ناصرالدین شاه به چند زبان مسلط بود؟ شاید باورتان نشود!

ناصرالدین شاه قاجار، یکی از پادشاهان برجسته ایران در قرن نوزدهم، به چند زبان مسلط بود که نشان‌دهنده علاقه او به فرهنگ و دانش بود. وی علاوه بر زبان فارسی، زبان‌های عربی، فرانسوی و ترکی را نیز آموخته بود و از آن‌ها در مکاتبات دیپلماتیک و تعاملات فرهنگی خود بهره می‌برد. تسلط ناصرالدین شاه بر این زبان‌ها نه‌تنها در ارتباطات سیاسی‌اش مؤثر بود، بلکه به شناخت بهتر او از فرهنگ‌های مختلف و پیشرفت‌های زمانه نیز کمک کرد. در ادامه این مقاله تمام جزئیاتی که لازم است در این باره بدانید را برای شما بازگو می‌کنیم.

تسلط ناصرالدین شاه به زبان‌های مختلف

ناصرالدین شاه از همان زمان کودکی و نوجوانی خود که به عنوان ولیعهد منصوب شد، به یادگیری زبان‌های خارجی علاقه داشت. این پادشاه به طور کلی علاقه زیادی در زمینه ادبیات و شعر داشته است و کاغذهای زیادی پیدا شده که در حاشیه‌های آنها یادداشت‌هایی با زبان‌های مختلف نگارش کرده است. البته تلاش وی بیشتر بر روی فراگیری زبان فرانسه بوده و تلاش‌های وافری برای یادگیری این زبان داشته است.

یادگیری زبان‌های غربی در دربار قاجار

ناصرالدین شاه قاجار از میان شاهان قبل از خود تلاش بیشتری برای داشتن روابط دوستانه با کشورهای غربی داشته و همین موضوع علاقه او به یادگیری زبان‌های آنها را نیز تشدید کرده است. قبل از آن در زمان‌ شکست خوردن ایرانی‌ها در جنگ‌هایی که با روسیه داشتند، درباریان و خود شاه به خوبی متوجه شده بودند که از قافله پیشرفت‌های علمی در دنیا عقب مانده‌اند.

لازمه جبران این عقب افتادن‌ها نیز یادگیری زبان‌های خارجی و خصوصا زبان‌های اروپائی بود. با شروع سفرهای اروپا از طرف ناصرالدین شاه و افزایش رفت‌و‌آمد خارجیان به ایران نیز این مسئله شدیدتر شد. ابتدا زبان فرانسه مورد استقبال قرار گرفت و جمع کثیری از درباریان برای یادگیری این زبان تلاش می‌کردند اما بعد از جنگ جهانی دوم تا دوران پهلوی دوم این زبان انگلیسی بود که از استقبال بیشتری برخوردار شد.

اگر قصد یادگیری زبان انگلیسی به صورت حرفه‌ای را دارید پیشنهاد می‌کنیم از دوره‌های آموزشی وب سایت آکادمی روان شروع به یادگیری کنید.

زبان‌های خارجی که ناصرالدین شاه به آن‌ها مسلط بود

لازمه پیشرفت برای تمام کشورهای دنیا، داشتن ارتباط دوستانه با سایر کشورها است. ایران نیز وقتی این موضوع را متوجه شد تمام تلاش خود را به کار بست تا درباریان و سران مملکت را بر زبان‌های خارجی مسلط کند. ناصرالدین شاه به عنوان شخص اول مملکت لازم بود تلاش بیشتری از خود نشان بدهد. به همین دلیل وی چندین زبان مختلف را یاد گرفته و به طور کامل بر آنها مسلط شد. زبان‌های فارسی، ترکی، عربی، فرانسه و انگلیسی زبان‌های ناصرالدین شاه بودند.

زبان فارسی که زبان رسمی کشور بوده و هست و همه مردم ما بر این زبان تسلط دارند. زبان ترکی نیز زبان مادری ناصرالدین شاه بوده و طبیعی است که آن را نیز به طور کامل یاد گرفته باشد. همسایگی ما با کشورهای عربی در خاورمیانه و البته حکومت چندین ساله خلفای عرب بر ایران سبب شد تا زبان فارسی با زبان عربی عجین شود. به همین دلیل ناصرالدین شاه به عربی نیز مسلط شد. زبان‌های فرانسه و انگلیسی نیز زبان‌های غربی بودند که نه تنها شاه بلکه درباریان نیز برای پیشرفت بر آنها مسلط شدند.

نقش تسلط به زبان در دیپلماسی ناصرالدین شاه

برای ارتباط با افراد خارجی، زبان مهم‌ترین مسئله است. تسلط افراد بر زبان‌ و مهارت‌های زبانی سبب می‌شود بتوانند بهتر ارتباط برقرار کنند و سلامت بیشتری در روابط خود داشته باشند. مسلط بودن ناصرالدین شاه و درباریان وی بر زبان‌های خارجی، نقش بسیار مثبتی در ارتباط آنها با فرستاده‌های کشورهای خارجی داشته و نتیجه‌های مثبتی برای ایران رقم زده است.

