(ویدئو) کاپ-اچلز؛ راز پره‌های آتشین بالگرد‌های نظامی در بیابان

 اثر هاله شن یک پدیده درخشان است که در برخی مواقع به‌وسیلهٔ هواگردهای بالگردان که در شب یا هوای تاریک در بیابان فرود می‌آیند ایجاد می‌شود.

به گزارش عصرایران، این پدیده برای نخستین بار در سال ۲۰۰۹ مشاهده شد و عکاس نظامی آمریکایی به نام «مایکل یان» آن را ثبت کرد. در آمریکا این پدیده را با نام دو کشتهٔ جنگ در افغانستان نام‌گذاری کردند. در حملهٔ آمریکا به افغانستان دو سرباز آمریکایی و بریتانیایی به نامهای جوزف اچلز و بنجامین کاپ کشته شدند و ارتش آمریکا به پاس خدمات آن ها، این پدیده را از ترکیب نام خانوادگی آنها «کاپ-اچلز» نامید.

اثر کاپ اچلز تولید شده توسط بالگرد شینوک سی اچ-47 در افغانستان

نام‌های دیگری که برای توصیف این پدیده استفاده شده‌اند شامل درخشش، اثر هاله‌ای و غبار پری می‌شوند.

توضیح پدیده کاپ اچلز

پروانه اصلی بالگردها در سرتاسر لبه، با روکش مقاومی پوشانده شده‌اند. این روکش معمولاً از جنس تیتانیوم، آلیاژ نیکل یا فولاد زنگ‌نزن است؛ ولی این روکش نازک نیز به سختی شن نیستند و انباشته شدن حجم زیادی از شن در اطراف تیغه‌های پروانه بالگرد، باعث ساییدگی و فرسایش روکش محافظ می‌گردد.

با نزدیک شدن بالگرد به زمین، شن‌ها از زمین بلند شده و در هوا پراکنده شده و دانه‌های شن به سریع‌ترین بخش از پروانه بالگرد که نوک آن است برخورد می‌کنند. در صورتی که برخوردها شدید باشند، برخورد روکش تیتانیومی و شن‌ها جرقه تولید می‌کند و دمای نوک تیغه نیز بالا می‌رود و هالهٔ درخشانی از نور در نوک تیغه‌ها ایجاد می‌گردد.

این اثر همانند شرایط ایجاد شده در دستگاه سنگ‌زنی است. شن‌ها معمولاً زمانی از زمین برمی‌خیزند که بالگرد کاملاً نزدیک زمین شده باشد. در این هنگام، پایین‌رانش ناشی از فشار پروانه اصلی بالگرد به پایین، باعث می‌شود پروانه در معرض شن‌ها قرار بگیرد. این پایین‌رانش خطرناک است و ممکن است باعث ایجاد پدیدهٔ شن‌خیزش و گرفتاری‌های ناشی از آن گردد.

اثر هالهٔ شن معمولاً با چشم مسلح به دوربین دید در شب به‌خوبی دیده می‌شود؛ گرچه در مکان‌های ۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا با چشم غیرمسلح نیز دیده شده‌است.

اثر کاپ اچلز ایجاد شده اطراف روتورهای اسپری وی-22

دردسرهای اثر کاپ-اچلز

فرسایش مرتبط با اثر کاپ–اچلز مشکلات هزینه‌بر در نگهداری و لجستیک ایجاد می‌کند و نمونه‌ای از آسیب‌های ناشی از اجسام خارجی (FOD) است.

اصابت شن به تیغه‌های روتور متحرک یک خطر امنیتی محسوب می‌شود، زیرا حلقه‌ای که ایجاد می‌کند به‌طور بسیار واضح دیده می‌شود و این مسئله عملیات‌های نظامی را در تلاش برای پنهان شدن در تاریکی در وضعیت تاکتیکی ضعیف‌تری قرار می‌دهد.

نور ناشی از اثر کاپ–اچلز می‌تواند با توانایی خلبان برای دیدن تداخل داشته باشد، به‌ویژه زمانی که از تجهیزات دید در شب استفاده می‌شود. این ممکن است باعث دشواری در فرود ایمن شود و منجر به سردرگمی در هوا شود.