سوختگی یک آسیب کُشنده و مهلک‌ترین تروما است

حمیدرضا علیزاده، درباره سوختگی حاد، گفت: سوختگی حاد، شامل شرایط ساعت‌های اولیه سوختگی است که به خصوص زمانی مطرح است که بیمار هنوز وارد بیمارستان نشده و عوارض هنوز بر روی عضو، ایجاد نشده باشد. تا یک هفته اول از زمان مواجهه با عوامل حرارتی را سوختگی حاد می‌نامند که بسیار برهه مهمی از نظر زمانی محسوب می‌شود، اگر سوختگی‌ها در این مدت، درست درمان نشوند، عوارض جبران‌ناپذیر جسمی بر جای خواهد گذاشت.

وی افزود: یکی از نواحی رایج سوختگی، ناحیه آرنج‌ها و گردن است که با عارضه‌ای به نام انقباض ناحیه سوختگی، مواجه خواهیم شد. این عارضه بسیار دردناک است و نیاز به مراحل متعدد جراحی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: یکی از مؤثرترین درمان‌ها در پوست سوخته (نکروز شده)، برداشتن بافت نکروز (بافت مرده) است که بر روی آن، پیوند (graft) انجام می‌شود. graft شامل انتقال پوست، بدون اعصاب و عروق است که به نواحی سوخته شده، زده می‌شود (بافت مورد نیاز این عمل، معمولاً از ناحیه ران‌ها صورت می‌پذیرد).

وی، پوست را جزو مهم‌ترین اعضای بدن دانست و گفت:

سوختگی به ۴ درجه اصلی تقسیم بندی می‌شود:

سوختگی درجه یک، سطحی‌ترین نوع سوختگی است، آفتاب سوختگی از رایج‌ترین نوع سوختگی‌های درجه یک محسوب می‌شود، که معمولاً با مصرف پماد‌های ضد آفتاب و…، ترمیم می‌یابد.

علیزاده افزود: در سوختگی درجه ۲، معمولاً با تاول‌های مواجه می‌شویم، که گاهی خونرسانی به عضو را به مخاطره می‌اندازد، مانند تاول بر روی انگشتان دست، در این شرایط کشیدن مایع تاول در شرایط استریل توصیه می‌شود. سوختگی درجه ۲ به دو نوع A و B تقسیم بندی می‌شود (در سوختگی نوع A، لایه درم درگیر نشده است، اما در سوختگی نوع B، لایه درم درگیر شده است).

وی یادآور شد: در سوختگی درجه ۳، درم آسیب دیده است، این افراد کاندید اتاق عمل هستند. گاهی تاندون‌ها و عضلات نیز، در این نوع سوختگی آسیب می‌بینند، که هر چه سریع‌تر نیاز به عمل می‌باشد، تا عملکرد عضو آسیب دیده را برگردانیم.

استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران، سوختگی درجه ۴ را آسیب دیدن بافت استخوان نامید که در این صورت، انجام پاکسازی بافت تیره استخوان، ضرورت دارد. در این گونه سوختگی‌ها، گاهی به پیوند استخوان نیز نیاز است. (در پیوند و انتقال اینگونه سوختگی‌ها، پوست با تمامی لایه‌ها منتقل می‌شود).

وی یادآور شد: بعد از انجام این عمل‌ها، موضع پیوند شده نیاز به مراقبت‌های اختصاصی دارد و باید به طور مداوم از نظر زنده بودن کنترل شود (۴۸ ساعت اول پیوند، نیاز رسیدگی بسیار زیادی دارد).

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: بخش عمده سوختگی‌های کودکان، حاصل بی‌مبالاتی اطرافیان است.

وی تاکید کرد: سوختگی یک آسیب کشنده است و مهلک‌ترین تروما یا آسیب در افراد محسوب می‌شود، متأسفانه بیمارستان‌های سوختگی، روزانه با موارد مرگ و میر زیادی روبرو هستند.

علیزاده بهترین توصیه در مورد سوختگی را، پیشگیری، آموزش و احتیاط دانست و در پاسخ به این سوال که در چه نوع سوختگی‌هایی احتمال قطع عضو بالاتری وجود دارد، گفت: شایع‌ترین قطع عضو‌ها در سوختگی‌های الکتریکی به خصوص با ولتاژ بالا اتفاق می‌افتد.

وی در پاسخ به این سوال که سوختگی چه زمانی تهدید کننده حیات فرد است، افزود: این پاسخ به قدرت بدنی افراد بستگی دارد. در افراد جوان، افرادی که از روحیه بالاتری بالاتری برخوردارند و همچنین در خانواده‌هایی که از آسیب دیدگان سوختگی به خوبی مراقبت می‌کنند، مقاومت بیشتری نسبت به سوختگی وجود دارد و احتمال بهبودی این افراد بیشتر است.

این فوق تخصص بیماری‌های ترمیمی و سوختگی گفت: در سوختگی الکتریکی، ممکن است در ابتدا مفاصل حرکت داشته باشند، ولی در اثر فشار قوی برق، اعصاب و عروق اصلی تخریب می‌شوند و ممکن است در طی ۴۸ ساعت اول بعد از سوختگی، با لخته شدن خون در عروق، مواجه شویم که باعث تخریب عضو می‌گردد.

وی به اینگونه آسیب دیدگان تاکید کرد: پس از سوختگی الکتریکی، به فوریت به مراکز درمانی مراجعه کنند، تا طی عمل جراحی فوری، از تخریب عضو جلوگیری به عمل آید.

علیزاده یادآور شد: سوختگی‌های شیمیایی بیشتر در محیط‌های کار اتفاق می‌افتد (صنایع مربوط به رنگ) و یا خانم‌هایی که در منزل از مواد شوینده اسیدی یا بازی استفاده می‌کنند، که ممکن است بخار حاصل از این مواد، با تخریب مجاری تنفسی فوقانی همراه باشد. در این موارد، فرد آسیب دیده، باید فوراً از محیط خارج شود، تا از تماس بیشتر با مواد سوزاننده جلوگیری شود و در صورت نیاز، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنند.