بسیاری از تغییرات فیزیولوژیکی اضطراب و استرس مثل ضربان قلب، نفس‌های تند و کوتاه و تنش‌های عضلانی شبیه هم هستند، ولی تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند. مهم‌ترین تفاوت، منبع هر کدام است. مثلا استرس، منبع بیرونیِ مشخصی دارد، اما اضطراب، منبع بیرونی مشخصی ندارد.
استرس به این دلیل که با مهارت‌های حل مسأله همراه است، نسبت به اضطراب کنترل‌پذیرتر است. اما اضطراب قابل کنترل نیست و گاه ممکن است شما مجبور شوید به متخصص مراجعه و دارودرمانی را شروع کنید.
شاید برای هر کدام از ما در طول روز زیاد بار‌ها پیش بیاید که دچار استرس یا اضطراب شویم، اما نمی‌دانیم کدام یک از این‌ها بوده است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند استرس همان اضطراب است و تفاوتی با هم ندارند و حتی در گفتگو‌های روزمره، این دو را گاه به جای همدیگر استفاده می‌کنند. اما در علم روانشناسی، استرس و اضطراب تفاوت‌های بسیار زیادی با هم دارند.
به گفته متخصصان حوزه روانشناسی ترس، استرس و اضطراب واکنش‌های طبیعی بدن ما به مسئل مختلف است و لزوماً مضر نیستند و به شخص کمک می‌کنند تا برای مقابله با خطر یا گریز آماده باشد. هرچند هر کدام از این‌ها اگر از حد طبیعی بگذرد، می‌تواند فرد را تحت فشار زیادی قرار دهد. مثلا اضطراب اگر استمرار پیدا کند، می‌تواند فعالیت‌های روزمره فرد را مختل کند و در آن صورت در دسته اختلالات و بیماری‌های روانی قرار می‌گیرد. البته آن طور که روانشناسان می‌گویند، امکان این‌که استرس در برخی مواقع به اضطراب تبدیل شود، وجود دارد.
برای تشخیص تفاوت استرس و اضطراب لازم است تا حدی هر یک از آنها را بشناسیم و علائم مشخص آنها را بدانیم تا به کمک راهکار‌های موجود بتوانیم آنها را مدیریت یا درمان کنیم. درضمن باید این نکته مهم را بدانیم که اضطراب گسترده‌تر از استرس است. اگر استرس کنترل نشود و ادامه پیدا کند، می‌تواند تبدیل به اضطراب شود.
طهورا جَربان، روانشناس درباره تفاوت‌های استرس و اضطراب توضیح می‌دهد: بسیاری از تغییرات فیزیولوژیکی اضطراب و استرس مثل ضربان قلب، نفس‌های تند و کوتاه و تنش‌های عضلانی شبیه هم هستند، ولی تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند. مهم‌ترین تفاوت، منبع هر کدام است. مثلا استرس، منبع بیرونیِ مشخصی دارد، اما اضطراب، منبع بیرونی مشخصی ندارد و دلایل بروز آن برای فرد مبهم است. یعنی فرد از دلایل استرس خود آگاه است، اما در مورد اضطراب نمی‌داند که چرا دچار اضطراب شده و ریشه در چه چیزی دارد.
این روانشناس ادامه می‌دهد: در استرس، فرد وقتی از محیط استرس‌زا - مثلا یک مصاحبه شغلی - خارج می‌شود، استرسش از بین می‌رود. اما اضطراب، چون منبع مشخصی ندارد و درواقع یک اختلال به شمار می‌رود، فرد را مدت‌ها درگیر خود می‌کند. پس فرق دیگر اضطراب با استرس در مدت‌زمان استمرار آنها است.
او درباره ترس و استرس این نکته مهم را اضافه می‌کند که استرس همیشه موضوع منفی و ناخوشایندی به شمار نمی‌رود. از همان ابتدای تاریخ، ترس و استرس باعث می‌شد که بشر، جان خود را به موقع نجات دهد و با خطرات این گونه مقابله کند. وقتی از یک موجود درنده می‌ترسیم، واکنش گریز در ما فعال می‌شود و فرار می‌کنیم. یا موقع امتحان اگر استرسی وجود نداشته باشد که به آن استرس مفید می‌گویند، ما درس نمی‌خوانیم و درنتیجه امتحان را خراب می‌کنیم. پس ترس و استرس پاسخ طبیعی بدن هستند.
اگر بخواهیم تفاوت‌های استرس و اضطراب را مشخصا مطرح کنیم، به دسته‌بندی زیر می‌رسیم.
در اضطراب معمولاً منبعی که باعث آن می‌شود مشخص نیست و افراد دلشوره می‌گیرند، اما علت آن برایشان واضح نیست. اما منبع استرس مشخص است. افراد دقیقاً می‌دانند که چه موضوعی باعث ایجاد استرس در آنها شده است. مثلا می‌دانند که به خاطر امتحان یا مصاحبه شغلی یا یک دیدار مهم دچار استرس شده‌اند.
استرس به نسبت اضطراب مدت‌زمان کوتاه‌تری تجربه می‌شود، اما اضطراب در مدت‌زمان طولانی‌تری با ما می‌ماند.
با توجه به این که استرس منبع مشخصی دارد، همین باعث می‌شود که فرد بخواهد از مهارت‌های حل مسأله استفاده و آن را برطرف کند، اما در اضطراب چنین نیست. اضطراب تمام افکار ما را درگیر خود می‌کند، اما منجر به پیدا کردن راه‌حل نمی‌شود.
منبعی که باعث ایجاد استرس می‌شود منطقی‌تر است. در اضطراب افراد بیشتر اوقات به‌خاطر افکار خود دچار اضطراب می‌شوند که می‌تواند غیرمنطقی باشد.
استرس به این دلیل که با مهارت‌های حل مسأله همراه است، نسبت به اضطراب کنترل‌پذیرتر است. اما اضطراب قابل کنترل نیست و گاه ممکن است شما مجبور شوید به متخصص مراجعه و دارودرمانی را شروع کنید.
عملکرد و فعالیت‌های روزانه ما زمانی که اضطراب داریم، در مقایسه با زمانی که استرس داریم بیشتر مختل می‌شود. اضطراب می‌تواند زندگی روزانه فرد را مختل و زمام امور را از دست او خارج کند.
منبع: همشهری آنلاین
