طرح صیانت؛ هویت افراد علنی خواهد شد

فرارو- با فروکش کردن موج واکنش ها به طرح صیانت از فضای مجازی و ساماندهی شبکه‌های اجتماعی نمایندگان مجلس درباره جزییات این طرح توضیحات بیشتری ارائه می کنند. توضیحاتی که به نظر می‌رسد برخی از آنها نگرانی ها درباره این طرح را تائید می‌کند.

نصرالله پژمان‌فر نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و از طراحان طرحِ صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی امروز در گفت و گویی مدعی شد که "در صورت اجرای این طرح ۱۰ میلیون اشتغال امن و پایدار ایجاد خواهد شد." 

به گفته او در حال حاضر  حدود ۱۰۰ هزار شغل در فضای مجازی وجود دارد. 

این نماینده مجلس معتقد است کیفیت اینترنت در ایران بسیار کم است و با اجرای این طرح "کیفیت خدمات اینترنت افزایش خواهد یافت." 

او با اشاره به کلاهبرداری‌ها در فضای مجازی و هک صفحات شخصی کاربران از علنی شدن هویت فعالان فضای مجازی با اجرای این طرح خبر داد. 

او گفت: «پرونده‌های زیادی در این خصوص در دستگاه قضائی وجود دارد، چون هویت افراد در فضای مجازی مشخص نیست اقدامات خلاف قانون انجام می‌شود، با اجرای طرح صیانت، هویت افراد علنی خواهد شد و اینگونه جرم‌ها کاهش خواهد یافت.»

این دقیقا یکی از مواردی است منتقدان طرح به آن استناد می‌کنند و می گویند با اجرایی شدن آن آزادی های فردی و اجتماعی محدود و تهدید می‌شود. 

آیا نباید در مقابل گوگل، اینستاگرام و واتس اپ به خودکفایی برسیم؟

در همین حال حجت الاسلام حسین میرزایی نماینده اصفهان و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به دفاع از اقدام مجلس در ارائه اختیاراتش به یک کمیسیون ویژه پرداخت و گفت: «رفتن این طرح به کمیسیون باعث تمرکز مجلس بر روی مسائل اصلی کشور خواهد شد و همچنین کارشناسان امکان ارائه نظر در صحن مجلس را ندارند اما در کمیسیون می‌توان از دیدگاه‌های آنها استفاده کرد.»

نماینده اصفهان افزود باید یک قانون موقت تصویب بشود تا آثار و نتایج آن را با توجه به سیال و تغییر پذیر بودن فضای مجازی مورد سنجش قرار بدهیم.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در کمیسیون ویژه از همه کمیسیون‌ها افرادی برای تصویب این طرح حضور دارند، تصریح کرد: "این طرح زمینه برای ایجاد صدها هزار و بلکه میلیون‌ها شغل جدید در فضای مجازی را فراهم خواهد کرد و مشکلی برای کسب و کارهای مجازی ایجاد نخواهد کرد."

او درباره اینکه چرا در این طرح پیام‌رسانهای خارجی موظف به تاسیس دفتر در کشور شده‌اند، کاربران ایرانی را در مقابل مدیریت شبکه‌های اجتماعی بی‌پناه توصیف کرد و افزود: «چه کسی امروز می‌تواند از حقوق مردم ما در مقابل این سوء مدیریت‌ها دفاع کند؟ اگر این مجموعه‌ها نظیر اینستاگرام با ما همکاری نکنند از شرکت‌های رقیب اینستاگرام چه خارجی باشند چه داخلی استفاده کرده و همین خدمات را به مردم ارائه خواهیم کرد.»

او "فیلترینگ پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی را دروغ" دانست.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: «تجربه فیلترینگ تجربه شکست خورده‌ای در این کشور است و در این طرح این تجربه تکرار نشده است، اگر پیام رسانی نپذیرد در ایران نمایندگی داشته باشد، بنابر طرح اگر مشابه داخلی یا خارجی نتوانستیم وجود بیاوریم حق فیلترینگ یا مسدود سازی نداریم، پس از آن 8 ماه به وزارت ارتباطات مهلت داده می‌شود تا جایگزینی ایجاد کند و اگر جایگزینی به وجود نیامد فیلترینگی در کار نیست.» 

او انتقادات از طرح را "جنگ روایت" دانست و ضمن متهم کردن مقامات دولتی افزود: «علت آن ضررهای سنگینی است که برخی مسؤولان و شرکت‌های داخلی از تقویت پیام‌رسان‌های داخلی خواهند داشت.» 

نماینده مردم اصفهان در مجلس تاکید: «اگر پلتفرم‌های داخلی با کیفیت بهتر ارائه بشود خارجی‌ها ضرر خواهند کرد، بنابر این برخی افرادی که در این جنگ روایت از قاعده دروغ بزرگ، تکرار و رگبار استفاده کردند برای تحت الشعاع قرار دادن جهت جلوگیری از ضررهای شرکت‌های خارجی است.»

با وجود اینکه این نماینده مجلس مدام می گوید «طرح صیانت» به دنبال فیلترینگ نیست اما کارشناسان و ناظران می‌گویند این طرح نهایتا به تشدید فیلترنگ منجر می‌شود. براساس استدلال کارشناسان پلتفرم‌های خارجی قواعد مورد نظر ایران را نخواهند پذیرفت و بعید است در ایران نمایندگی ایجاد کنند. 

در این حالت دولت شبکه‌های خارجی را مسدود خواهد کرد و در ادامه جایگزین‌های داخلی ارائه می‌کند.

