دانشمندان، سازمان فضانوردی ناسا را به دلیل لغو ماموریت فضاپیمای نیوهورایزنز برای اکتشاف فراتر از پلوتو و در کمربند کویپر مورد انتقاد قرار دادند.
به گزارش ایرنا، این فضاپیما به لبه منظومه شمسی رسیده و بیش از پنج میلیارد مایل را در فضا پیموده است، اما در زمین امواج بزرگی ایجاد کرده است. در پی تصمیم ناسا مبنی بر توقف بودجه برای ماموریت اصلی فضاپیما در سال آینده، اختلاف بین دانشمندان و مقامات فضایی آمریکا بالا گرفته است.
آلن استرن، پژوهشگر اصلی نیوهورایزنز، این اقدام را "اشتباه و تاسف بار" توصیف کرد. وی گفت: از نظر علمی، این اقدام اشتباه است. چندین دانشمند ارشد دیگر از استرن حمایت کرده اند.
ناسا اعلام کرد که قصد ندارد فضاپیما را به طور کامل تعطیل کند، اما مقداری بودجه فراهم خواهد کرد تا فضاپیما بتواند به مطالعه آب و هوا و سایر پدیدههای فضایی ادامه دهد، اما ماموریت اصلی آن یعنی مطالعه ترکیب سیارات متوقف خواهد شد.
نیوهورایزنز برای مطالعه کمربند کویپر که حلقهای از اجرام یخی برجای مانده از تشکیل سیارات خورشیدی در میلیاردها سال قبل است، طراحی شده است. محققان دهها سال است رویای گرفتن نمای نزدیکی از برخی از این فسیلهای برجا مانده از تولد منظومه شمسی را در سر میپرورانند، اما به دلیل دور بودن، این رویا ناکام مانده است. فضاپیمای نیوهورایزنز برای تحقق این هدف ساخته شد.
این کاوشگر که ژانویه سال ۲۰۰۶ از کیپ کاناورال پرتاب شد، با عبور از کنار سیاره غول پیکر مشتری سرعت خود را به بیش از ۳۰ هزار مایل در ساعت رساند و ۱۴ ژوئیه سال ۲۰۱۵ به پلوتو، بزرگترین جرم در کمربند کویپر رسید و دادههای به دست آمده را به زمین ارسال کرد. این پیامها با وجود اینکه با سرعت نور مخابره میشدند، بیش از چهار ساعت طول کشید تا به محل کنترل ماموریت برسند. این پیامها حاوی تصاویر دیدنی از کوههای یخی مرتفع و دشتهای وسیع از نیتروژن یخ زده هستند.
این دادهها همچنین نشان داد که پلوتو دارای جو نازک و آبی رنگ است، در حالی که یک کلاهک قرمز مایل به قهوهای از مواد در بزرگترین قمر آن، شارون مشاهده شد که از مولکولهای آلی تشکیل شده است و میتواند اجزای مهم حیات باشند. این سیاره کوتوله و قمرهای آن در چنین مداری دور از خورشید، به طور شگفت انگیزی پرانرژی هستند.
نیوهورایزنز پس از گذر از پلوتو و شارون، وارد کمربند کویپر شد و یکم ژانویه ۲۰۱۹ به آروکات، دورترین و ابتداییترین جرمی که تاکنون توسط یک فضاپیما کاوش شده است، رسید. تصاویر نشان داد آروکات که یک اصطلاح بومیان آمریکا به معنای "آسمان" است، شامل دو لوب است که احتمالاً قبل از ممزوج شدن در ابری از ذرات در اوایل پیدایش منظومه شمسی هر کدام به طور جداگانه تشکیل شده اند.
این یافتهها در کنار رصدهای انجام شده از سایر اجرام کمربند کویپر بسیار مهم بود. میشل بانیستر، دانشمند سیارهشناسی در دانشگاه کانتربری نیوزیلند، در مجله نیچر نوشت: این یافتهها مطالب زیادی در مورد ویژگیهای اساسی تشکیل سیارهها به ما آموخت و تحول ایجاد کرد.
استرن با تایید این نکته گفت: کمربند کویپر از خرده سیارات که بلوکهای سازنده سیارات هستند، تشکیل شده است. به لطف دادههایی که نیوهورایزنز ارسال کرد، اکنون نحوه ترکیب و ادغام این بلوکهای سازنده و شروع فرآیند تشکیل سیارهها را میدانیم. این یافتهها برای شناخت منظومه شمسی و سیارات اطراف سایر ستارگان مهم است.
نیوهورایزنز قرار بود چهار یا پنج سال دیگر سفر خود را به درون کمربند کویپر تکمیل کند. انتظار میرفت در طول این سفر، فضاپیما با خرده سیارک دیگری مانند آروکات دیدار کند.
اما یافتن چنین هدفی در نزدیکی مسیر آن در کمربند کویپر دشوار بود. استرن گفت: پیدا کردن یک جرم مناسب دیگر برای دیدار نزدیک از آن بسیار سخت بوده است، اما واقعا سخت تلاش کردیم که یکی را پیدا کنیم.
وی افزود: فکر میکنم در ناسا نسبت به یافتن هدف دیگری برای عبور نزدیک از آن ناامیدی ایجاد شده است. ما تا جایی که میتوانیم تلاش میکنیم مشکل را برطرف کنیم، اما این یک مشکل سخت است. با این حال، قطع بودجه تنها تضمین کننده این است که هرگز هدف دیگری وجود نخواهد داشت.
ساخت فضاپیمای نیوهوایزنز و حرکت آن به پلوتو و فراتر از آن بیش از ۸۰۰ میلیون دلار (۶۵۰ میلیون پوند) هزینه دربرداشته است. هزینههای کنترل ماموریت حدود ۱۰ میلیون دلار در سال است. با تغییر مأموریت از علوم سیارهای و بررسی دقیق کمربند کویپر و تمرکز روی هلیوفیزیک، فیزیک خورشید و ارتباط آن با منظومه شمسی، احتمالاً چندین میلیون دلار از بودجه سالانه کم میشود.
استرن گفت: نیو هورایزنز هنوز هم میتواند تا پایان زمان خود در کمربند کویپر کاوش کند، اما توقف آن در سال آینده هم از نظر علمی زودرس و هم از نظر سیاست مالی غیرعاقلانه است.