست خورد. سیاست سه فرزند شکست خورد. این گام بعدی طبیعی است.» سیچوان، پنجمین استان بزرگ کشور با ۸۴میلیون نفر، تمام محدودیتهای مربوط به تعداد کودکانی را که ساکنان میتوانند در دولت محلی ثبتنام کنند، برداشته است؛ فرآیندی که والدین را واجد شرایط دریافت مرخصی والدین با حقوق و قبوض بازپرداختشده بیمارستان میکند. در اقدامی غیرمعمول، این موضوع، والدین مجرد را نیز شامل میشود. قبلا فقط زوجهای متاهل مجاز به ثبتنام فرزندان بودند (آن هم فقط تا سه فرزند).
سیاست جدید احساسات مادران مجرد را که مدتهاست با تبعیض روبهرو بودهاند، تحت تاثیر قرار میدهد. در انجمنهای آنلاین، برخی از نظردهندگان آن را به عنوان اقدامی دیر اما لازم برای حمایت از مادران مجرد تحسین کردند. برخی دیگر با انتقاد از این سیاست برای بیرون آوردن «کودکان نامشروع» از سایه، ابراز تاسف کردند که مردان را تشویق میکند تا با معشوقههای خود بچهدار شوند. در بیشتر مناطق چین، مادران مجرد از مزایای دولتی که به زوجهای متاهل ارائه میشود، محروم هستند. تا همین اواخر برخی از استانها حتی برای زنان مجردی که زایمان میکردند، با جریمه روبهرو میشدند. اما کمبود نوزادآوری، استانهایی مانند سیچوان را وادار کرده است که بهطور قانونی کودکان متولدشده از مادران مجرد را به رسمیت بشناسند که بخشی از تلاش حزب کمونیست به سمت سیاستهای جمعیتی «فراگیرانه» است.