اما نماینده اصفهان معتقد است: "اگر فردا گوگل، اینستاگرام، واتساپ یا دیگر شبکه‌های اجتماعی ما را تحریم کنند و به ما خدمات ندهند تکلیف مردم و کسانی که به این فضاها نیاز دارند چیست؟ آیا نباید در این زمینه به استقلال و خودکفایی برسیم؟"

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: "امروز خارجی‌ها می‌توانند ضربه مهمی به کاربران ایرانی با محدود کردن دسترسی آنها بزنند، باید جلوی این سلطه و برتری با تقویت توان داخلی گرفته بشود، از فضای مجازی که در دست دولت‌ها و رؤسای جمهور بوده به نفع منافع سیاسی و گروهی و رأی آوری استفاده شده است و در این طرح مدیریت و سیاستگذاری و تنظیم مقررات فضای مجازی در اختیار همه مجموعه‌های کشور قرار گرفته و این موضوع در ماده 2 طرح به صراحت بیان شده است."

این نماینده روایت منتقدان درباره طرح را به نوعی تائید کرد و گفت: «مسائل مطرح شده در ماده 27 و 28 این طرح مخصوص متخلفین است نه کسانی که می‌خواهند در این فضاها کار کنند، آخرین روش در ضمانت اجرایی مسدود سازی برای متخلف است، مسدودسازی متخلفین هم تا زمانی که جایگزین مناسب داخلی یا خارجی پیدا نشود امکان ندارد، باید جایگزین داخلی یا خارجی به مردم ارائه شود، مردم به آن منتقل بشوند و در نهایت حق مسدود سازی برای متخلفین وجود خواهد داشت.»

او البته توضیح نداد که منظور از متخلفین چه کسانی‌اند؟ پرسشی که می‌تواند محل بحث فراوانی باشد. 

منتقدان از فضای مجازی یله و رها سود می‌برند

در ادامه دفاع نمایندگان از طرح صیانت حجت‌الاسلام موسی غضنفرآبادی درباره طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی، گفت: «بر هیچ فردی پوشیده نیست که فضای مجازی در کشور ما یله و رهاست و فضای مجازی آسیب‌های جدی به ارکان خانواده وارد کرده است.»

رئیس کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی  افزود: "هم به جهت مسائل امنیتی و هم مسائل اخلاقی باید فضای مجازی در کشورمان ساماندهی شود و فضای مجازی با شرایط فعلی به ضرر همه مردم است." 

غضنفرآبادی با بیان اینکه در همه جای دنیا فضای مجازی کاملاً کنترل و مراقبت می‌شود، گفت: «برای مثال، اگر بنده عکس و یا مطلبی درباره شهید سلیمانی در صفحه اینستاگرام خودم بگذارم، سریعاً حذف می‌شود اما در کشور ما فضای مجازی کنترل نمی‌شود و هر فردی هر مطلبی را در این فضا بارگذاری می‌کند و هیچ گونه کنترلی بر این فضا وجود ندارد.»

او منتقدان را متهم کرد که "قیل و قال" راه می‌اندازند و "نمی‌خواهند فضای مجازی ساماندهی شود" چرا که از "فضای مجازی یله و رها سود می‌برند." 

غضنفرآبادی با بیان اینکه شکی در ضرورت ساماندهی فضای مجازی وجود ندارد و مردم نباید از این بابت نگران باشند، گفت: «مجلس به دنبال آن نیست که به اشتغال و کار مردم در فضای مجازی آسیب وارد شود. از سوی دیگر ما به دنبال فیلترینگ و مسدودسازی نیستیم، اما حد و مرزی را در نظر می‌گیریم تا اگر فردی بخواهد از فضای مجازی استفاده ناسالم کند، محدودیت‌هایی برای وی اعمال شود.»

اینگونه اظهارات نشان می‌دهد که سخنان منتقدان درباره «طرح صیانت» بیراه نیست.

منتقدان طرح مجلس معتقدند که این طرح منجر به «کانالیزه» کردن اینترنت، افزایش حاکمیت برخی نهادهای نظامی بر «تنظیم» اینترنت، افزایش احتمال نقض آزادی‌های مدنی و اجتماعی، فیلترینگ گسترده در صورت ایجاد زیرساخت‌های داخلی، ایجاد قوانین دست و پاگیر برای گوگل، اینستاگرام و... (احتمالا این سرویس‌ها زیر بار اجرای قوانین نمی‌روند) و... می‌شود.

گفتنی است که صحن علنی مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز چهارشنبه درخواست عده‌‍ای از نمایندگان به منظور بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان های اجتماعی را بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی بررسی کرده و در نهایت با ۱۲۱ رای با بررسی این طرح در کمیسیون مشترک طبق اصل هشتاد و پنج موافقت کرد.

بنابراین با موافقت نمایندگان با این درخواست، "طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی" در کمیسیون مشترک و ویژه بررسی می‌شود و بدون ارجاع به صحن علنی مجلس به شورای نگهبان ارسال و در صورت تائید، به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد.

این اقدام مجلس با مخالفت‌های شدیدی همراه شده است. اما نمایندگان مجلس به دنبال توضیح آن و قانع کردن افکار عمومی هستند.

پیش از این برخی مقامات دولتی همچون اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور، وزیر ارتباطات و محمود واعظی رییس دفتر رییس‌جمهور با طرح مجلس برای اینترنت مخالفت کرده بودند.