تأثیر سفرهای خارجی ناصرالدین شاه بر زبان‌آموزی

ناصرالدین شاه در دوران پنجاه ساله حکومت خود سه بار به اروپا سفر کرد که در آن سفرها بیشتر به بازدید مراکز هنری می‌رفت و استانداردهای آنان را در ایران اجرا می‌کرد. با‌این‌حال برای فهم کارهایی که در اروپا می‌دید لازم بود بر زبان‌های آنان تسلط کامل داشته باشد.

علاقه زیاد شاه به مسائل هنری و خوش‌گذراندن در مراکز هنری غربی، علاقه زیادی وی به فهمیدن موضوعات نمایش‌ها و کارهای هنری غربی‌ها و... سبب شد شاه تلاش بیشتری برای فراگیری زبان‌های خارجی از خود نشان دهد. البته ناصرالدین شاه از درباریان خود نیز می خواست برای یادگیری کامل این زبان‌ها تلاش کنند تا بتوانند کارهای هنری غربی‌ها را با کیفیت بهتر و شباهت بیشتری در ایران اجرا کنند.

نقش ناصرالدین شاه در معرفی زبان‌های خارجی به ایران

در دوران حکومت پنجاه ساله ناصرالدین شاه خارجیان زیادی وارد ایران شدند تا معلم مدرسه‌ها یا مسئول کارهای مهم دیگر مملکتی باشند. همین مسئله باعث می‌شد مردم در ارتباط بیشتری با خارجی‌ها قرار بگیرند و بتوانند از آنها زبان یاد بگیرند. البته خارجی‌ها نیز گاهی از این طریق فارسی را یاد می‌گرفتند.

امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه بود که اقدامات فراوانی برای پیشرفت ایران و جلوگیری از دخالت‌های بی‌جا و سودجویی‌های درباریان انجام داد. در میان اقدامات امیرکبیر، احداث مدرسه دارالفنون که مانند یک دانشگاه مجهز و پیشرفته بوده اقدامی مهم برای سواد آموزی و یادگیری زبان‌های خارجی مثل فرانسه بوده است. هر چند امیرکبیر به دستور شاه و تحریک درباریان در حمام فین کاشان کشته شد اما تاثیر اقدامات او تا سال‌ها در ایران وجود داشت.

بررسی منابع و شواهد درباره تسلط ناصرالدین شاه به زبان‌ها

ناصرالدین شاه از زمان کودکی خود به کارهای هنری و زبان آموزی علاقه داشته است. علاوه‌بر آن وی عادت داشته اتفاقات سفرها و حال و احوال روزانه خود را یاداشت کند که گاهی این یادداشت‌ها به زبان‌های خارجی و مخصوصا به زبان فرانسه نوشته شده‌اند.

علاوه‌بر آن دستورهای مختلف شاه در زمینه‌های مختلف و عریضه‌های آن زمان، حاشیه‌هایی داشته‌اند که گاهی به خط ناصرالدین شاه یادداشت‌هایی با زبان‌های غربی در آنها دیده می‌شود. البته این مدارک مدارکی است که از آن زمان‌ها باقی مانده و ممکن است شاه یادداشت‌های بیشتری با زبان‌های خارجی نیز داشته باشد که از بین رفته باشند.

جمع‌بندی

ناصرالدین میرزا، فرزند محمد شاه قاجار بود که در سن کودکی به عنوان ولیعهد پدر انتخاب شد و خیلی زود به حکومت رسید. حکومت پنجاه ساله این شاه پس از شاپور دوم ساسانی و تهماسب صفوی، طولانی‌ترین دوره حکومت یک شاه بوده است. به همین دلیل ناصرالدین شاه خود را شاه صاحبقران نامیده و در پنجاهمین سالگرد تاسیس حکومت خود توسط میرزا رضا کرمانی به قتل رسید.

ناصرالدین شاه به طور کلی فردی هنر دوست بوده و در تمام سال‌های حکومت خود بیشتر از اینکه به فکر مردم و پیشرفت ایران باشد، به فکر خوش‌گذرانی‌های خودش بوده است. به همین دلیل سه بار با هزینه‌های بسیار زیاد به اروپا سفر کرده و چندین زبان خارجی از جمله فرانسه و انگلیسی را آموخته است. البته علاوه‌بر شاه درباریان نیز تلاش زیادی برای یادگیری زبان‌های فرانسه و انگلیسی انجام دادند تا از طریق ارتباط گرفتن با کشورهای اروپائی از پیشرفت‌های جهانی جا نمانیم.