سه سال پیش و در شرایطی که کمتر کسی به دلیل شیوع ویروس کرونا در مراکز عمومی حاضر می‌شد، «هادی» چندین روز به صورت داوطلب در یکی از بیمارستان‌های شیراز حاضر شد تا بتواند زندگی ببخشد به کودکی تهرانی که مبتلا به بیماری سرطان بود. هادی برای کمک به «بهار»، دختر یکی از دوستانش به عضویت مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک در آمده بود و با آگاهی نسبت به تطابق نمونه‌اش با کودکی در تهران، برای کمک به او مراحل پیوند را سپری کند تا بتواند برای یک کودک مبتلا به سرطان کاری انجام دهد. حالا، هادی 46 ساله و علی 14 ساله در کنار یکدیگر نشسته‌اند و از خاطرات این روزهایشان برای یکدیگر تعریف می‌کنند.
هادی می‌گوید: خوشحالم که بهار، واسطه خیر شد تا بتوانم از یک کودک دیگر حمایت کرده و زندگی را به او ببخشم. من این روزها دو پسر دارم، یکی مهبد و دیگری هم علی. پسرانی که هر دو متولد سال 89 هستند.
مادر علی که در تمام این مدت اشک‌هایش را پاک می‌کند می‌گوید: زندگی دوباره به علی بخشیده شده است. ما هر سال برای علی دو بار تولد می‌گیریم؛ یک بار دی ماه که تولد اصلی اوست و یک بار هم خرداد که با پیوند سلول‌های بنیادی، دوباره متولد شد.
مادر علی خطاب به هادی می‌گوید: آقا شما زندگی را به علی که نه، به همه ما هدیه دادید. پیوندتون مبارک.
پیوند سلول‌های بنیادی چیست؟
پیوند سلول‌های بنیادی‌خون‌ساز (سلول‌های پیش‌ساز خونی که می‌توانند به سلول‌های بالغ خون تبدیل شوند) یکی از راه‌هایی است که برای درمان بیماری‌های مختلف از جمله بیماری سرطان به کار می‌رود. در این روند درمانی نوع ژن‌های سازگاری بافتی که در اصطلاح HLA نامیده می‌شود، برای فرد داوطلب مشخص شده و اطلاعات آن در بانک HLA مرکز پذیره‌نویسی ذخیره می‌شود. زمانی که یک فرد بیمار نیاز به پیوند مغز استخوان پیدا می‌کند، سازگاری ژن‌های ثبت شده موجود در این مرکز با بیمار نیازمند پیوند مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت انطباق، انتقال سلول‌های بنیادی خون‌ساز از فرد اهداکننده به بیمار، طی مراحلی که امروزه با روش‌های کمتر تهاجمی انجام می‌شود، صورت خواهد گرفت
از آنجا که متأسفانه روز به روز شاهد افزایش آمار در بیماری‌های کودکان نظیر بیماری‌های مادرزادی نقص ایمنی اولیه، ذخیره‌ای، کـم‌خونی‌های ارثی و بدخیمی‌ها هستیم، پیوند سلول‌های بنیادی باید در مراکز درمانی کودکان به صورت تخصصی انجام شود. بر همین اساس بخش پیـوند سلول‌های بنیادی بیـمارستان فوق‌تخصصی محک از مهرماه 1390 به عنوان یک پایگاه مرجع پیوند سـلول‌های بنیادی برای کودکان مبتلا به سرطان در کشور افتتاح شد.
یکی از مشکلات پیوند سلول‌های بنیادی، وجود اهداکننده مناسب است؛ محدودیت نمونه‌ها، هزینه بالا و عدم قطعیت در تطابق نمونه‌های دریافت شده از خارج کشور نیز از دیگر عواملی است که باعث شد تا یکی از مراکز پذیره‌نویسی اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز ایران در محک شکل گیرد تا با استفاده از ظرفیت جامعه مدنی ایران، امکان استفاده رایگان برای نیازمندان به پیوند فراهم شود و علاوه بر دریافت‌کنندگان، اهداکنندگان نیز بتوانند با مشارکت ارزشمند خود، نوع جدیدی از کمک به همنوع را تجربه کنند. بر همین اساس مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک در سال 1395 و بر پایه عمل به مسئولیت اجتماعی یک بنگاه اقتصادی شکل گرفت.
امروز و پس از گذشت 8 سال از راه‌اندازی مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک نزدیک به 12 هزار نمونه در آن به ثبت رسیده که بیش از 900 نمونه اهدا شده با بیماران نیازمند پیوند در سراسر کشور و حتی در سایر کشورها، منطبق شده است و 11 پیوند تاکنون صورت گرفته است. بنابراین می‌توان گفت محک در حال حاضر جزو فعال‌ترین واحدهای متصل به شبکه ملی پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز محسوب می‌شود و سومین بانک بزرگ HLA کشور است
چگونه در مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی عضو شویم؟
داوطلبان در هر کجای ایران که باشند با مراجعه به مراکز انتقال خون استان محل سکونت‌شان می‌توانند برای انجام مراحل بررسی‌های اولیه جهت اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز اقدام کنند. همچنین در صورتی که تمایل دارند می‌توانند با مرکز پذیره‌نویسی محک در ارتباط باشند تا اقدامات مرتبط با ثبت نمونه انجام شود. بنابراین در صورتی که سابقه بیماری بدخیم، بیماری‌های قلبی – عروقی، ریوی و دیابت وابسته انسولین ندارید و بیماری‌هایی چون ایدز و هپاتیت مبتلا نیستید، عضو این مرکز شوید. فراموش نکنید که با این اقدام، به راحتی می‌توانید نجات‌بخش یک زندگی باشید.
