هرچند خبر امضای توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا نوید توسعه تجارت خارجی ایران را با کشور‌های این منطقه به ویژه روسیه می‌دهد، اما بنا بر گفته صادرکنندگان ایرانی که از مرز‌های شمالی کشور صادرات انجام می‌دهند زیرساخت‌های صادراتی در این مرز‌ها به قدری ضعیف است که حتی برای حجم کنونی تجارت نیز کافی نیست.
ایران عزم خود را جزم کرده تا صادرات خود را با کشور‌های شمالی به طور ویژه روسیه توسعه دهد. به همین منظور روز گذشته توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا شد و رئیس بانک مرکزی نیز امروز در صدر هیاتی فنی به روسیه سفر کرد.
به گزارش ایلنا، با این حال زیر پوست صادرات ایران به روسیه که پیشینه‌ای طولانی دارد، مشکلات بسیاری نهفته و بیم آن وجود دارد که تسهیل جریان تجارت در پی به صفر رسیدن تعرفه تجارت بین دو کشور بدون اینکه این مشکلات حل شده باشد به وقوع بحران در مسیر تجارت بینجامد. یکی از شواهد حاکی از وجود این مشکلات صف کامیون‌هایی است که در مرز‌های آستارا و بیله‌سوار مدت‌هاست شکل گرفته و موجبات زیان‌دهی تاجران و افزایش هزینه‌های تجارت را برای آنها فراهم آورده است.
مهران فکری، عضو اتقا بازرگانی و نائب رئیس اتاق مشترک ایران و آذربایجان در توضیح بیشتر در این باره گفت: بیش از چهار دهه است که با کشور‌های منطقه اوراسیا تجارت دارم. ظرفیت تجارت ایران با روسیه می‌تواند بیش از این‌ها باشد، اما امروز شرایط به گونه‌ای شده که عبور کامیون‌ها از مرز ایران به خاک آذربایجان گاه با معطلی ۱۷ روزه انجام می‌شود. در حال حاضر روزانه ۲۷۰ کامیون از گمرک آستارا عبور می‌کند. من از سال ۱۳۶۸ در مرز آستارا تجارت دارم در آن سال‌ها تعداد کامیون‌هایی که از مرز عبور می‌کردند به ۷۰۰ کامیون هم می‌رسید، اما حالا هر چند امکانات و تجهیزات پیشرفته داشته، اما گلوگاه‌ها سفت‌تر شده است.
فکری اظهار کرد: به باور من موضوعات سیاسی بر تجارت ایران سایه انداخته و برای رفع مشکلات نیاز به ورود وزارت خارجه است. علاوه بر این‌ها زیرساخت‌ها نیز برای توسعه صادرات باید فراهم شود، پل مرزی آستارا به جمهوری آذربایجان ۷۰ سال قدمت دارد و این تنها یک نمونه از ضعف زیرساخت‌هاست.
وی تصریح کرد: در چنین شرایطی صادرکنندگان در بازگشت ارز حاصل از صادرات در فشار هستند، در حالی که تفاوت بالای نرخ ارز در سامانه نیما و بازار آزاد به کاهش حاشیه سود بازرگانان انجامیده است؛ تا وقتی که این مشکلات حل نشود نمی‌توان به رشد چشمگیر صادرات امیدوار بود.
فرنگیز رحمانی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی گیلان نیز تصریح کرد: مسئولان دولتی در تصمیماتی که برای تجارت خارجی ایران از جمله تجارت با اوراسیا می‌گیرند، فراموش می‌کنند صاحبان کسب و کار‌های تجاری چه کسانی هستند و چه نظری در توسعه تجارت خارجی ایران دارند، این در حالی است که خود آنها اطلاع کامل از شرایط تجارت خارجی ایران ندارند.
وی افزود: صف کامیون‌هایی که در مرز‌ها شکل گرفته شاهدی بر همین ناآگاهی از شرایط موجود است. کامیون‌ها در حالی گاه تا دو هفته معطل عبور از مرز می‌شوند که بار آنها فاسدشدنی است و فساد آنها به متضرر شدن تاجر می‌انجامد. گاه عبور کامیون‌ها به دلیل مسائل پیش پا افتاده مانند خراب شدن تجهیزات تا چندین ساعت متوقف می‌شود و در این بین تنها تاجر است که به دلیل معطلی بار خسارت می‌بیند.
رحمانی ادامه داد: به باور من مسئولان میل به اصلاح مشکلات ندارند و جلساتی که با هدف رفع مشکلات برپا می‌شود خروجی ندارد.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی گیلان اضافه کرد: پیش‌تر گفته شده بود تعرفه تجارت ۸۰ کالا در تجارت با روسیه صفر شده است، در حالی که هیچ گاه این اتفاق نیفتاد.
وی در نهایت گفت: در چنین شرایطی صادرکننده در بازگرداندن ارز حاصل از صادرات در فشار گذاشته می‌شود البته در اصل قانون بازگشت ارز حاصل از صادرات حرفی نیست، اما وقتی کسب و کار‌های تجاری در صادرات حمایتی دریافت نمی‌کنند، حتی نمی‌توانند وام بانکی بگیرند، زیرساخت‌های صادراتی نیز کافی نیست و صادرکنندگان باید بر تمام مشکلات مالی و زیرساختی بدون کمک دولت غلبه کنند، چطور می‌توانند ارز حاصل از صادرات را به نرخ دولتی به بانک مرکزی برگردانند؟ این امر تنها به زیان‌دهی صادرکننده تمام می‌شود.
