علی‌اکبر سرافراز؛ باستان شناس پیشکوست درگذشت

علی‌اکبر سرافراز، باستانشناس پیشکسوت به دلیل کهولت سن درگذشت.

حسن کریمیان، باستان‌شناس و استاد دانشگاه تهران با اعلام این خبر به حبرنگاران گفت: دکتر سرافراز جمعه ۲۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ به دلیل کهولت سن و در سن ۹۶ سالگی در بیمارستان رسول اکرم (ص) دار فانی را وداع گفت.

او همچنین گفت: امیدواریم مراسم تشییع پیکر این باستان‌شناس پیشکسوت از موزه ملی ایران برگزار شود.

پیگیری‌های ایسنا از خانواده این باستان‌شناس حاکی از این است که زمان و جزئیات مراسم تشییع پیکر دکتر علی‌اکبر سرافراز هنوز مشخص نشده است.

علی‌اکبر سرافراز، باستان‌شناس پیشتاز ایرانی و متخصص تاریخ هنر اشکانی ـ ساسانی و ایلخانی، در سال ۱۳۰۶ در ملایر به دنیا آمد. او پس از پایان دانشسرای تربیت‌معلم، تا سال ۱۳۳۲ خورشیدی به تدریس پرداخت و پس از آن به تهران منتقل شد و در سمت ریاست آموزشگاه‌های تهران در نقاط محروم خدمت کرد. در ۱۳۴۲ خورشیدی از دانشگاه تهران درجۀ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی با امتیاز عالی دریافت کرد. با بورسیۀ یونسکو به دانشگاه نیویورک رفت و در ۱۳۴۸ خورشیدی دانشنامۀ دکتری مرمت و حفاظت آثار سنگی گرفت. در چند پروژۀ بین‌المللی کاوش و مطالعات از جمله در مکزیک، انگلستان، آمریکا، چین، آلمان و فرانسه شرکت کرد، که کاوش تی. آن و هوکات و چلولا از آن جمله بود.

او بیش از ۲۳ سال از عمر خود را در محرومیت‌های میدانی و صحرایی صرف کرد که نتیجه تلاش‌های سرافراز از سال ۱۳۴۴، ثبت ۴۳۰ اثر در فهرست آثار ملی است. دانشگاه تبریز کتاب تخت سلیمان او را در سال ۱۳۴۷ منتشر کرد. سرافراز در ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ به ریاست موزۀ ایران باستان انتخاب شد و سپس از ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۴ در دانشگاه تهران، باستان‌شناسی تدریس کرد. او همچنین یک دهه مدیر گروه‌های باستان‌شناسی دانشگاه‌های تهران و تربیت مُدرس بود.

کاوش‌های سرافراز در اَرگ عَلی‌شاه تبریز و تَنگ چوگان، درک ایران‌شناسان را از دوره‌های ایلخانی و ساسانی دگرگون کرده است. مهم‌ترین کاوش‌ها و مطالعات سرافراز را می‌توان ارگ علی‌شاه تبریز، تنگ چوگان، کاخ کوروش کبیر در بُرازجان، تخت سلیمان، جمعه مسجد اردبیل، رصدخانه مراغه و کتیبه خارک، که سند صیانت ایران بر خلیج فارس بوده است و همچنین مرمت و کاوش معبد آناهیتای بیشابور، برشمرد. او دستکم ۱۶ کاوش علمی را سرپرستی کرده و حدود ۳۲ بررسی و گمانه زنی روی آثار باستانی داشته بود.

«تخت سلیمان»، «راهنمای آثار باستانی جزیره خارک» و «سکه‌های ایران» از جمله کتاب‌های علی‌اکبر سرافراز است.